به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما از نیویورک، سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در نشست وزیران امور خارجه بریکس در نیویورک سخنرانی کرد که متن آن، به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
جناب آقای مائورو ویرا، وزیر محترم امور خارجه جمهوری فدراتیو برزیل.
وزیران ارجمند.
خانم‌ها و اقایان.
خرسندم که امروز در نشست وزیران امور خارجه بریکس، حضور می‌یابم. از همکار برزیلی برای برپایی این نشست سپاسگزارم. اگرچه این اجلاس دومین اجلاس وزرای خارجه بریکس است که ایران پس از عضویت رسمی در آن حضور می‌یاید؛ ولی، چون این اجلاس، اولین اجلاسی که شخصا در آن شرکت می‌کنم؛ بسیار خوشوقتم. امسال در سال ریاست روسیه بر بریکس، ۲۵۸ رویداد و برنامه طراحی شده بود که تاکنون بیش از دوسوم آن با موفقیت اجرایی شده و از این بابت از همکاران خود در روسیه به‌عنوان رئیس دوره‌ای ۲۰۲۴ تشکر می‌کنم. همچنین پیشاپیش به همکاران برزیلی که سال آینده ریاست بریکس را عهده‌دار خواهند شد، تبریک می‌گویم.
بسیار خوشوقتم در ابتدای سخنانم بگویم که جمهوری اسلامی ایران بلافاصله پس از عضویت رسمی، تلاش کرده است مسئولانه و مبتکرانه در همه رویداد‌ها و برنامه‌های بریکس در هر سه رکن: سیاسی ـ امنیتی، اقتصادی‌ـ مالی و فرهنگی ـ مردمی، برای دستیابی به اهداف مشترک حضور فعال و موثر داشته باشد.
جناب آقای رئیس و همکاران گرامی.
بریکس؛ با دارا بودن بیشترین جمعیت، پهناورترین قلمرو، بزرگترین اقتصاد، سریعترین رشد و دیگر توانمندی‌ها باید نماینده و صدای اکثریت مردم جهان برای اصلاح حکمرانی جهانی، چندجانبه‌گرایی، مقابله با تک‌قطبی و یک‌جانبه‌گرایی، برقراری صلح و امنیت، برابری و پاسخگو‌ساختن قدرت‌های غیر مسئول جهانی و هموار کردن توسعه و پیشرفت همه‌جانبه برای همه کشورها باشد. ما نمایندگان کشور‌هایی با برخوردارترین، اصیل‌ترین و کهن‌ترین تمدن‌ها هستیم که داشته‌های خود را در طول تاریخ به همه جهانیان عرضه داشته‌ایم؛ امروز نیز با دارا بودن ظرفیت‌های بی‌مانند؛ خواهان دستیابی به جایگاه شایسته در پهنه گیتی می‌باشیم تا جهان نابسامان و پر از هرج و مرج کنونی را به دنیایی چندجانبه‌گرا، عادلانه و دموکراتیک مبدل سازیم.
علاوه بر اعضای رسمی کنونی، امروزه حدود ۳۵ کشور دیگر خواهان پیوستن به بریکس و یا همکاری در قالب کشور‌های شریک هستند؛ چراکه بریکس به یک برند و الگویی موفق تبدیل شده که دارای طرح، ابتکار و برنامه برای اصلاح ساختار‌ها و نهاد‌های جهانی و نقش‌آفرینی هرچه بیشتر در صحنه‌های بین‌المللی است. اعضای بریکس به‌همراه شرکای آتی، با اقتصاد‌های مکمل و تجربه‌های موفق ملی و توسعه‌ای خود خواهند توانست نیاز‌های متقابل یکدیگر را تأمین کنند و توسعه و پیشرفت را عمومیت بخشند و از انحصار برخی کشورها خارج سازند.
همکاران گرامی.
