از نظر متخصصان سن تقویمی شاخص ناقصی برای برآورد عملکرد و کفایت افراد است. زیرا افراد از لحاظ زیستی به صورت‌های مختلفی پیر می‌شوند. سالخوردگان پیری که شکننده، بیمار و ضعیف هستند و سالخوردگان جوان که علی‌رغم سن‌شان بدن سالمی داشته و جوان به نظر می‌رسند.
اکنون جهان در حال تغییر است و با افزایش سریعی در تعداد و نسبت جمعیت سالمندان رو به رو خواهد شد. در حالی که در سال ۱۹۷۵ افراد بالای ۶۰ سال ۳۵۰ میلیون نفر بوده است. در سال ۲۰۲۵ تعداد سالمندان به یک میلیارد و ۱۲۱ میلیون نفر خواهد رسید. پس لزوم شناختن بیشتر سالخوردگان اعم از نیازهای‌شان، مشکلات، احساسات، تغذیه صحیح، طب و تحرکات بدنی سالمندان بیشتر می‌شود.
نشانه‌های پیری در سالمندان
دوره سالمندی همانند سن بلوغ با تغییرات زیاد ظاهری همراه خواهد بود، ژنتیک، تغذیه، بهداشت و عوامل دیگری در روند پیری تاثیر گزار و مهم است. عموماً سالمندان تغییرات جسمی مثل کاهش قدرت بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی و همین‌طور کاهش قدرت بدنی و سرعت واکنش در برابر محرک‌ها را تجربه خواهند کرد.
کاهش زمان خواب، حساسیت در مقابل سرما و گرما و عدم سازگاری با دمای محیط، افزایش چین و چروک بدن به دلیل کم شدن چربی و لاغری عضلات از نشانه‌های پیری خواهد بود. نازکی و سفید شدن موی سر، رویش مو در چانه خانم‌ها و گوش آقایان از نشانه‌های شایع دوران پیری است.
البته باید بدانید از میان همه اندام‌ها مغز از همه دیرتر پیر خواهد شد، مغز یک فرد سالمند سالم همانند مغز یک جوان سالم کار می‌کند.
مشکلات سالمندان
همان‌طور که بدن افراد دچار تغییرات می‌شود، مشکلات زیادی را هم برای سالمندان رقم خواهد زد. سالمندان برای زندگی سالم می‌بایست تلاش خود را برای سازگاری بیشتر محیط دو چندان کنند.
مشکلات روحی
فرد سالمند به مرور دچار مشکلات حرکتی و جسمی شده و درد مفاصل اجازه تحرک را به آنها نمی‌دهد. کاهش نیرو و قدرت بدنی، کاهش ساعت خواب و بی‌خوابی، فراموشی، احساس تنهایی، بازنشستگی، کمبود در آمد، کاهش سطح انگیزش از دیگر مواردی است که سالمندان در سنین بالا دچار آن می‌شود. در کنار آن تغییر محل سکونت: پس از فوت همسر؛ فرزندان خیال می‌کنند بهتر است والدشان در خانه‌ای کوچک‌تر یا نزدیک به آنها یا حتی در خانه فرزندان زندگی کند که مراقبت از او برایشان ساده‌تر شود، دور شدن از خانه‌ای که یک عمر زندگی کرده‌اند و خاطرات فراوان دارند برای سالمندان ناخوشایند است.
استقلال فرزندان نیز از دغدغه‌ها در این دوره از سن است؛ استقلال‌خواهی فرزندان باعث می‌شود والدین سالخورده تنها مانده و احساس کنند دیگر مسئولیتی ندارند و مفید نیستند.
همچنین نگرش منفی نسبت به سالمندی نیز دغدغه سالمندان به‌شمار می‌آید؛ بعضی از سالمندان از این دوران برای انجام کارهای ناتمام استفاده می‌کنند و به استقبالش می‌روند اما عده‌ای دیگر به دلیل داشتن نگرش منفی این دوران را پایان راه خود می‌بینند به‌خصوص اگر شاهد مرگ اطرافیان و عزیزان‌شان بوده باشند.
راهکارهایی برای داشتن زندگی بهتر در دوران سالمندی
برای اینکه سالمندان از کیفیت بالایی برخوردار باشند باید دلهره و نگرانی سالخوردگان را کاهش دهیم. اضطراب و نگرانی مادر تمام بیماری‌ها است. صحبت کردن راجع به مسائل نگران کننده با درمانگر یا دوستان به کاهش آن کمک می کند. همچنین قدم زدن، ورزش، بازی‌های سرگرم کننده مناسب سن به کاهش اضطراب و ایجاد آرامش سالمندان کمک می‌کند.
سالمندان باید روابط اجتماعی را حفظ کنند. مطالعات نشان می‌دهد علائم آلزایمر در کسانی که با خانواده، دوستان و همسن و سالان خود ارتباط بیشتری دارند نسبت به افراد گوشه‌گیر و کم‌ارتباط دیرتر ظاهر خواهد شد.
باید تلاش کرد این قشر از جامعه به مسائل مثبت نگاه کنند. هنگامی که با دید مثبت به مسائل و مشکلات نگاه شود، امکان پیدا کردن راهکار مناسب دو چندان خواهد شد. همچنین لازم است برای حفظ سلامتی با افراد مثبتی که فرد را خوشحال می‌کنند معاشرت شود.
تقویت ارتباط معنوی نیز حائز اهمیت است. ارتباطات روحانی و معنوی به افراد احساس آرامش خواهد داد. تقویت عقاید مذهبی به کاهش افسردگی و اضطراب در دوران سالمندی کمک خواهد کرد و عامل دفاعی در برابر مشکلات و بیماری‌های روانی از جمله آلزایمر خواهد بود.
