همشهری آنلاین _ فرهاد کنکاش: بانوانی هم که به هر دلیل سرپرست خانواده ندارند جزو این قشر به حساب می‌آیند و برخی افراد هم باید در برخی ایام سال مانند بازگشایی مدارس، ماه مبارک رمضان و اعیادی مثل نوروز تحت حمایت قرار گیرند تا از عهده تأمین برخی وسایل زندگی برای اعضای خانواده‌های‌شان برآیند. متأسفانه از سوی دیگر شیوع ویروس کرونا سبب شده تا خانواده‌ها و افرادی هم به این جمع اضافه شوند و نیازمند کمک خیّران و سازمان‌ها باشند تا از این دوره گذر کنند و شغل و درآمدشان به حالت عادی برگردد. عید نوروز نزدیک است و هر سال در چنین موقعی، ارزاق و پوشاک از طرف خیریه‌ها جمع‌آوری، بسته‌بندی و بین خانواده‌های کم‌بضاعت توزیع می‌شد، اما امسال این گروه‌های مردمی به دلیل کاهش درآمد خیّران و از همه مهم‌تر گرانی و کمیاب شدن برخی اجناس، با مشکل تأمین بسته‌های حمایتی خانواده‌های تحت پوشش خود مواجه شده‌اند.
منطقه ۱۷ به دلیل تقدیم بیش از ۴ هزار شهید در دوران دفاع‌مقدس به «دارالشهدا» معروف است؛ منطقه‌ای که یکی از کوچک‌ترین مناطق پایتخت به شمار می‌رود، اما تراکم جمعیت و تعداد خانوارها در آن زیاد است. بخش زیادی از ساکنان این منطقه را افراد کم درآمد تشکیل می‌دهند، اما نه تنها در گرفتاری‌های زندگی جلو کسی دست دراز نکرده‌اند، بلکه کمک حال خانواده‌های بی‌بضاعت نیز بوده‌اند. با این وجود در همین منطقه خانواده‌های افغانستانی، مهاجران شهرستانی و بی‌سرپرست زیادی وجود دارد که بدون حمایت خیریه‌ها و نهادهای دولتی امکان ادامه زندگی در پایتخت و تحمل گرانی اجناس و خدمات را ندارند. همین موضوع باعث شده در همین منطقه کوچک چندین خیریه راه‌اندازی شود و کمتر کوچه و خیابانی را می‌توان پیدا کرد که در آن خیریه‌ای وجود نداشته باشد.
برخی از این مؤسسه‌ها و گروه‌های خیریه ثبت شده و دارای نشانی مشخصی هستند و برخی هم به‌صورت خانگی یا در هیئت‌های فامیلی فعالیت می‌کنند و کمتر کسی از آنها باخبر است. این گروه‌های خیریه در طول سال و در مناسبت‌های ملی و مذهبی، بسته‌های مواد غذایی و پوشاک به خانواده‌های محرومی می‌دهند که در محله‌های منطقه ۱۷ شناسایی کرده‌اند. بیشتر این گروه‌ها واسطه بین ساکنان منطقه هستند، یعنی هزینه‌های مورد نیاز برای خرید اقلام ضروری خانواده‌های کم‌بضاعت را از افراد ساکن در همین منطقه گرفته و به دست همسایه‌های نیازمندشان می‌رسانند. بنابراین برای رسیدگی به خانواده‌های تحت پوشش خود از حمایت‌های دولتی برخوردار نیستند و بقای آنها به کمک‌های مردمی بستگی دارد. همین موضوع باعث شده تا اگر خیّران به دلیل کاهش درآمد یا هر مشکل دیگری نتوانند کمک‌های خود را به گروه‌های خیریه بدهند یا مقدار کمک‌های‌شان کم شود، این گروه‌ها نیز مجبورند میزان کمک‌های حمایتی خود را از خانواده‌های محروم کاهش دهند. موضوعی که در یک ماه اخیر به‌خصوص در نزدیکی‌های عید نوروز بیشتر به چشم آمده و گروه‌های خیریه را با مشکل مواجه کرده است.