غرب آسیا با اقدامات بسیار مخرب و جنایات آشکار رژیم صهیونیستی؛ یکی از پرتلاطم‌ترین و سخت‌ترین روز‌های تاریخ بشر را سپری می‌کند. این بحران متاسفانه به ابر چالشی برای صلح، امنیت و توسعه جهانی تبدیل شده و محکی برای سنجش درستی و نادرستی شعار‌های انساندوستانه بشمار می‌آید. این رژیم تلاش دارد تمام منطقه و جهان را درگیر یک جنگ گسترده سازد. جنایات رژیم صهیونیستی در غزه، لبنان و دیگر مناطق، بار دیگر اثبات کرده که ساختار‌های نا عادلانه و غیردمکراتیک حاکم بر جهان کنونی بویژه شورای امنیت سازمان ملل توان و اراده حل خاتمه بخشیدن به جنایات بی‌سابقه، ممانعت از کشتار بی‌گناهان، نسل‌کشی، کوچ اجباری، تخریب‌های گسترده، استفاده از تجهیزات غیرنظامی در مقاصد نظامی، دستبرد به زنجیره تولید تجهیزات ارتباطی برای انجام اقدامات تروریستی و ... را ندارد. وظیفه تاریخی بریکس است که موضع قاطع و عملی علیه این جنایات را نشان دهد.
دامنه وسیع اعتراضات مردمی علیه جنایات صهیونیست‌ها در سراسر جهان، نشانه شکست غرب در حمایت بی، چون و چرا از رژیم اشغالگر است که تمامی دستاورد‌های بشر را به قهقرا می‌برد. بریکس با برگزاری اجلاس فوق‌العاده سران در باره غزه و اجلاس معاونین امور غرب آسیا و شمال آفریقای وزرای امور خارجه نشان داد که خواهان پاسخ‌های مؤثرتری به چالش‌ها و تهدید‌ها علیه امنیت و ثبات بین‌المللی و منطقه‌ای است.
ما ابتکار آفریقای جنوبی و برخی کشور‌های دیگر و همچنین اقدامات دیوان بین المللی دادگستری را ارج می‌نهیم؛ ولی اعتقاد داریم که اقدامات عملی برای اعمال فشار‌ها به منظور مجبور ساختن صهیونیست‌ها برای توقف کشتار و احقاق حقوق کامل فلسطینی‌ها با توجه به ریشه‌های مزمن بحران و حل بنیادین باید در دستور کار قرار گیرد.
خانم‌ها و آقایان.
لزوم اصلاحات جامع سازمان ملل متحد بویژه شورای امنیت سازمان ملل متحد اقدامی ضروری است که همه کشور‌های بریکس در آن هم عقیده هستند و این موضوع به‌درستی در آخرین بیانیه وزرای امور خارجه بریکس در ۲۱ خرداد ۱۴۰۳ (۱۰ ژوئن ۲۰۲۴) در نیژنی نووگراد مورد تاکید قرار گرفت. ما در این خصوص از تفاهم و متنی که در بند ۵ بیانیه آخرین اجلاس وزرای خارجه بریکس منعکس شد؛ حمایت می‌کنیم.
جناب آقای رئیس.
شانزدهمین اجلاس سران بریکس در آینده بسیار نزدیک در ۲-۳ آبان (۲۳-۲۴ اکتبر) درکازان برگزار خواهد شد. روسای جمهور در اجلاس قبلی وظیفه مهمی را به وزرای امور خارجه محول کرده‌اند. ما وظیفه داریم سند «مدل کشور‌های شریک، اصول راهنما، استانداردها، معیار‌ها و رویه‌ها» درباره گسترش بریکس را آماده کنیم. همچنین لیست چند کشور توانمند و همسو دارای معیار‌های تفاهم شده را به‌عنوان شرکای بریکس انتخاب و برای تصمیم‌گیری نهایی به روسای جمهور ارائه نماییم. اگر چه ایده‌آل این است که ابندا سند فوق نهایی شود و سپس لیست کشور‌های شریک با اجماع مشخص گردد؛ ولی با توجه به نزدیکی اجلاس سران؛ می‌توانیم همزمان هر دو اقدام را انجام دهیم. ما آماده همراهی با اجماع و مذاکرات فشرده هستیم تا در اجلاس سران همزمان نهایی شوند.
