ایدز نیز یکی از بیماری‌های همواره در کمین تمام انسان‌هاست؛ نوعی بیماری ویروسی فاقد درمان قطعی تاکنون که غالباً نیز به دنبال انجام رفتارهای پرخطر از فرد ناقل به افراد سالم منتقل می‌شود.
متاسفانه در کشور ما، کوتاهی جامعه نسبت به معرفی این بیماری باعث شده تا سلامت مبتلایان به اچ.آی.وی تحت‌الشعاع قرار گیرد و فرصت‌های حساس تشخیص و درمان این بیماری از دست برود در حالی که غفلت از این مهم نه تنها سلامتی افراد جامعه را به خطر می‌اندازد بلکه هزینه‌های فراوانی را به دولت‌ها نیز تحمیل می‌کند.
البته در حالی همچنان قصور و کوتاهی متولیان در زمینه فرهنگسازی پیرامون بیماری اچ.آی.وی در کشورمان را شاهدیم که در کشورهای توسعه‌یافته شناخت از این بیماری آنچنان در جامعه شکل گرفته که این بیماران خاص به راحتی از سوی جامعه پذیرفته شده‌اند و به جای طرد شدن از سوی مردم، بدون دغدغه و نگرانی‌های اجتماعی، مسیرهای درمان و کنترل بیماری خود را طی می‌کنند.
دکتر «علیرضا ذبیحی» رئیس مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری استان یزد در این باره به خبرنگار ایسنا می‌گوید: فرهنگسازی و تشخیص زودهنگام مبتلایان به اچ.ای.وی موجب افزایش شناسایی موارد جدید ابتلا می‌شود و بر همین اساس نیز شعار سازمان بهداشت جهانی در چند سال گذشته «به صفر نزدیک شدن موارد جدید ابتلا» بوده است ولی با این حال در کشورمان بسیار از این شعار عقب هستیم.
وی با تخمین مبتلایان کشورمان بین 60 تا 70 هزار نفر، اظهار می‌کند: البته این حدوداً سه برابر موارد شناسایی شده تاکنون است و دو سوم این آمار مواردی هستند که هنوز شناسایی و تحت مراقبت قرار نگرفته‌اند لذا رفتارهای پرخطر این افراد نیز کنترل نمیشود.
ذبیحی با تاکید بر این که اطلاع‌رسانی در مورد این بیماری در کشورمان باید فراتر از برگزاری چند سمینار طی سال باشد، عنوان می‌کند: اطلاع‌رسانی‌ها باید به صورت عمومی برای آگاهی تمام مردم انجام شود، هرچند که هنوز در استان یزد بسیاری از افراد حتی از وجود دو مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری در شهرهای یزد و میبد بی‌اطلاع هستند، چه برسد از شناخت در مورد زمان آزمایش و چگونگی فعالیت و محل این مراکز!
وی از کاهش سن مبتلایان به ایدز خبر می‌دهد و تصریح می‌کند: اکثر مراجعان مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری یزد در گروه سنی بین 15 تا 45 سال قرار دارند.
راه‌های انتقال ویروس اچ.آی.وی
در سال‌های گذشته عوامل موثر بر بروز بیماری ایدز عمدتاً مربوط به گروه‌های معتاد در جامعه بود و استفاده از سرنگ مشترک و رفتارهای مشابه منجر به بروز بیماری در این این افراد می‌شد اما در سال‌های اخیر فاکتورهای خطر ابتلا به این بیماری به سمت و سوی رفتارهای پرخطر جنسی سوق یافته است و به نظر می‌آید که آگاه نبودن از رفتارهای صحیح جنسی خصوصاً در سنین پایین که گویای قصور در آموزش و فرهنگسازی رفتارها و روابط جنسی از سوی ارگان‌های مروبطه و خانواده‌هاست، عامل تاثیرگذاری در این خصوص می‌باشد.
دکتر ذبیحی با بیان این که بیشترین آمار مربوط به موارد ابتلا به اچ.آی.وی در سال‌های اخیر ناشی از روابط جنسی پرخطر بوده است، می‌گوید: مهمترین عوامل شیوع ایدز شامل رفتارهای پرخطر انسانها مانند روابط جنسی پرخطر، تزریق مشترک و خالکوبی است که در این میان متاسفانه ابتلا از طریق روابط جنسی روند افزایشی دارد.
