به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، عوامل محیطی به عنوان یکی از برجسته‌ترین دلایل گرایش به اعتیاد شناخته می‌شوند و شامل خانواده ناپایدار، ارتباطات ناسالم اجتماعی، استرس‌های زندگی روزمره، شرایط اقتصادی، دسترسی آسان به مواد مخدر، بیکاری و عدم حمایت اجتماعی می‌شوند. از این میان، شرایط اقتصادی و به ویژه فقر، یکی از مهم‌ترین عوامل است که در گرایش به اعتیاد نقش دارد. مطالعات مختلف نشان می‌دهند که افرادی که با مشکلات اقتصادی و اجتماعی مواجه هستند، نسبت به سایرین بیشتر در معرض خطر اعتیاد قرار دارند.
نقش فقر در گرایش به اعتیاد بسیار چشمگیر است. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که بین 30 تا 40 درصد از موارد اعتیاد، به طور مستقیم یا غیرمستقیم با فقر و مشکلات اقتصادی مرتبط است. فقر می‌تواند منجر به استرس، افسردگی، و احساس ناامیدی شود که افراد را به سمت مصرف مواد مخدر به عنوان راهی برای فرار از مشکلات سوق می‌دهد.
مقایسه بین کشورهای ثروتمند و فقیر نشان می‌دهد که نرخ اعتیاد در کشورهای فقیر و یا در مناطق محروم بالاتر است. با این حال، در کشورهای ثروتمند نیز اعتیاد به دلیل عوامل دیگری مانند استرس‌های ناشی از سبک زندگی، دسترسی به مواد مخدر، و فشارهای اجتماعی مشاهده می‌شود. اما آنچه که به وضوح دیده می‌شود، این است که فقر و مشکلات اقتصادی به عنوان عامل اصلی، در کشورهای فقیر تأثیر بیشتری بر گسترش اعتیاد دارند.
سازمان‌های جهانی مانند سازمان بهداشت جهانی (WHO) و دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل (UNODC)، بارها در بیانیه‌های خود به نقش عوامل محیطی به ویژه فقر و مشکلات اقتصادی در گسترش اعتیاد اشاره کرده‌اند. این سازمان‌ها تأکید کرده‌اند که مبارزه با فقر، بهبود شرایط اقتصادی و ایجاد فرصت‌های شغلی می‌تواند به کاهش میزان گرایش به اعتیاد کمک کند.
درمان اعتیاد به شدت تحت تاثیر محیط قرار دارد. محیط زندگی، خانواده، دوستان، جامعه، و امکاناتی که در اختیار فرد قرار می‌گیرند، همگی می‌توانند در موفقیت یا شکست فرایند ترک اعتیاد نقش داشته باشند. مطالعات نشان می‌دهند که افرادی که در محیطی حمایتی و خالی از عوامل تحریک‌کننده مانند دسترسی آسان به مواد مخدر قرار دارند، شانس بیشتری برای ترک موفق و پایدار اعتیاد دارند.
سرمایه‌گذاری در برنامه‌های ترک اعتیاد، مانند ایجاد مراکز درمانی، ارائه خدمات مشاوره‌ای، حمایت‌های مالی و اجتماعی، و آموزش مهارت‌های زندگی می‌تواند محیط مناسبی برای افراد معتاد فراهم کند. این اقدامات باعث افزایش اعتماد به نفس، انگیزه، و توانایی برای مقابله با چالش‌های زندگی پس از ترک اعتیاد می‌شود.
از سوی دیگر، وقتی جامعه بر روی درمان و بازتوانی افراد مبتلا به اعتیاد سرمایه‌گذاری می‌کند، نه تنها به این افراد کمک می‌شود تا به زندگی عادی بازگردند، بلکه تاثیرات مثبتی بر کل جامعه نیز به دنبال دارد. کاهش نرخ جرم و جنایت، افزایش بهره‌وری نیروی کار، بهبود سلامت عمومی و کاهش هزینه‌های مرتبط با مسائل بهداشتی و درمانی از جمله دستاوردهای سرمایه‌گذاری در درمان اعتیاد است.
در نتیجه، می‌توان گفت که عوامل محیطی، به ویژه فقر، نقشی بسیار مهم و تعیین‌کننده در گرایش به مواد مخدر دارند و برای مقابله با این پدیده، توجه به رفع مشکلات اقتصادی و اجتماعی ضروری است.