- حذف ۴ هزار و ۵۰۰ خانوار از دریافت کمک‌های مردمی
«پروین داوری زنجانی» مدیر مؤسسه خیریه سروش آسمانی است. این خیریه را ۴۰ سال پیش به‌صورت خودجوش در خانه‌اش راه انداخته و سال ۱۳۹۲ آن را ثبت کرده است. این خیریه درحال حاضر دارای محلی مشخص و از مؤسسه‌های باسابقه منطقه ۱۷ است که بسیاری از خیّران و نیازمندان با آن ارتباط داشته و دارند. داوری زنجانی درباره تعداد خانواده‌های تحت پوشش این مؤسسه خیریه می‌گوید: «۵ هزار خانواده کم‌بضاعت از خدمات و حمایت‌های این مؤسسه استفاده می‌کنند و در مناسبت‌های مختلف سال از آنها با اهدای سبد کالا، پوشاک، نوشت‌افزار و... حمایت کرده‌ایم.» وی با گلایه از افزایش قیمت و کمیاب شدن برخی از اجناس که منجر به کاهش توان مالی خیریه‌ها برای کمک به خانواده‌های محروم شده می‌گوید: «متأسفانه به دلیل گرانی‌های اخیر و کمیاب شدن برخی مواد غذایی، مجبور به حذف برخی از خانواده‌ها شدیم و نمی‌توانیم به مناسبت عید نوروز به همه آنها سبد کالا بدهیم.»
داوری زنجانی ادامه می‌دهد: «از بین ۵ هزار خانواده شناسایی شده در منطقه ۱۷، مناطق همجوار، شهرستان‌ها و کوره‌پزخانه‌ها، ۵۰۰ خانواده را براساس معیارهایی انتخاب کردیم تا سبد کالا به آنها بدهیم. این خانواده‌ها نسبت به بقیه نیاز بیشتری به کمک‌های مؤمنانه داشتند و سعی کردیم در گزینش آنها حساسیت زیادی به خرج دهیم تا خدایی ناکرده، بیش از این شرمنده خانواده‌های نیازمند نشویم.» وی به شیوع کرونا و شکست مالی برخی از افراد هم اشاره و عنوان می‌کند: «در یک‌سال اخیر برخی افراد به دلیل شیوع ویروس کرونا شغل خود را از دست داده یا درآمد آنها کم شده است. این افراد تا یک‌سال پیش نیازمند حمایت نبودند و از عهده مخارج خود بر می‌آمدند، اما اینک باید با کمک‌های مردمی و خیریه‌ها روزگار بگذرانند.
در همین مدت، ۵۰۰ خانواده را شناسایی کرده‌ایم که دچار این مشکل شده‌اند و قصد داشتیم از آنها نیز با سبد کالا حمایت کنیم، اما در چنین شرایطی امکان‌پذیر نیست.» وی به تهیه دشوار برخی مواد غذایی در ماه‌های اخیر اشاره می‌کند و می‌گوید: «پیش از این به راحتی می‌توانستیم اجناس را خریده و در سبد کالا به خانواده‌های نیازمند تقدیم کنیم، اما در حال حاضر برخی اجناس کمیاب شده‌اند و حتی اگر پول کافی برای تهیه سبدهای کالا داشته باشیم، نمی‌توانیم مواد غذایی مورد نیاز را تهیه کنیم. به‌عنوان مثال، هر زمان که قصد تهیه سبد کالا داشتیم به بازار بهمن می‌رفتیم و مرغ می‌خریدیم، اما اکنون با وجود گران شدن مرغ امکان تهیه آن به تعداد دلخواه وجود ندارد و ۴ روز است که دست خالی از این بازار به خانه برمی‌گردیم.
