بعلی سعیدی، مدیرعامل مرکز مبادله، با اشاره به یکی از وظایف این مرکز در فراهم کردن شرایط مناسب برای انجام معاملات ارزی میان صادرکنندگان و واردکنندگان، اظهار داشت: برای گسترش بازار و ابزارهای ارزی در این مرکز، نخستین گام توسعه بازار نقد است و در پی آن، باید نرخ نقد نیز کشف شود. به عبارت دیگر، بازار نقد به عنوان بستری برای انجام معاملات نقد عمل میکند و از این طریق، نرخ نقد تعیین می‌گردد.
سعیدی با بیان اینکه اگر بازار نقد و قیمت نقد کشف نشود، بازارهای جانبی در خدمت فرصت‌های آربیتراژی قرار خواهند گرفت و کارکردهای اصلی خود را از دست میدهد، توضیح داد: برای اینکه بتوان ابزارها و نهادهای ارزی لازم را برای استفاده فعالان اقتصادی کشور ایجاد کرد، شکلدهی و ایجاد بازار نقد منصفانه و قدرتمند الزامی است. تالار ارز توافقی با همین مأموریت در مرکز مبادله ایران راهاندازی شده و کشف قیمت نقد مبتنی بر آن، مسیر را برای طراحی قراردادهای جدید از جمله قراردادهای فوروارد و سوآپ باز خواهد کرد.
مدیرعامل مرکز مبادله ایران در ادامه با بیان اینکه کاهش هزینه ها و حذف ریسکهای معاملاتی از ویژگی های مهم بازار ارز توافقی است و خصوص چگونگی انجام معاملات در تالار ارز توافقی گفت: در سامانه ارز توافقی، فروشنده ارز با تعیین حداقل قیمت و خریدار نیز با تعیین حداکثر قیمت مورد نظر خود، سفارش معاملاتی خود را وارد سامانه میکنند؛ لذا سامانه بر اساس قواعد معاملاتی مشخص و باتوجه به قیمتهای پیشنهادی طرفین معامله، اقدام به انطباق سفارشها (مچینگ) میکند.
مدیر عامل مرکز مبادله ایران در ادامه بیان داشت: البته انواع روشهای سفارشگذاری وجود دارد مانند اینکه سفارش بر اساس یک قیمت خاص یا بازده قیمتی باشد و یا قیمت بازار (یعنی اولین قیمت پیشنهادی طرف مقابل)؛ اما طبق سیاست بانک مرکزی، اولین مدلی که در گام اول اجرا خواهد شد این است که فروشنده و خریدار به ترتیب کف و سقف قیمت را اعلام میکنند و بر این اساس و با توجه به قیمتهای پیشنهادی سایر معامله گران در آن لحظه، سفارشها منطبق و معاملات انجام میشود. قیمت پایانی نیز بر اساس میانگین موزون معاملات در طول ساعات معاملاتی یک روز محاسبه و اعلام میشود.
سعیدی درباره چگونگی تسویه معامله توسط طرفین خاطر نشان کرد: یکی از ویژگی های تالار ارز توافقی کاهش هزینه های نقل وانتقال برای طرفین معامله است؛ در واقع در این سامانه کمترین نقل و انتقال ارز بین بانکها رخ خواهد داد؛ به عبارتی سامانه ارز توافقی فرایند بهینه سازی برای تطابق سفارشات را به گونه ای انجام میدهد که به کمترین میزان نقل وانتقال ارز بین بانکها منجر شود.
وی در ادامه به کاهش ریسک طرف معامله در بازار ارز توافقی اشاره کرد و بیان داشت: وارد کننده یا خریدار ارز باید مبلغ ریالی را بر اساس سفارش خود به حساب عملیاتی مرکز مبادله ایران واریز کند؛ بنابراین ریال در زمان خرید ارز وجود دارد. وجود ارز صادرکننده نیز توسط بانک عامل تأیید و تضمین میشود؛ با این سازوکار ریسک طرف معامله از بین میرود. مدیریت ریسک طرف معامله مهمترین دلیل برای حضور طرفین معامله در بازارهای ساختاریافته است. پیش از این، در مواردی پیش میآمد که فروشنده ارز مدعی مالکیت ارز داشت و ریال را دریافت میکرد، با این حال در زمان تحویل ارز، دچار ناتوانی در ایفای تعهد میشد. رویه معاملاتی در تالار ارز توافقی طوری طراحی شده است که این ریسک از بین رفته است؛ بنابراین، اگر صادرکنندهای ریال دریافت کرد، حتماً ارز را پرداخت خواهد کرد و واردکننده نیز به ارز مدنظر خود دسترسی پیدا میکند.
مدیرعامل مرکز مبادله ایران با بیان اینکه معاملات در تالار ارز توافقی در صورتی به کشف قیمت منجر میشود که تعداد معاملات در آن زیاد باشد، گفت: چنین ادعایی وجود ندارد که در روزهای اولیه آغاز معاملات ارز توافقی، کشف قیمت به طور کامل رخ داده؛ چرا که کشف قیمت ناشی از تعداد معاملات است و هر چه تعداد معاملات بیشتر باشد کشف قیمت به نحو بهتری اتفاق میافتد.
وی با اشاره به روند اثرگذاری تالار حراج شمش طلا بر بازار سکه و طلا، بیان کرد: پس از حدود هفت ماه از راه اندازی تالار شمش طلای مرکز مبادله ایران، این تالار بر بازار شمش و سکه کشور تاثیرگذار است. طی این مدت حدود ۹ تن شمش با حضور فعالان و صنعتگران بازار طلا مورد معامله قرار گرفته است. این تاثیرگذاری از رشد تعداد معامله گران و حجم معاملات نشات گرفته است. هم اکنون جایگاه مرکز مبادله ایران در بازار طلای کشور تعریف شده است و میزان اثرگذاری نیز در حال افزایش است. ما انتظار داریم با راهاندازی تالار ارز توافقی، این روند در بازار ارز ادامه یابد و جایگاه بازار رسمی ارز تعریف شود.
سعیدی در پایان اظهار کرد: تلاش ما این است تا بستر مناسب و امن و سهلالوصولی را برای خریداران و فروشندگان مهیا کنیم. اگر فروشنده به این نتیجه برسد که همه شرایط یک معامله امن مهیا است و میتواند با کمترین ریسک ممکن، ارز خود را بفروشد و از سوی دیگر خریدار بداند به راحتی و بدون ریسک به ارز مورد نیاز خود دسترسی می یابد، به مرور این اعتماد ایجاد میشود و با افزایش ارزش معاملات در این بازار، نقش مرجعیت قیمتی ایجاد خواهد شد.