همکاران گرامی.
مایلم به منظور پیشبرد امور بریکس و دستیابی به اهداف، چهار پیشنهاد کاربردی زیر را ارائه کنم:
۱. تاکنون اقدامات و مذاکرات زیادی در چارچوب بریکس برای انجام مبادلات بازرگانی با ارز‌های ملی، استفاده از ارز‌های دیجیتال، راه‌اندازی پلتفرم‌ها و پیام‌رسان‌های بانکی مشترک، بیمه اتکایی، تاسیس ساختار‌های مالی ـ بانکی جدید و ... انجام شده است. پیشنهاد مشخص من این است این موضوع همواره به عنوان یک اولویت بسیار مهم در صدر اقدامات و اولویت‌ها قرار گیرد. متاسفانه زیرساخت‌های کنونی اقتصاد جهانی به صورت هراس‌انگیزی در اختیار قدرت‌هایی قرار دارد که عملا ساختار‌های اقتصاد جهانی را به سلاحی علیه رقبا مبدل ساخته‌اند. آمریکا از وابستگی کشورها به دلار همراه با ایجاد محدودیت‌های بانکی، نابرابری در تصمیم‌گیری در موسسات مالی بین‌المللی، عدم رعایت اجماع و ... به عنوان سلاح استفاده می‌کند. دلار‌زدایی تقریبا خواسته همه کشورها و ملت‌های آزادی‌خواه جهان محسوب می‌شود.
۲. یکی از معیار‌هایی که در بیشتر اسناد بریکس ذکر شده و برای انتخاب کشور‌های شریک نیز لحاظ خواهد شد؛ مخالفت و عدم پایبندی به تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی است. همفکری و اقدام مشترک در طراحی و اجرای مکانیسم‌های مقابله جمعی با تحریم‌ها در بریکس اهمیت و ضرورت دارد و پیشنهاد مشخص من این است که بر سرعت اقدامات و برنامه‌های کاربردی حوزه‌های مالی، بانکی، تجاری، سرمایه‌گذاری، حمل و نقل، انرژی، فناوری، نوآوری و ... در این راستا بیفزاییم.
۳. گستردگی فعالیت‌ها، رویداد‌ها و برنامه‌های بریکس در سه رکن سیاسی ـ امنیتی، اقتصادی ـ مالی و فرهنگی ـ مردمی، همراه با افزایش تعداد اعضای آن، ایجاب می‌کند که بریکس یک دبیرخانه کوچک و چابک داشته باشد؛ بویژه اینکه در آینده با اضافه شدن کشور‌های شریک، بریکس بزرگ‌تر و فعالتر خواهد شد. از این رو از همکاران خود می‌خواهم که این موضوع را به عنوان یک ایده و پیشنهاد بررسی کنند.
۴. داشتن ۲۵۸ برنامه و رویداد در یک سال، تقریبا امر بی‌سابقه‌ای برای گروه‌ها و سازمان‌های بین‌المللی است. برگزاری این تعداد برنامه، تنها در یک کشور که ریاست دوره‌ای را در اختیار دارد؛ دشوار است. از این رو پیشنهاد می‌کنم که برخی رویداد‌ها و برنامه‌های بریکس را به لحاظ جغرافیایی بین اعضاء توریع نماییم.
جناب آقای رئیس و وزرای محترم امور خارجه.
در پایان، از همکاران برزیلی به‌خاطر برپایی شایسته این نشست، تشکر می‌کنم. همچنین برای این اجلاس نتایج پربار و برای همه همکاران موفقیت روزافزون آرزومندم.