به هر کسی در این بازار تعداد محدودی مرغ داده می‌شود و خیریه‌ها که قصد دارند به تعداد خانواده‌های تحت پوشش خود مرغ بخرند با مشکل مواجه‌اند. تهیه روغن، برنج و بعضی مواد غذایی هم همین‌گونه است و نمی‌توان این مواد را به تعداد خانواده‌های نیازمند تهیه کرد. در چنین شرایطی مجبوریم مواد غذایی دیگری مثل تن ماهی را جایگزین مرغ و گوشت کنیم که البته آن هم قیمت بالایی دارد.» وی اعلام می‌کند که در این سال‌ها فقط یک‌بار ۱۰۰ بسته مواد غذایی از طرف نهادهای دولتی به این خیریه کمک شده تا در اختیار خانواده‌های بی‌بضاعت قرار دهند و تمامی هزینه‌ها از طرف خیّران تأمین شده است.
- نتوانستیم به خانواده‌ها روغن بدهیم
«نرجس خاتون شرفی» چند سالی است خیریه‌ای خانگی در منطقه ۱۷ راه‌اندازی کرده است. وی می‌گوید: «حدود ۶۰ خانوار تحت پوشش این خیریه هستند و سعی کرده‌ایم در اعیاد و مناسبت‌های ملی و مذهبی از آنها با ارائه سبدهای کالا، پوشاک و... حمایت کنیم.» وی با اشاره به گران شدن قیمت اجناس می‌گوید: «پیش از این، تهیه یک سبد کالا آسان بود و می‌توانستیم به‌عنوان مثال با ۵۰۰ هزار تومان اجناس مختلفی خریداری و به خانواده‌های کم‌بضاعت اهدا کنیم، اما اکنون برای تهیه همین اجناس نیازمند صرف ۲ میلیون تومان هستیم.» شرفی، کمیاب شدن برخی اجناس را از مشکلاتی عنوان می‌کند که خیریه‌ها را دچار دردسر و آنها را شرمنده خانواده‌های تحت پوشش کرده است. می‌گوید: «چندی است در سبدهای کالا که در مناسبت‌هایی همچون ولادت حضرت زهرا(س) و امام علی(ع) به خانواده‌ها ارائه کرده‌ایم، روغن نیست؛ چون کمیاب شده و امکان تهیه آن را به تعداد خانواده‌ها نداشتیم.» خانواده‌های تحت پوشش این خیریه از ساکنان منطقه ۱۷ و اطراف آن هستند.
- هر طور شده سبد کالا می‌دهیم
«صدیقه کبری آشوری زنجانی» خیریه «حضرت علی(ع) ویژه ایتام منطقه ابوذر» را سال ۱۳۸۳ در منطقه ۱۷ راه‌اندازی کرده است. ۳۰۰ خانواده تحت پوشش این خیریه هستند که بیش از ۷۰۰ نفر را شامل می‌شود. این بانوی نیکوکار از پرستاران بیمارستان بقیه‌الله(ص) بوده که دغدغه اصلی‌اش از راه‌اندازی این خیریه کمک به ایتام بوده است. به همین خاطر ماهانه کمک خرجی به ایتام شناسایی شده می‌دهد، اما پس از فوت دخترش، خانه و ماشین او را وقف این خیریه کرده تا درمانگاهی بسازد و با کمک پزشکان، خدمات درمانی رایگان به خانواده‌ها بدهد. وی با اشاره به اینکه برخی از اجناس افزایش قیمت داشته یا کمیاب شده‌اند، اما در نیت قلبی او برای کمک به خانواده‌های کم‌بضاعت تأثیری نخواهد داشت، می‌گوید: «به هر نحو شده، سبدکالا به خانواده‌های تحت پوشش این خیریه می‌دهیم و قصد داریم برنج و ماهی در این سبد باشد.
خوشبختانه خیّرانی با ما همکاری دارند که در تهیه این اجناس تلاش می‌کنند و دوست نداریم سبد کالای نوروزی خانواده‌ها نسبت به سال‌های گذشته سبک باشد.» وی با کمک همین خیران، هر ماه ۲ بسته گوشت به خانواده‌های تحت پوشش اهدا می‌کند و در کنار ارائه کمک‌های خیّران به نیازمندان، در سالروز ولادت و سالگرد فوت دخترش، از این خانواده‌ها با بسته‌های کمک معیشتی حمایت می‌کند. برگزاری جشن عروسی برای ایتام هم تا چند سال پیش در خانه‌اش انجام می‌شد و همچنان مثل گذشته برای تهیه جهیزیه دختران کم‌بضاعت تلاش می‌کند.
