آربیتروم (Arbitrum) یکی از محبوب ترین پروژه‌های لایه دوم و راهکارهای مقیاس‌پذیری اتریوم است که در آن، تراکنش‌ها در خارج از زنجیره اصلی اتریوم انجام می‌شوند، اما امنیت و فاینالیتی (نهایی سازی) تراکنش‌ها همچنان به شبکه اصلی وابسته است. جالب است بدانیم که پروژه‌های زیادی روی آربیتروم ساخته شده‌اند که هر کدام مزایا و اهداف خود را دارند. در این مقاله از ارزدیجیتال، بهترین پروژه‌های ساخته‌شده بر بستر آربیتروم را معرفی می‌کنیم.
پروژهٔ آربیتروم همچنین از یک توکن بومی مبتنی بر استاندارد ERC20 با نماد ARB برخوردار است که برای مشارکت در حاکمیت زنجیره‌های آربیتروم وان (Arbitrum One) و آربیتروم نوا (Arbitrum Nova) از آن استفاده می‌شود. در ادامه این مطلب، بیشتر با کاربردهای این توکن و پروژه‌های موجود بر روی آربیتروم آشنا خواهید شد.
درحال‌حاضر بیش از ۶۵۰ پروژه روی آربیتروم (Arbitrum) ساخته شده‌اند؛ با مراجعه به وب‌سایت دیفای‌لاما (DefiLlama) می‌توانید فهرست نسبتاً کامل این برنامه‌ها، دی‌اپ‌ها و ابزارها را مشاهده نمایید. با وجود اینکه امکان معرفی تمامی این پروژهها در این مطلب وجود ندارد، در این مقاله برخی از بهترین پروژه‌های ساخته‌شده روی آربیتروم آورده شده است:
جی ام ایکس (GMX) شاید بهترین صرافی غیرمتمرکز مشتقه بر بستر آربیتروم به‌حساب می‌آید. جی ام ایکس (GMX.io) یک صرافی غیرمتمرکز برای معامله قراردادهای فیوچرز پرپچوال (بدون سررسید) و دائمی ارزهای دیجیتال روی شبکه آربیتروم است که در سپتامبر ۲۰۲۱ (شهریور ۱۴۰۰) راه‌اندازی شد. در این صرافی امکان معامله قراردادهای آتی بدون سررسید با اهرم‌هایی بالا مانند اهرم ۵۰ برابری وجود دارد.
ازجمله ویژگی‌های جذاب صرافی جی‌ام‌ایکس می‌توان به انجام معاملات بدون تأثیرگذاری بر قیمت، سفارشات لیمیت، کارمزدهای پایین تبادل ارزها و محافظت از پوزیشن‌ها در برابر لیکوییدیشن اشاره کرد. علاوه‌براین، این صرافی اخیراً با بیت‌کپیپ والت (BitKeep Wallet) و فکتوردائو (FactorDAO) همکاری کرده است. بیش از ۳۵ پروتکل استفاده‌کننده از جی‌ام‌ایکس نشان‌دهنده قدرت این پلتفرم در فضای ارز دیجیتال هستند.
بیشتر بخوانید: ارز GMX چیست؟ همه‌چیز درباره صرافی غیرمتمرکز و ارز دیجیتال GMX
گِینز نتورک (Ganis Network)؛ بهترین پلتفرم محصولات دیفای بر بستر آربیترومصرافی غیرمتمرکز جی‌ام‌ایکس به‌عنوان یکی از بهترین پروژه‌های ساخته‌شده روی بستر آربیتروم، دارای یک ارز دیجیتال بومی با نماد GMX است که برای رأی‌دهی به پیشنهادات و تصمیم‌گیری‌های این پلتفرم استفاده می‌شود. سهام‌گذاران یا همان استیک‌کنندگان توکن GMX، سه نوع پاداش دریافت می‌کنند، ازجمله:
گِینز نتورک (Ganis Network)؛ بهترین پلتفرم محصولات دیفای بر بستر آربیتروم است. گِینز نتورک (Gains Network) یکی دیگر از بهترین پروژه‌های ساخته‌شده بر بستر آربیتروم است که در اکتبر ۲۰۲۱ (مهر ۱۴۰۰) آغاز به‌کار کرد. این پلتفرم درواقع اکوسیستمی از محصولات مختلف دیفای محسوب می‌شود.
