اردشیر نوریان نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی، در رابطه با سفر رییس‌جمهور به نیویورک برای شرکت در نشست سالانه سازمان ملل متحد و فرصت‌هایی که این نشست برای بروز و ظهور سیاست خارجی ما در صحنه جهانی مهیا می‌کند، گفت: سازمان ملل به عنوان یک نهاد بین‌المللی، محل تجمع تمامی کشور‌های فعال در حوزه سیاست بین‌الملل است و به لحاظ انتشار دیدگاه مسئولان کشور‌های مختلف، جایگاه ممتازی در صحنه روابط بین‌الملل دارد.
به گزارش ایلنا، این استاد دانشگاه ادامه داد: این سازمان به عنوان یک بستر برای دیپلماسی چندجانبه و دوجانبه عمل می‌کند و آینه‌ای است که دیدگاه‌های نزدیک به ۲۰۰ کشور را منعکس می‌سازد. به دلیل موقعیت مهم و ممتازش در سیاست بین‌الملل، همواره مورد توجه رسانه‌های بین‌المللی قرار می‌گیرد، به‌ویژه در زمان برگزاری مجامع عمومی مهم مانند اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل.
وی ادامه داد: نکته اول این سفر جایگاه خود سازمان ملل است. از این منظر، سازمان ملل فرصتی برای بازتاب دیدگاه‌های کشور‌ها نسبت به مسائل جهانی، منطقه‌ای و دوجانبه است. نکته دوم مربوط به موضوعات داخلی کشور خودمان است. پس از درگذشت رئیس‌جمهور فقید و تغییراتی که با روی کار آمدن آقای پزشکیان به وجود آمد، تحولات محسوسی در نگرش‌های مختلف نسبت به سیاست خارجی و داخلی ایجاد شد. با توجه به این تغییرات، سایر بازیگران بین‌المللی نیز به دلیل عدم آشنایی کامل با رویکرد‌های جدید جمهوری اسلامی، اطلاعات و فهم دقیقی از این تحولات، آن هم در این فرصت کوتاه ندارند. بنابراین، ترکیب مباحث داخلی و اهمیت جایگاه سازمان ملل در سیاست بین‌الملل، باید به‌درستی در سفر‌های دیپلماتیک تبیین شود تا نشان دهد رویکرد دولت جدید چه خواهد بود و نسبت به سیاست‌های منطقه‌ای و بین الملل و بحران‌های جهانی چه دیدگاه‌هایی دارند.
نوریان با اشاره به مباحثی که باید در دیدار‌ها و سخنان رییس‌جمهور در این سفر مطرح شود، بیان کرد: آقای رییس‌جمهور می‌تواند موضوعات مهمی که مورد علاقه بازیگران مختلف جهانی است را در این مقطع و در این سفر و جایگاه ممتاز به روشنی تببین کند. به نظر می‌رسد که آقای رئیس‌جمهور می‌تواند از این سفر به عنوان فرصتی طلایی برای بیان دیدگاه‌های خود در حوزه‌های مختلف بهره‌برداری کند. حتما دستگاه دیپلماسی کشور برای این موضوع برنامه‌ریزی کرده است. مصاحبه با رسانه‌های بین‌المللی مثل سی ان ان و خبرنگاران مشهور، اجلاس‌های مختلف و حضور در سازمان‌های بین المللی و نشست‌های دوجانبه از فرصت‌هایی است که آقای رییس‌جمهور از آن‌ها استفاده خواهد کرد.
این استاد روابط بین‌الملل در رابطه با پتانسیل این سفر برای زمینه‌سازی جهت گسترش روابط ایران با اروپا، گفت: در کشور ما دو دیدگاه متفاوت درباره اتحادیه اروپا وجود دارد. دیدگاه اول معتقد است که نمی‌توان بین اتحادیه اروپا و ایالات متحده تمایز قائل شد و این دو بازیگران مهم بین‌المللی تعریف می‌شوند، اما هم عرض یکدیگر نیستند و اروپا در ذیل آمریکا تعریف می‌شود؛ بنابراین این دیدگاه معتقد است که ما نمی‌توانیم اروپا و آمریکا را از یکدیگر جدا بدانیم. در مقابل، دیدگاه دوم بر این باور است که با وجود پیوستگی‌ها و روابط نزدیک اتحادیه اروپا و آمریکا، در صحنه عمل امکان تنظیم روابط متمایز بین این دو وجود دارد.
وی افزود: مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی با همین دیدگاه با اروپا ارتباط گرفتند، دیدگاه‌های انتقادی را نسبت به آمریکا ایجاد کردند و به دنبال مذاکرات سازنده با اروپا بودند. همچنین در دولت آقای روحانی این نکته مطرح شد که آمریکا از برجام خارج شده است، اما اروپا که همچنان در برجام باقی مانده است و گفتند اگر اروپایی‌ها کار کنند، ما برجام را ادامه خواهیم داد، اما در عمل دیدیم که اتفاقی نیفتاد، بنابراین دیدگاه دوم که اتحادیه اروپا و آمریکا را از یکدیگر متمایز می‌کند در سیاستمداران ما هم طرفداران خود را دارد که مثالش هم زده شد.
