به گزارش ایرنا، شکوفه های طلایی و معطر بیدمشک که در بهار طبیعت به مردم و مسافران ارومیه سلام دوباره می دهد، نویدبخش تکاپوی عده چشمگیری از اهالی برای کسب درآمد از راه عرقگیری است و شمیم آن را این روزها علاوه بر باغ های بهشتی این دیار، می توان در حیاط خانه ها و تجارتخانه های کوچه بازاری به مشام کشید.
بازار خرید و فروش شکوفه و عرق بید مشک به خاطر جایگاهی که این عرق در طب سنتی و کسب درآمد برای مردم محلی دارد، این روزها داغ و البته خوش رنگ و بوست و در کنار جاده‌های برخی از روستاهای ارومیه از جمله بند و امامزاده، بساط دیگ هایی که در اصطلاح محلی "نی قازان" خوانده می‌شود، برای تولید عرق این گیاه کم کم فراهم می‌شود.
بید مشک از قدیم جایگاه ویژه ای در بین مردم این سرزمین داشته و سفره های هفت سین نوروزی مردمانش با شکوفه های آن تزئین و کام میهمانان نوروزی با شربت این گیاه شیرین شده است.
استفاده از بید مشک در مراسم خواستگاری، تهیه نقل و صنایع آرایشی رواج دارد و مصرف و فروش بالای آن بسیاری از اهالی شهری و روستایی را به تولید عرق این شکوفه های طلایی سوق داده است.
فروش شکوفه های این گیاه دارویی
که تا ۷۲ ساعت از زمان چیده شدنش انجام می شود، منحصر به مناطق شهری نبوده و در کنار جاده های ارومیه و باغ های باغداران به عرضه این محصول می پردازند.
عرضه مستقیم این گیاه موجب کوتاهی دست دلالان از بازار این محصول و کسب درآمد مطلوب برای کشاورزان شده و این موضوع موجب علاقه مندی آنان به کشت این درختچه ها در کنار باغ ها شده است.
این درختچه زیبا در میان مردم محلی به " بیدمیش" و "پئش پئشا" معروف بوده و از تیره گیاهان بید است که اندازه آن از بید معمولی کوچک تر ولی سنبله های آن دارای اسانس معطر است.
گل های معطر بیدمشک پیش از باز شدن برگ ها ظاهر می شود و در بهترین نوع آن زردی رنگ گل بیشتر است و معمولا در مناطق معتدل و مرطوب می روید.
طبیعت گیاه بیدمشک، سرد و تر است و متخصصان طب سنتی آن را مقوی قوای دماغی، قلب، مفرح روح، ملین مزاج، ضد سردرد و دردهای عضلانی، پایین آورنده قند خون و آرام بخش می دانند.
صاحب نظران علم طب بر این عقیده هستند که اگر عرق بیدمشک بدون مواد شیرین کننده مصرف شود، به مقدار قابل توجهی قند خون را کاهش می دهد و در رفع کم خونی، ناراحتی های قلبی و عروقی، تسکین اعصاب و دردهای رماتیسمی کاربرد بسیاری دارد.
آذربایجان غربی رویشگاه دیرینه برای بیدمشک است
به گفته محسن نورمحمدی از کارشناسان مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی آذربایجان غربی، این استان یکی از مهمترین مکان های تولید و به بار نشستن بیدمشک در سطح کشور است و این گیاه به صورت خودرو در کنار دیگر میوه ها در باغ ها و مزارع می روید اما رویشگاه اصلی آن در دره هاست.
وی با بیان اینکه عرق بیدمشک در ردیف عرقیات پر مصرف در کشور قرار دارد، افزود: استفاده از اسانس بیدمشک به عنوان یک ماده مهم در صنایع آرایشی و غذایی کشور دارای جایگاه ویژه بوده و توسعه کشت این گیاه به شدت در استان در حال افزایش است.
وی اظهار کرد: علاوه بر تهیه عرق و نیز استفاده از بیدمشک در صنایع غذایی، از این شکوفه ها و گرده های آن در تولید مواد آرایشی و زیبایی پوست استفاده می شود.