گینز نتورک دارای یک بستر معامله اوراق مشتقه به‌نام جی‌ترید (gTrade) است که ابتدای روی پالیگان ساخته شده بود، اما اکنون روی آربیتروم نیز عرضه شده است تا فرای ارزهای دیجیتال، طیف گسترده‌تری از دارایی‌های قابل‌معامله ازجمله سهام شرکت‌های آمریکایی بزرگ و جفت‌های معاملاتی فارکس را نیز پشتیبانی کند.
گینز نتورک دارای یک ارز دیجیتال بومی با نماد GNS است که پیشران پلتفرم جی‌ترید محسوب شده و به‌عنوان یک مکانیزم کارایی نقدینگی در این اکوسیستم عمل می‌کند. پس از راه‌اندازی سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) گینز نتورک نیز ارز دیجیتال GNS به یک توکن حاکمیتی تبدیل شده و قدرت رأی‌دهی نسبت به تصمیمات تاثیرگذار بر آینده این اکوسیستم را به هولدرهای خود خواهد داد.
ترژر (Treasure)؛ بهترین پلتفرم گیمینگ غیرمتمرکز بر بستر آربیتروم به‌حساب می‌آید. ترژر (Treasure) خودش را یک کنسول بازی غیرمتمرکز معرفی کرده است. این پروژه که در سپتامبر ۲۰۲۱ (شهریور ۱۴۰۰) راه‌اندازی شد، منحصراً برای پروژه‌های متاورس مبتنی بر گیمینگ و بازی روی بستر آربیتروم ساخته شده است. یکی از چشم‌اندازهای بنیان‌گذاران ترژر، تبدیل کردن این پلتفرم به رقیبی برای بازارچه خریدوفروش ان اف تی اوپن سی (OpenSea) است.
بیشتر بخوانید: اوپن سی پرو (OpenSea Pro) چیست؟
در قلب این پلتفرم، یک متاورس مرکزی به‌نام بریج‌ورلد (BridgeWorld) وجود دارد که ان‌اف‌تی‌ها و توکن MAGIC جزو مهمترین عناصر آن محسوب می‌شوند. مهمترین هدف این پروژه، تبدیل کردن ترژر به نقطه اتصال متاورس‌ها و پروژه‌های مختلف به یکدیگر است.
مجیک (MAGIC) توکن بومی بازارچه ان‌اف‌تی ترژر است که برای خریدوفروش و ساخت توکن‌های غیرمثلی، مأموریت‌ها و تراکنش‌ها در متاورس بریج‌ورلد استفاده می‌شود. این توکن در آینده به‌عنوان ارز واسط برای پروژه‌های داخل اکوسیستم ترژر عمل خواهد کرد.
پندل (Pendle)؛ بهترین پروتکل معاملات بازده بر بیستر آربیتروم است. پندل فایننس (Pendle Finance) پروتکلی است که با استفاده از سیستم بازارساز خودکار (AMM) خود، اجازه معاملهٔ کشت سودهای آتی را به کاربران می‌دهد.
این پروتکل، توکن تولیدکنندهٔ کشت سودهای مربوطه روی پلتفرم خود را را به دو ارز دیجیتال به‌نام‌های اونرشیپ توکن (Ownership Token) و فیوچر ییلد توکن (Future Yield Token) تقسیم می‌کند. دراین‌حالت، کاربران فرصت معامله مالکیت بازده‌ها و کسب درآمد فوری از طریق فروش توکن‌های OT یا معامله آن برای کسب بازده را دارند.
علاوه بر آربیتروم، پندل روی اتریوم و اولانچ نیز فعال است و از پروژه‌هایی نظیر کامپاند، آوه، سوشی‌سواپ، تریدر جو و بِنکی (Benqi) پشتیبانی می‌کند. پندل درحال‌حاضر در مرداد ۱۴۰۳، رتبه چهارم بهترین پروژه‌های ساخته‌شده بر بستر آربیتروم از نظر ارزش کل قفل‌شده را به خود اختصاص داده است.
بیشتر بخوانید: بازارساز خودکار (AMM) چیست؟ آشنایی با قلب تپنده صرافی‌های غیرمتمرکز + ویدیو
توکن PENDLE ارز دیجیتال بومی پروتکل پندل است که نقش حیاتی را در اکوسیستم حاکمیتی آن ایفا می‌کند. هولدرهای این ارز دیجیتال قادر به رأی‌دهی نسبت به تصمیمات پروتکل نظیر به‌روزرسانی‌ها و تغییرات پیشنهادی هستتند.