این تحلیل‌گر سیاسی با اشاره به لزوم اقدامات عملی جهت گسترش همکاری با کشور‌های اروپایی، تصریح کرد: به عقیده من دولت آقای پزشکیان ضمن پذیرش مسئله لاینفک بودن اروپا و امریکا به دنبال پیشبرد دیدگاهی است که با انجام یک سری از تعاملات روشن مثل برقراری روابط تجاری گسترده‌تر، ایجاد بستر سرمایه‌گذاری برای شرکت‌های بزرگ اروپایی و کاهش تنش با اتحادیه اروپا اقداماتی در راستای ارتباط بین ایران و اتحادیه اروپا داشته باشد. اتحادیه اروپا هم باید برای واردات کالا‌های ایرانی محدودیت ایجاد نکند، آن‌ها می‌توانند از تحریم‌های یک جانبه ایالات متحده آمریکا تبعیت نکنند. اگر چنین اتفاقاتی بیفتد، آن زمان ما می‌توانیم با اروپایی‌ها ارتباطات نزدیک‌تری داشته باشیم. اینکه فقط چهار بیانیه صادر شود یا آقای بورل حرف خاصی بزند و یا اینکه وزیر امور خارجه ما اظهارات تفاهم آمیز داشته باشند، مشکلی را حل نخواهد کرد.
وی در پاسخ به این پرسش که این اقدامات عملی در چه فعالیت‌هایی معنا می‌شود، گفت: منظور از اقدامات اجرایی این است که واقعاً در عرصه عمل شرکت‌های اروپایی تجارت را برقرار کنند و داد و ستد‌ها با اختلال مواجه نشود. هر روز با یک بهانه‌ای برای سیاست خارجی ایران در صحنه بین‌المللی محدودیت‌هایی ایجاد نکنند. این موارد از جمله اقدامات عملی می‌تواند باشد که اگر اتحادیه اروپا انجام دهد، بستر تعاملات گسترده را فراهم خواهد کرد. این موضوع دور از دسترس نیست به شرطی که جهت‌گیری‌های جدید دولت در سیاست خارجه هم به درستی تبیین شود و هم زمینه‌های اجرایی آن فراهم شود.
نوریان با بیان اینکه در سیاست بین الملل ما باید ماهیت روابط دوجانبه و چندجانبه کشور‌ها را به درستی درک کنیم، عنوان کرد: بر اساس منطق روابط بین‌الملل هر بازیگری به دنبال کسب منافع حداکثری و افزایش امنیت، سطح رفاه و گسترش رشد اقتصادی خودش است. در کنار این‌ها برای تنظیم روابط هر کشوری با دنیای خارج از خودش یک اصولی تعریف شده است. مذاکرات دیپلماتیک یعنی تعاملات و این تعاملات یعنی کوتاه آمدن و جلو رفتن. ما با یک منطق صفر و یک نمی‌توانیم در حوزه سیاست خارجی به اهدافی که مدنظرمان است برسیم.
در اینکه آمریکایی‌ها نسبت به ما سوء نیت‌هایی دارند و اروپایی‌ها هم تابع آمریکایی هستند، شکی نیست،، اما اگر آن‌ها بدانند و مطمئن باشند که سرانجام این موضوعات یک بازی برد-برد است، مطمئناً برای منافع حداکثری خودشان اقدام خواهند کرد. این اقدامات پیش‌دستانه و تحریم‌ها مثل تحریم‌های هوایی اخیر، زمینه‌سازی برای گرفتن امتیاز‌های حداکثری است. ما هم می‌توانیم از این دست اقدامات انجام دهیم. مثلاً موشکی که آزمایش می‌کنیم حدوداً ۲۰۰۰ کیلومتر برد دارد و بیشتر از آن به درد ما نمی‌خورد این یک سیگنال به اروپاست و نشان می‌دهد، اما اگر شما ما هم مثل شما نگرانی‌های امنیتی داریم.
وی با اشاره به ضرورت ارتباط با همسایگان و پیگیری این موضوع در نشست سازمان ملل، گفت: سازمان ملل به عنوان صحن تعاملات بین‌المللی یک فرصت بسیار مناسب برای افزایش توسعه روابط دوجانبه است و این برای همه کشور‌ها صادق است. برای ایران هم در صحن سازمان بین‌الملل فرصت طلایی پیش می‌آید که آقای رئیس جمهور با سران کشور‌ها این ملاقات‌ها را انجام دهد و برای توسعه روابط تلاش کند. طبعاً مذاکره با کشور‌های همسایه می‌تواند در اولویت اول قرار گیرد و موضوع کشور‌های منطقه می‌تواند مورد تاکید باشد. ما برای زدودن فضا‌های منفی روانی در روابطمان با کشور‌های منطقه باید تلاش کنیم. کشور‌های حوزه خلیج فارس و بازیگران عمده منطقه‌ای نباید از ما احساس ناامنی بگیرند.
البته آن‌ها در بسیاری از موارد تحت تاثیر القائات و فشار‌های بین‌المللی مخصوصاً از سوی کشور‌های غربی به ویژه آمریکا هستند. ما بایستی اقدامات عملی برای توسعه روابط همسایگی که دولت آقای مرحوم رئیسی هم این نظر را داشتند و کاملاً درست هم است را در پیش بگیریم. این جهت‌گیری درستی است که دولت قبل هم بر آن تاکید داشت، در این دوره هم آقای رئیس جمهور و آقای عراقچی آن را دنبال خواهند کرد. در سازمان ملل باید از این فرصت به نحوه شایسته استفاده کند.
