تعرض افراد مسلح به موزه هفت‌تپه/ دو نافرجامی، تعرض کنندگان و روئسای پایگاه و میراث شوش

قاسم منصور آل کثیر

دوستداران میراث فرهنگی پایان سال را با یک خبر شوکه کننده به پایان می‌رسانند. شنیدیم که سه فرد مسلح به موزه هفت‌تپه از توابع شهرستان شوش (خوزستان) تعرض کرده و این افراد با قنداق اسلحه یکی از شیشه‌های ورودی موزه را شکستند.

خبر و اتفاقی که در نوع خود در کشور و جهان بسیار نادر است!

درخبرها با تیترِ "سرقت نافرجام از موزه هفت تپه" مواجه شدم. درست است، گویا افراد مسلح فقط شیشه‌های ورودی موزه را شکستند و به تعبیری "نافرجام" بودند.

اما قبل از اینکه این سارقان به نافرجامی برسند. قبل‌تر از آن، مجموعه‌ی مدیریتِ میراث فرهنگی و پایگاه‌های شوش و زیگورات چغازنبیل در بخشی از مدیریتشان که معطوف به موزه‌ها است نافرجامی سختی را در کارنامه‌ی خود داشتند که ناظران نیز گویا یا چشم‌پوشی کردند یا بی‌دقتی و بی‌توجهی.

اینکه تلاش‌های جدی برای ایجاد ارتباط یا تسهیلگریِ رابطه‌ی موزه با انسان‌ها را در برنامه‌های این مدیران نمی‌بینیم جای سوال و افسوس دارد.

خانم رشنو، رئیس پایگاه زیگورات چغازنبیل در لایو اینستگرامی اخیرش تاکید کرده بود که "ما در اینجا امکان و ظرفیتی داریم که در بسیاری از نقاط جهان ندارند‌ و هر محقق و پژوهشگر بجای ماکت می‌تواند اینجا مستقیم آثار اصلی و ناب را ببیند و پژوهش خود را تکمیل کند."

گفته‌ی ایشان بسیار دقیق و مهم است اما ایشان درباره‌ی تسهیلِ این مسیر و روش‌های جذبِ مخاطب و پژوهشگران را توضیحی نداد. برای نمونه در سالهای گذشته گروهی از دانش آموزان مدارس شوش به درخواستِ ما و همکاری ریاست آموزش و پرورش به بازدیدِ زیگورات آمدند. طی صحبتی که با رئیس وقتِ آموزش و پرورش داشتم ایشان نیز اشاره کرد که در دوره‌ی ریاستش هیچ نامه و مکاتبه‌ای از سوی ریاست پایگاه زیگورات چغازنبیل با آموزش و پرورش نشده است.

البته که این رابطه‌ باید دوسویه باشه اما ما فعالانِ میراث فرهنگی بیشتر، از پایگاه‌ها و حتی اداره میراث فرهنگی این انتظار را داریم که تعاملات خود با دیگر سازمان‌ها را مستحکم کنند.

اما درباره‌ی ایمنیِ موزه‌ی هفت تپه لازم است به این نکته توجه کرد که موزه هفت تپه با آثار بسیار مهم و شاخصی که دارد هنوز دارای حصار نیست و هر گونه اتفاق این‌چنینی ممکن است بار دیگر رخ دهد.

تعرض‌کنندگان نتوانستند آسیب دیگری به موزه وارد کنند اما این اتفاق شدیداً باعث نگرانی ما دوستداران میراث فرهنگی شده و از هر گونه اتفاقات آینده هراس داریم و نسبت به چنین مواردی هشدار می‌دهیم.

آثار این موزه به طور عمده مربوط به دوره‌های عیلامی است؛ همچنین آرامگاه تپتی آهار از آرامگاه‌های دوره عیلام میانه نیز جنب این موزه قرار دارد که نیاز به حفاظت دارد.

درنهایت انتظار می‌رود مسئولان مربوطه، درباره‌ی رابطه‌ی انسان‌ها و اشیاء به صورت مستقیم و غیر مستقیم و فرهنگ این روابط تمرکز و توجه بیشتری داشته باشند و فاصله‌ی بین انسان خصوصا انسان‌های محلی با موزه و اشیاء را کمتر و خودآگاهی مردم را با انجام روش‌های نوین بالا ببرند تا دیگر شاهد چنین خودزنی‌هایی نباشیم.