ردینت کپیتال (Radiant Capital)؛ بهترین پروتکل وام‌دهی غیرحضانتی روی شبکه آربیتروم است. ردینت کپیتال (Radiant Capital) یکی از بهترین پروژه‌های ساخته‌شده بر بستر آربیتروم است. هدف این پروتکل وام‌دهی غیرمتمرکز که در جولای ۲۰۲۲ (تیر ۱۴۰۱) راه‌اندازی شد، یکپارچه‌کردن میلیاردها دلار نقدینگی در بازارهای مالی در وب ۳.۰ مختلف بر روی یک پروتکل امن، کاربرپسند و مقرون‌به‌صرفه بر روی شبکهٔ اومنی‌چِین (OmniChain) است.
این پلتفرم با پروژه‌های مختلفی از جمله لِیِر زیرو (LayerZero)، چین لینک (ChainLink)، استارگیت (Stargate) و بایننس لبز (Binance Labs) همکاری کرده است. رِیدینت کپیتال به ساخت یک پلتفرم غیرمتمرکز قوی و قابل‌اعتماد متعهد است که اجازه واریز یا وام‌گیری دارایی‌های پشتیبانی‌شده روی چندین زنجیره را به کاربران می‌دهد.
ارز RDNT یک توکن کاربردی بومی برای پروتکل وام‌دهی غیرمتمرکز ریدینت کپیتال است. این ارز دیجیتال به‌عنوان توکن حاکمیتی این پلتفرم عمل کرده و برای پرداخت پاداش استیکینگ و سهمی از کارمزدهای پلتفرم برای کاربرانی که نقدینگی ارائه می‌دهند، کاربرد دارد.
سیناپس (Synapse)، بهترین شبکه نقدینگی میان‌زنجیره‌ای بر بستر آربیتروم است. سیناپس (Synapse) یک شبکه نقدینگی میان‌زنجیره‌ای است که تعامل بین بلاک چین‌های مختلف را تسهیل کرده و به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا برنامه‌های میان‌زنجیره‌ای خود مانند صرافی‌های غیرمتمرکز، پلتفرم‌های وام‌دهی و بازارهای معاملات مشتقه را بسازند.
ابزار سیپناپس بریج (Synapse Bridge) نیز یک پروتکل ارتباطی منعطف ارائه می‌دهد که از دارایی‌ها، قراردادهای هوشمند و سایر برنامه‌ها روی بلاک چین‌های مختلف پشتیبانی می‌کند.
این پلتفرم دارای دو توکن میان‌زنجیره‌ای است:
توکن SYN که ارز دیجیتال بومی پلتفرم سیناپس است، به‌عنوان انگیزه‌ای برای تأمین‌کنندگان نقدینگی، رأی‌دهی نسبت به تصمیمات حاکمیتی جامعه و پرداخت کارمزدهای تراکنش در این شبکه استفاده می‌شود.
کَمِلات (Camelot) بهترین صرافی غیرمتمرکز و لانچپد روی آربیتروم است. کَمِلات (Camelot) (Camelot) یکی دیگر از بهترین پروژه‌های ساخته‌شده بر بستر آربیتروم است که به‌خاطر طراحی جامعه‌محور خود توانسته توجهات را به خود جلب کند. این پلتفرم یک صرافی غیرمتمرکز است که با تمرکز بر کارایی و سازگاری، برای تطبیق‌پذیری بهینه طراحی شده است.
کَمِلات (Camelot) به‌عنوان یک بازارساز خودکار پیشرفته، امکان ساخت استخرهای فوق منعطف برای جفت‌های معاملاتی خاص را فراهم می‌کند. رویکرد نوآورانه کَمِلات (Camelot) به سیستم‌های مبتنی بر تأمین نقدینگی با معرفی سیستمی جدید از پوزیشن‌های استیک‌شده غیرمثلی، بُعد تازه‌ای از تجربه کاربری را ساخته شده است.
بیشتر بخوانید: دارایی نقدپذیر (Liquid Asset) و نقدینگی (Liquidity) چیست؟
کَمِلات (Camelot) دارای یک مدل توکن دوگانه مبتنی بر دو توکن GRAIL و xGRAIL است که توازن عرضه و ثبات در بازار را تضمین می‌کند. گریل یک توکن لیکویید و متمرکز بر گاورننس (حاکمیت در پروژه) و ایکس‌گریل یک توکن غیرقابل‌انتقال است.