سالمندان باید فعالیت‌های بدنی را ادامه دهند. فعالیت‌های جسمانی باعث تقویت فعالیت روانی می‌شود به همین دلیل در همه زندگی از اهمیت ویژه برخوردار می‌شود. تناسب اندام، انعطاف‌پذیری بیشتر، سرحال بودن، بهبود وضعیت تعادل و … از فواید ورزش کردن است. چنانچه ورزش از جوانی شروع شود دوران پیری سالم‌تری برای افراد در پیش است.
طبیعی است که در دوران سالمندی چیزهایی فراموش شود مثل محل پارک کردن ماشین. اما یادتان باشد مغز مانند یک عضله است و نیازمند ورزش دائمی. برای قوی نگه داشتن ذهن فرد سالمند مدام باید مطالعه کند به سینما و تئاتر برود و در کنسرت‌ها و سخنرانی‌ها شرکت کند.
برای داشتن سالمند سالم باید روابط خانوادگی و دوستان حفظ شود. مطالعات نشان می‌دهد خطر مرگ در سالمندانی که روابط اجتماعی ضعیف دارند نسبت به آن‌هایی که اطرافشان پر از کسانی هستند که به او مهر می‌ورزند و او هم به آنها با مهرورزی پاسخ می‌دهد، چهار برابر خواهد بود.
چند راهکار برای داشتن حافظه بهتر
این روزها در دنیای شلوغی زندگی می‌کنیم و لازم نیست سالمندان همه اطلاعات را به ذهنشان بسپارند. یادداشت کردن کارهای روزانه و قرارهای مهم روی تقویم به عدم فراموشی بسیار کمک‌کننده خواهد بود.
باید برای کارها و وسایل روال ثابتی در نظر گرفته شود. به طور مثال برای عینک باید جای مشخصی در نظر گرفته شود.
سالمندان باید برای تقویت حافظه زمان بیشتری را به یادگیری، به خاطر سپردن و یادآوری اختصاص دهند. باید سعی شود هرروز یک مطلب جدید یاد بگیرند و به اخبار رادیو و تلویزیون گوش دهند. همچنین کتاب و روزنامه مطالعه کنند. سالمندان باید به طبیعت بروند و در مورد یک موضوع مشخص صحبت کنند.
اهمیت تحرک سالمندان
بی تحرکی در سالمندان عوارض زیادی را به همراه داشته و سلامت آنها را تهدید می‌کند. مجموعه علائم فیزیکی، متابولیسمی و روحی به دلیل عدم تحرک سالمندان به وجود می‌آید و باعث اختلال در تعادل سالمندان خواهد شد. بی‌حرکتی به بیشتر اعضای بدن آسیب خواهد رساند. بعضی از آنها سریع و بعد از مدت کوتاهی نمایان خواهد شد و بعضی دیگر در طولانی مدت خود را نشان خواهد داد. مانند بیماری‌های قلبی و عروقی، تنفسی، هضمی، ادراری، دستگاه حرکتی، متابولیسمی و روانی و … .
نقش ورزش
با بیشتر شدن امید به زندگی و روند به رو به رشد جمعیت سالمندان ورزش نقش پررنگ‌تری به خود می‌گیرد. تشویق به ورزش و تحرک سالمندان در حفظ تندرستی و کاهش منفی‌بافی تاثیر بسزایی دارد. شرکت در تمرینات ورزشی سطح کلسترول و تری گلیسیرید را کنترل می‌کند. انعطاف‌پذیری عضلات را بهبود می‌بخشد و می‌تواند سرعت روند نزولی قدرت و استقامت عضلانی و استقامت قلبی تنفسی را کاهش دهد.
یوگا، پیاده‌روی، شنا، دوچرخه‌سواری، باغبانی، ورزش‌های تنفسی نیز از ورزش‌هایی است که سالمندان می‌توانند به آن بپردازند.
تغذیه سالمندان
یکی از مسائل مهم سالمندان، وضعیت تغذیه آن‌هاست. با افزایش سن، به دنبال کاهش تحرک، تمایل به خوردن غذا کمتر می‌شود به همین دلیل انتخاب درست غذا و دریافت مواد مغذی ضروری اهمیت پیدا می‌کند. با افزایش سن به دلیل کاهش فعالیت‌های جسمی و توده‌های عضلانی، نیاز به انرژی کاهش می‌یابد. چنانچه دریافت انرژی بیشتر از نیاز سالمند باشد مشکلاتی مثل بیماری‌های قلبی و عروقی، چاقی و فشار خون به همراه خواهد داشت.
کاهش توده عضلانی و ذخیره پروتئین بدن سالمندان باعث می‌شود نیازشان به پروتئین بیشتر شود. توصیه می‌شود ۴۰ تا ۶۰ درصد از نیاز انرژی روزانه به وسیله پروتئین با کیفیت تامین شود.
مصرف آب کافی و مایعات در این دوران اهمیت بالایی دارد. علائم کمبود آب ممکن است به شکل خشکی دهان، گود افتادن چشم‌ها، یبوست، کاهش حجم ادرار، تب و تهوع ظاهر شود.
معمولاً سالمندان تمایل زیادی به مصرف مکمل‌های ویتامینی دارند که البته لازم است از مصرف زیاد آن خودداری شود. کمبود ویتامین D برای آن‌هایی که دور از نور آفتاب هستند به وجود می‌آید. گرچه ویتامین‌های محلول در آب کمبودی مشاهده نمی‌شود. در مورد نیازهای تغذیه‌ای سالمندان و مقدار مصرف و نوع آن پیشنهاد می‌شود مطلب نیازهای غذایی ویژه سالمندان مطالعه شود.
انتهای پیام