وی با اشاره به اینکه این درختچه سهل کاشت بوده و در منطقه مارمیشو ارومیه به صورت خودرو وجود دارد، اظهار کرد: عرق بیدمشک به واسطه عطر و طعم مطبوع و ارزش افزوده بالا، مشتریان زیادی در داخل و خارج کشور دارد که به صورت عرق و نقل صادر می شود.
بازار بیدمشک الگویی برای عرضه و تقاضای بی واسطه تولیدات کشاورزی است
یک کشاورز که بیدمشک کشت کرده است، درباره کشت و فروش این محصول می گوید: بازار بدون دلال و بی واسطه بیدمشک بازاری با قابلیت الگو شدن برای سایر محصولات کشاورزی است چرا که کشت به اندازه مصرف و تقاضا در کنار صنایع تبدیلی و رونق کسب و کارهای خانگی نقطه قوت برای بازار این محصول ارزشمند است.
به گفته محمد علیزاده که اهل روستای کورانی یک روستای گردشگری در مسیر ارومیه به اشنویه است هم اکنون این شکوفه ها به قیمت کیلویی ۱۵۰ تا ۲۳۰ هزار ریال فروخته می شود.
طبق گفته های این کشاورز اغلب به خاطر آفتی که این گیاه برای سایر درختان به همراه دارد، در کنار باغ ها و گذرهای روستایی کاشته می شود و مسیر کاشت آن در کنار جوی ها و جویبارهاست تا هم برزیبایی جاده بیافزاید هم در مصرف آب صرفه جویی شود.
حسب عادات فصلی و کاری کشاورزان آذربایجان غربی بیشتر آنان در ایام فروردین ماه چندان درگیر کار کشاورزی نیستند و قادرند این محصول را در خانه ها یا باغ هایشان تولید کنند و آن را در کنار جاده ها به فروش برسانند.
کشاورز ارومیه ای با بیان اینکه درختچه بید مشک را در ۵۰۰ متر مربع از حاشیه باغش کشت کرده است، گفت: تاکنون از فروش شکوفه ها و عرق این درختچه ها، حدود ۵۰ میلیون ریال درآمد کسب کرده ام که کفاف هزینه های عید و کشت بهاره باغم را تامین می‌کند.
وی با خرسندی تمام از بازار بیدمشک، قیمت فروش هر بطری ۱.۵ لیتری این گیاه معطر درمانی را بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار ریال بیان کرد که بسته به میزان غلظت آن تعیین قیمت می شود.
این کشاورز با بیان اینکه عمر گل دهی این درختچه ۱۵ تا ۲۰ روز از اواخر اسفند تا دهه دوم فروردین ماه است، افزود: حداکثر فاصله زمانی بین چینش شکوفه تا عرق ۷۲ ساعت است و از هر یک کیلو بیدمشک ۲ تا سه و نیم لیتر عرق برداشت می شود.
وی بیان کرد: عرق کشی از این گیاه در دیگ های بزرگ و در حرارت بالای ۱۰۰ درجه سانتیگراد و اغلب توسط بانوان ارومیه ای انجام می شود.
علیزاده اضافه کرد: در نخستین روزهای برداشت، هر کیلوگرم شکوفه بیدمشک در ارومیه تا ۳۰۰ هزار ریال قیمت داشت اما با افزایش عرضه کاهش قیمت رخ می دهد.
۵۰ هکتار از اراضی کشاورزی آذربایجان غربی زیر کشت بیدمشک است
برداشت شکوفه‌های بیدمشک از ۳۰ تا ۵۰ هکتار اراضی اختصاص یافته در آذربایجان غربی به این محصول بهاری، در هفته جاری آغاز شده است.
طبق اظهارات مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی سالانه ۲ میلیون لیتر عرق بیدمشک در آذربایجان‌غربی تولید می شود
عزیز امانی افزود: بیشترین سطح زیرکشت بیدمشک در آذربایجان غربی در شهرستان‌های ارومیه، پلدشت و سلماس قرار دارد و سالانه و در شرایط نرمال، بیش از یک‌هزار تن گل تر بیدمشک از سطح باغ‌های استان برداشت و به بازار عرضه می‌شود.
این کارشناس با بیان اینکه یک سوم شکوفه‌های تولیدی بیدمشک توسط واحدهای تبدیلی جذب و فرآوری می‌شود، اضافه کرد: نزدیک به یک سوم دیگر آن نیز در خانه‌ها مصرف و تبدیل به عرق بیدمشک می‌شود.