جونز دائو (Jones DAO)؛ بهترین پروتکل نقدینگی و استراتژی دیفای بر بستر آربیتروم است. جونز دائو (Jones DAO) پروتکلی است که با ارائه استراتژی‌های سطح نهادی و سازمانی، از طریق صندوق‌های ذخیره خود، منحصراً برای بهینه‌سازی نقدینگی و بازدهی پلتفرم‌های دیفای ساخته شده است. با استفاده از توکن‌های این پلتفرم، هر استراتژی نه‌تنها نقدینگی و کارآیی را بهبود می‌دهد، بلکه دسترسی به سرمایه‌های بیشتر در فضای دیفای را نیز امکان‌پذیر می‌کند.
این پروتکل برای ۳ گروه مختلف کاربرد دارد:
بیشتر بخوانید: دیفای چیست؟ آشنایی با DeFi یا امور مالی غیرمتمرکز به زبان ساده
ارز دیجیتال JONES توکن حاکمیتی پلتفرم جونز دائو است که ارزش ذاتی خاصی نداشته و صرافاً برای رأی‌دهی به تصمیمات پروتکل استفاده می‌شود. البته شما می‌توانید با واریز توکن‌های جونز خود به صرافی کَمِلات (Camelot) و تبدیل آن‌ها به توکن‌های دارای استخرهای نقدینگی، توکن GRAIL دریافت کنید.
رنزو پروتکل (Renzo Protocol)؛ بهترین پلتفرم لیکویید ری‌استیکینگ روی آربیتروم است. رنزو پروتکل (Renzo Protocol) یک پلتفرم لیکویید ری‌استیکینگ و مدیریت استراتژی برای پروتکل ایگن‌لِیِر (EigenLayer) است که روی شبکه آربیتروم ساخته شده است. این پلتفرم، تعاملات بین کاربران را در کل اکوسیستم ایجین لیر تسهیل کرده و راه را برای کسب درآمد از مکانیزم ری‌استیکینگ این پروتکل هموار می‌کند.
بنابراین، می‌توان گفت که رنزو پروتکل صرفاً یک بریج و پل نیست، بلکه راه‌حلی برای بهبود فرصت‌های سودآوری از طریق رویکردهای ری‌استیکینگ خود برای کاربران است. به استناد داده‌های دیفای‌لاما (DefiLlama)، این پروژه درحال‌حاضر در مرداد ۱۴۰۳، با برخورداری از ۸۴/۵۷ میلیون دلار ارزش کل قفل‌شده (TVL)، جایگاه نهم را در بین بهترین پروژه‌های ساخته‌شده بر بستر آربیتروم به خود اختصاص داده است.
ارز REZ توکن بومی رنزو پروتکل است که نقش توکن حاکمیتی را در بخش‌های مختلف این اکوسیستم نظیر اوپراتورهای معتبر، سرویس‌های اعتبارسنجی فعال، چارچوب‌های مدیریت ریسک، مجوزهای تخصیص سرمایه و دیگر موارد ایفا می‌کند.
بیفی فایننس (Beefy Finance)؛ بهترین بهینه‌ساز کشت سود روی آربیتروم است. بیفی فایننس (Beefy Finance) یک بهینه‌ساز کشت سود چندزنجیره‌ای و غیرمتمرکز است که اجازه کسب سود تجمیعی روی دارایی‌های کریپتویی را به کاربران خود می‌دهد. در کنار امنیت و کارآمدی، بیشترین APYها را در این پلتفرم می‌توانید پیدا کنید.
بیفی از طریق مجموعه‌ای از استراتژی‌های سرمایه‌گذاری امن مبتنی بر قراردادهای هوشمند خود، پاداش شما را در استخرهای نقدینگی، بازارسازهای خودکار و پروتکل‌های ییلد فارمینگ مختلف به‌صورت خودکار به حداکثر می‌رساند.
BIFI نماد توکن حاکمیتی دائوی بیفی فایننس است که ذی‌نفعان بخش‌های مختلف این اکوسیستم را به یکدیگر متصل می‌کند. علاوه بر رأی‌دهی، هولدرهای ارز BIFI بخشی از درآمد کل حاصل از صندوق ذخیره این پروتکل را نیز دریافت می‌کنند.
آربیتروم یک راه‌حل لایه دو برای مقیاس‌پذیری اتریوم است که با استفاده از یک استراتژی پیچیدهٔ مبتنی بر رول‌آپ، تراکنش‌ها را خارج از زنجیره اصلی اتریوم (لایه ۱) پردازش کرده و سپس داده‌های تراکنش را به آن بازمی‌گرداند.