- کفش همه نیازمندان تأمین نشد
«طاهره خانی» یکی از بانیان خیریه آوای مهر باران است. همراه با اعضای خیریه درحال بسته‌بندی پوشاک عید برای کودکان و خانواده‌های نیازمند است که سراغش می‌رویم. نگرانی و ناراحتی در چهره‌اش موج می‌زند و می‌گوید: «هرسال در نزدیکی‌های عید نوروز برای ۷۰۰ نفر از نیازمندان لباس و کفش بسته‌بندی می‌کردیم، اما امسال گرانی اجناس و کاهش توان مالی خیّران باعث شده برای ۱۰۰ نفر امکان تهیه و توزیع کفش داشته باشیم. در حقیقت تلاش می‌کنیم پوشاک ۷۰۰ خانواده را تأمین کنیم، اما نمی‌توانیم بیش از ۱۰۰ جفت کفش تهیه و اهدا کنیم.» وی به کاهش تعداد سبدهای کالا هم اشاره و عنوان می‌کند: «در شرایط فعلی مجبوریم ۲۰۰ سبد کالا به خانواده‌های نیازمند اهدا کنیم، درصورتی که سال‌های گذشته ۴۰۰ سبد کالا آماده و توزیع می‌کردیم.
البته خوشحالیم که از این خانواده‌ها در روزهای پدر و مادر، با اهدای سبد کالا حمایت کردیم و این کار تا حدودی باعث تسکین قلب ما شده است.» خانی، شیوع ویروس کرونا و کاهش درآمد برخی خیّران را از دلایلی بر می‌شمرد که باعث شده گروه‌های خیریه توان حمایت از همه خانواده‌های تحت پوشش خود را نداشته باشند. وی می‌گوید: «بعضی از خیّرانی که با مؤسسه خیریه آوای مهر باران همکاری داشتند، از کاسبان بودند که اینک به دلیل کاهش درآمد نمی‌توانند همانند سال‌های گذشته کمک‌های خود را به دست نیازمندان برسانند.»
- مردم به کمک خیریه‌ها بیایند
«فرشته رحمتی» مدیر هیئت و خیریه بنت‌الزهرا(س) جنوب تهران است. او افزایش قیمت اجناس و کاهش تعداد خیّران به علت کم شدن درآمد آنان در روزهای شیوع ویروس کرونا را از عواملی بر می‌شمرد که باعث شده سبد کالای نوروزی این خیریه فقط بین ۴۰ خانواده نیازمند توزیع شود، در حالی که می‌باید برای ۱۰۰ خانواده سبد کالا اختصاص پیدا می‌کرد. با این وجود امیدوار است که تا پایان سال خیّران برای تهیه بیشتر سبدهای کالا اعلام آمادگی کنند. وی می‌گوید: «گرانی اجناس ضربه بزرگی به خیریه‌ها زده و بانیان و اعضای این گروه‌ها شرمنده خانواده‌های تحت پوشش خود شده‌اند. در چنین شرایطی لازم است نهادهای دولتی به کمک خیریه‌ها بیایند و با ارائه سبد کالا یا ارائه اجناس به قیمت دولتی از آنها حمایت کنند. البته خیریه‌هایی که در مناطق فعالیت می‌کنند تا حد امکان باید از حمایت‌های دولتی بی‌بهره‌باشند چراکه زیبایی فعالیت این خیریه‌ها به اداره مردمی آنهاست. بنابراین لازم است همه خانواده‌ها در حد توان خود به یاری مستمندان بیایند و با مشارکت خیریه‌ها، سفره نیازمندان را در شب‌عید رنگین کنند.»