براساس گفته های امانی که خود جزو علاقمندان به باغداریست بقیه بیدمشک های تولیدی در مصارف مختلف توسط واحدهای گلاب‌گیری دیگر استان‌های کشور و تهیه نقل بیدمشکی، شیرینی و دسر در قنادی‌های ارومیه کاربرد دارد.
کشورهای عربی و آسیایی مشتریان عرق بیدمشک هستند
سخنان مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی بیانگر اینست که نقل و عرق بیدمشک ارومیه علاوه بر داخل کشور، مشتریان زیادی در کشورهای همسایه و کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس دارد که مازاد این محصول به این کشورها صادر می‌شود ولی امار دقیق از این صادرات به علت چمدانی بودن آن بخش عمده آن وجودندارد.
"امانی" با اشاره به خواص مهم دارویی درخت بیدمشک گفت: عرق بیدمشک در رفع کم‌خونی، ناراحتی‌های قلبی و تسکین اعصاب کاربرد دارد و دم‌کرده برگ بید مشک نیز برای اسهال خونی و خوردن عرق شکوفه آن برای خفقان گرم و تب‌های گرم نافع است.
وی با اشاره به اینکه در سطح استان پنج واحد عرقگیری گیاهان دارویی از جمله بیدمشک وجود دارد، گفت: سالانه از این واحدها بیش از یک و نیم میلیون تن عرق گیاهان دارویی استحصال و به بازارهای داخلی و خارجی صادر می‌شود.
بالا بودن تقاضای توریستها برای نقل بیدمشکی
یک نقل فروش نیز در ارومیه با اشاره به انواع نقل اعم از بیدمشکی، گل محمدی و ریز و درشت گفت: نقل بیدمشکی از نوع بادامی ریز (ابریشمی) اکنون به صورت عمده در بسته های نیم کیلویی ۱۹۰ تا حدود ۲۰۰ هزار ریال و دیگر انواع نیز به همین قیمت توسط نقل ریزان فروخته می شود و در بین توریستهای کشورترکیه و عراق تقاضای بالایی برای آن وجود دارد.
علی اسدی با بیان اینکه قیمت خرده فروشی بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار ریال به ازای نیم کیلو گرم نقل است، افزود: نقل و عرق بیدمشک ارومیه علاوه بر داخل کشور، مشتریان زیادی در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، ترکیه، جمهوری آذربایجان و گرجستان دارد که به صورت تجارت چمدانی صادر می شود.
به گفته وی عرق بیدمشک دارای خواص درمانی زیادی از قبیل تنظیم کننده ضربان قلب، مقوی قلب و معده، نشاط آور و تقویت کننده اعصاب است و خوردن خالی و بدون شکر تاثیر چندانی بر افزایش فشار خون ندارد ولی شربت آن برای افرادی که دارای فشار خون بالا هستند، توصیه نمی شود.
به گزارش ایرنا، آمار اراضی زیر کشت این محصول بسیار فراتر از میزان اعلام شده رسمی است زیرا به علت کشت متراکم در حاشیه باغ ها امکان ارائه آمار دقیق از کشت این محصول وجود ندارد و برخی گزارش ها از کشت بیش از ۷۰ هکتاری این محصول در استان آذربایجان غربی حکایت دارد.
با توجه به استعداد و ظرفیت های این استان به توسعه اراضی زیر کشت این محصول می توان افق های روشنی را در زمینه تولید، اشتغالزایی و توسعه سرمایه گذاری و صادرات محصولات استحصال شده از این بخش برای آینده آذربایجان غربی ترسیم کرد.
آذربایجان غربی استانی با ۷۰۰ هزار هکتار اراضی زیر کشت محصولات کشاورزی است که سالانه ۶.۲ میلیون تن انواع محصولات از اراضی این استان تولید می شود.
این استان دارای ۱۲۰ هزار هکتار انواع باغ های میوه است و بقیه اراضی استان به کشت آبی و دیم انواع محصولات زراعی اختصاص دارد؛ گندم، چغندر قند، سیب و انگور از جمله مهمترین محصولات کشت شده در استان به شمار می رود.