این رویکرد نوآورانه به‌طور قابل‌توجهی بار محاسباتی روی اتریوم را کاهش داده و امکان پردازش سریع‌تر تراکنش‌ها و هزینه‌های کمتر را فراهم می‌کند. این زنجیره از آربیتروم، آربیتروم وان (Arbitrum One) نام دارد. آربیتروم نوا (Arbitrum Nova) یک زنجیره تخصصی دیگر در این اکوسیستم است که بر بازی‌ها و برنامه‌های اجتماعی متمرکز است و تراکنش‌های کم‌هزینه و پرسرعت را ارائه می‌دهد.
بیشتر بخوانید: آربیتروم چیست؟ همه چیز درباره آربیتروم و توکن ARB
ارز دیجیتال ARB یک توکن حاکمیتی ERC-20 برای سازمان خودگردان آربیتروم است که اجازه تاثیرگذاری در زنجیره‌های وان و نوا این اکوسیستم را به هولدرهای خود می‌دهد. سیستم رأی‌گیری وزن‌دهی‌شده این توکن به هولدرها اجازه می‌دهد تا در فرآیندهای عملیاتی زنجیره‌ها ازجمله به‌روزرسانی‌ها و استفاده از خزانه دائوی آربیتروم نقش داشته باشند.
برای خرید و فروش آربیتروم می‌توانید به صرافی‌های مختلفی مراجعه کرده و پس از ساخت حساب کاربری و احراز هویت، معامله خود را نهایی کنید. با مراجعه به صفحه خرید آربیتروم در سایت ارزدیجیتال نیز می‌توانید اطلاعات جامعی درباره وضعیت خریدوفروش این ارز دیجیتال کسب کنید.
رشد قابل توجه آربیتروم و بهترین پروژه‌های ساخته‌شده بر بستر آن در سال ۲۰۲۴، نشان‌دهنده نقش حیاتی این اکوسیستم در شکل‌دادن به آینده مقیاس‌پذیری بلاک چین و چشم‌انداز گسترده‌تر اتریوم است.
به استناد داده‌های DefiLlama، در مرداد ماه ۱۴۰۳، آربیتروم با ۲.۲ میلیارد دلار ارزش کل قفل شده، در جایگاه پنجم برترین زنجیره‌های دیفای قرار دارد که معادل ۳.۱۸٪ از کل ارزش قفل‌شده روی تمام زنجیره‌های این حوزه را تشکیل می‌دهد.
ازجمله بهترین پروژهها در آربیتروم می‌توان به صرافی غیرمتمرکز مشتقه جی ام ایکس (GMX)، شبکه نقدینگی میان‌زنجیره‌ای سیناپس (Synapse)، پلتفرم لیکویید ری‌استیکینگ رنزو پروتکل (Renzo Protocol) و بسیاری دیگر اشاره کرد.
تا مرداد ۱۴۰۳، بیش از ۲.۲ میلیارد دلار در پلتفرم‌ها، پروتکل‌ها و برنامه‌های ساخته‌شده در زنجیره آربیتروم قفل شده است.
شبکه آربیتروم، بی‌تردید جایگاه ویژه‌ای در اکوسیستم اتریوم دارد و به‌عنوان نمادی از مقیاس‌پذیری و کارایی که به برخی از مهمترین چالش‌های فناوری بلاک چین پاسخ می‌دهد، شناخته می‌شود. تعهد به سازگاری با ماشین مجازی اتریوم (EVM) ، راه‌حل مبتنی بر رول‌آپ و محیط کاربرپسند برای توسعه‌دهندگان این پروژه نه تنها تجربه کاربری روان‌تری را فراهم کرده، بلکه نوآوری در بخش‌های دیفای، توکن‌های غیرمثلی و بازی‌ها را نیز تسریع کرده است.
لیست بهترین پروژه‌های ساخته‌شده بر بستر آربیتروم نظیر صرافی غیرمتمرکز مشتقه جی‌ام‌ایکس (GMX)، پلتفرم محصولات دیفای گینز نتورک (Ganis Network)، پلتفرم بازی غیرمتمرکز ترژر (Treasure) و بسیاری دیگر که در این مطلب معرفی کردیم نیز نشان‌دهنده قدرت این اکوسیستم در فضای امور مالی غیر متمرکز است.