این مسئول با اشاره به ضعف در حوزه فرهنگسازی پیشگیری از بیماری ایدز، می‌گوید: متاسفانه فرهنگ‌سازی‌ها عمدتاً مربوط به هفته ایدز و مناسبت‌های جهانی این بیماری است در حالی که باید فرهنگسازی در تمام دوران و برای تمام مقاطع تحصیلی از دبستان تا دانشگاه متناسب با سن و میزان تحصیلات گروه‌های هدف انجام شود.
وی با اشاره به تاثیر مطلوب داروهای کنترل کننده این بیماری بیان می‌کند: این بیماری هر چند به سهولت قابل پیشگیری است اما در صورت ابتلا نیز با وجود نبود درمان قطعی، به خوبی با داروهای موجود قابل کنترل است.
دوره طلایی تشخیص اچ،آی.وی
انزوا و طرد شدن به دنبال رفتارهای نادرست افراد جامعه در مقابل بیماران مبتلا به ایدز خصوصا برچسب زدن به این بیماران مهمترین عواملی است که افراد را از پیگیری برای تشخیص این بیماری فراری می‌دهد، رفتاری که در سال‌های گذشته در فرهنگسازی نیم‌بند انجام شده، هنوز گریبانگیر بیماران مبتلا به ایدز است.
یکی از عوامل حساسی که در این وضعیت موجود از دست می‌رود، فرصت طلایی تشخیص بیماری است که با عنوان «دوره پنجره» مطرح می‌شود.
رئیس مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری استان یزد در این رابطه خاطرنشان می‌کند: یکی از مسائل مهم مربوط به بیماری ایدز ،زمان انجام آزمایش و تحت درمان قرار گرفتن در زمان مناسب است و لازمه این مسئله آگاهی از زمان آزمایش پس از انجام رفتارهای پرخطر است.
دکتر ذبیحی از دوره «پنجره» به عنوان بازه زمانی مربوط به آزمایش اچ.آی.وی یاد می‌کند و می‌گوید: این دوره شامل سه مرحله پس از انجام رفتار پرخطر می‌باشد که این بازه‌های زمانی لازم برای آزمایش تشخیص ابتلا به اچ.آی.وی شامل شش هفته، سه ماه و شش ماه بعد از آخرین رفتار پرخطر هستند، البته در این بازه‌های زمانی نباید رفتار پرخطر مجددا تکرار شود.
وی مرحله اول را شامل مشاوره و انجام تست سریع اچ.آی.وی ذکر می‌کند و می‌گوید: پس از آن و در صورت مشکوک بودن، آزمایش بعدی و سپس آزمایش نهایی خون‌گیری که پس از تایید قطعی، بیماری را در فرد اعلام می‌کند و دوره درمان هم پس از قطعی شدن ابتلا آغاز می‌شود.
ذبیحی با اشاره به شعار سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۲۰ با عنوان «همبستگی جهانی، مسئولیت مشترک است»، تصریح می‌کند: همه باید در اطلاع‌رسانی این بیماری همکاری داشته باشیم و این مسئولیت را مشترک بدانیم تا از شیوع هر چه بیشتر آن جلوگیری شود.
این مسئول با اشاره به این که مراجعه برای تشخیص اچ.آی.وی پس از رفتارهای پرخطر در افراد خصوصاً در زنان نسبت به قبل افزایش یافته است، می‌گوید: با این وجود، تعداد قابل توجهی از افراد نیز پس از انجام رفتارهای پر خطر برای پیگیری و تشخیص بیماری ایدز مراجعه نمی‌کنند.
وی با اطمینان دادن در مورد محرمانه ماندن اطلاعات مربوط به بیماران، یادآور می‌شود: علاوه بر این اطلاعات شخصی افراد نیز محرمانه است و در اختیار هیچ شخص یا ارگان یا گروهی قرار نمی‌گیرد و خدمات رایگان نیز به فرد مراجعه‌کننده و همچنین افراد مبتلا تعلق خواهد گرفت.
رئیس مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری استان یزد با بیان این که بیماریابی پس از رفتار پرخطر در دوران کرونا کاهش یافته است، می‌گوید: حتی فرد مبتلا به ایدز و افراد باتجربه نیز نمی‌توانند بدون انجام آزمایش بروز بیماری را تشخیص دهند لذا انجام آزمایش پس از رفتارهای پرخطر ضروری است.
انتهای پیام
