خودروسازان با پای خود به بورس می آیند؟

علیمردان عظیمی مدیرعامل ایران خودرو در بخشی دیگر از اظهارات خود، آماری را ارائه کرده که طبق آن، مشخص می‌شود اختلاف قیمت کارخانه و بازار محصولات خودروسازان بزرگ کشور (هم دولتی و هم خصوصی) چقدر است.

عظیمی با بیان اینکه ۳۰درصد از ورق تولیدی فولادسازان کشور را خودروسازها مصرف می کنند، گفت: فولادسازان محصولات خود را با قیمت بورس و حتی بالاتر از آن به خودروسازها می‌فروشند، قیمتی که سرشار از سود است. در‌حالی‌که اگر خودروساز این ورق را وارد کند، ارزان‌تر از آب در‌می‌آید.

مدیرعامل ایران‌خودرو اما از ارائه طرحی برای بازگشت خودرو به بورس کالا خبر داده است. وی گفته که «ما طرحی را ارائه کردیم تا بر اساس آن، حداقل به همان میزانی که قیمت محصولاتمان تعیین می‌شود، قیمت مواد اولیه موردنیاز نیز از همان منابع تامین‌کننده، کاهش پیدا کند.» در واقع حرف مدیرعامل ایران‌خودرو این است که سیاستگذار باید کاری کند که مواد اولیه موردنیاز خودروسازان قیمتی متناسب با قیمت دستوری خودروها داشته باشند.

عظیمی اما پیشنهاد دیگری را مطرح کرده و آن، بازگشت خودرو به بورس کالاست. وی تاکید کرده که «اگر قرار است مواد اولیه را از بورس خریداری کنیم، [باید] اجازه دهند محصولات را نیز در بورس [کالا] بفروشیم.»

اظهارات مدیرعامل ایران‌خودرو نشان می‌دهد خودروسازان مایل به فروش دوباره محصولاتشان در بورس کالا هستند، مدلی که در سال ۱۴۰۱ برای مدتی کوتاه به اجرا درآمد و رضایت نسبی آنها را به دنبال داشت. در این مدل، قیمت فروش خودروها در بستر بورس کالا و بر اساس نام عرضه و تقاضا تعیین می‌شد. ازآنجاکه قیمت کشف‌شده معمولا بالاتر از نرخ پایه (دستوری) و کمتر از قیمت بازار آزاد بود، رضایت نسبی خودروسازان و مصرف‌کنندگان را به دنبال داشت. با‌این‌حال، شورای رقابت در دستورالعمل جدید تنظیم بازار خودروی سواری، عرضه خودرو در بورس کالا را ممنوع کرد. 

حالا مدیرعامل ایران خودرو -احتمالا با همراهی دیگر مدیران خودروساز- بار دیگر گزینه عرضه خودرو در بورس کالا را روی میز گذاشته است. برای عرضه دوباره خودرو به بورس کالا، نیاز است شورای رقابت دستورالعمل خود را تغییر دهد، اتفاقی که وزارت صمت برای رخ دادن آن باید با این شورا رایزنی کند. اما مدیرعامل ایران خودرو در بخشی دیگر از اظهارات خود، فاصله قیمت کارخانه و بازار محصولات خودروسازان بزرگ را اعلام کرده است. به گفته وی، طبق آمار و ارقام استخراج شده،، محصولات ایران‌خودرو به طور میانگین ۳۶ درصد اختلاف قیمت با بازار دارد، حال آنکه این فاصله، در سال گذشته ۶٠ درصد بوده است.

طبق آماری که عظیمی ارائه کرده، در سایپا نیز اختلاف قیمت کارخانه و بازار محصولات ۲۵ درصد است. همچنین اختلاف قیمت کارخانه و بازار محصولات گروه بهمن‌ هم ۱۷ درصد است.مدیرعامل ایران خودرو تاکید کرده که  در محصولات کرمان‌موتور نیز اختلاف ۱۴درصدی بین قیمت کارخانه و بازار محصولات به چشم می آید. همچنین محصولات مدیران خودرو نیز حدودا ۱۴ درصد اختلاف قیمت کارخانه و بازار دارند.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان و فعالان خودرو، اختلاف زیادی که بین قیمت کارخانه و بازار خودروها وجود دارد، ناشی از قیمت گذاری دستوری است، چه آنکه قیمت کارخانه ای خودروها در بازه های زمانی مناسب تعدیل نمی شود.