در وضعیتی که گونه جهش یافته کرونا سر برداشته و هر روز تعداد بیشتری از هموطنانمان را درگیر میکند، تعطیلات عید و سفرهای نوروزی به یک چالش برای مردم و مسئولان تبدیل شده است. وضعیت زرد کرونایی مشهد، احتمال انجام سفرهای نوروزی به این شهر را افزایش داده که این موضوع نگرانیهایی برای شهروندان مشهدی ایجاد کرده است.
از آنجایی که اقتصاد مشهد به گردشگری و زیارت پیونده خورده و اغلب در سالهای گذشته برنامهریزیهای سفر از یک ماه قبل از شروع تعطیلات نوروزی انجام میشده است، انتظار میرفت تصمیمگیریها در خصوص وضعیت مشهد پیش از اینها انجام شود. همچنین با توجه به سهم ۲۰ درصدی خراسان رضوی در خسارات کرونایی گردشگری کشور، پیشنهادات دوگانه مسئولان در خصوص سفرهای نوروزی به ویژه به شهر مشهد تاکنون مانع اخذ تصمیماتی قاطع برای این شهر شده است، چرا که در صورت ممنوعیت سفرهای نوروزی به مشهد، اقتصاد این شهر و تاسیسات گردشگری با آسیبی جدی مواجه و مسئولان را مجددا وارد چالشی جدید برای جبران خسارات آنها خواهد کرد.
در چند روز اخیر، برخی از مدیران استانی از جمله مدیرکل میراث فرهنگی و معاون زیارت استانداری خراسان رضوی از علاقه خود برای میزبانی از زائران و گردشگران به مشهد و خراسان رضوی با رعایت شدید پروتکلهای بهداشتی خبرداده بودند که با انتقاداتی نیز همراه شد. البته مدیران زیارت و گردشگری خراسان رضوی بابت ورشکستگی مجدد اقتصاد گردشگری استان نگرانیهایی دارند، چرا که در صورت ممنوعیت سفر به مشهد خسارات جبرانناپذیری دامان کاسبان و تاسیسات گرشگری استان به ویژه مشهد را خواهد گرفت.
دکتر محمدحسین بحرینی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد در واکنش به اظهارات مطرح شده مبنی بر دعوت مسئولان برای سفر به مشهد عنوان کرده بود که چنین اظهاراتی پذیرفتنی نیست. کاظم فرهمند، قائم مقام معاونت بهداشتی و رزیتا خداشاهی، مسئول گروه عفونی دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز در گفتوگو با ایسنا تاکید داشتند که برای جلوگیری از گسترش ویروس کرونا باید سفرهای نوروزی به مشهد همانند شهرهای قرمز ممنوع شود، چرا که در صورت سفر افراد از شهرهای جنوب کشور به مشهد، این شهر نیز به سرعت از نظر بیماری پیشرفت خواهد کرد.
در همین راستا خبرنگار ایسنا با حضور در خیابانهای اطراف حرم مطهر و با هدف اطلاع از شرایط کاسبان مشهدی در شرایط نبود مسافر و زائر با تعدادی از کاسبان و همچنین متولیان گردشگری استان گفتوگو کرده تا از خواستههای افرادی که زندگی و شغلشان با سفر و تصمیمات مسئولان ستاد کرونا رابطهای مستقیم دارد مطلع شود.
مشخص شدن وضعیت سفر تنها خواسته ماست
مجید فرقانی در خصوص بلاتکلیفی سفرهای نوروزی به مشهد اظهار میکند: تنها خواسته ما تعیین و تکلیف موضوع سفر است، به این معنی که دولت و دستگاههای مربوطه مانند وزارت گردشگری وضعیت را مشخص کنند تا در صورت انجام و یا تعطیل شدن مقوله سفر مسافران و آژانسهای مسافرتی تکلیف خود را بدانند. در حال حاضر شرایط به گونهای است که هر کدام از مسئولین کشوری حرف متفاوتی میزنند؛ برخی دعوت به سفر و برخی دیگر نیز سفر را منع میکنند.
سخنگوی انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی خراسان رضوی ادامه میدهد: با توجه به اینکه قرار است فردا وضعیت جدید رنگ شهرها مشخص شود، قاعدتا با هجمهای عظیم از مسافرهای ثبتنام شده مواجه خواهیم بود که وضعیت سفر و یا ابطال سفر آنها مشخص نیست و نحوه بازگرداندن مبالغ هزینه شده آنها نیز وضعیت مشخصی نخواهد داشت.
وی میگوید: قرار شده برای سفرها بازهای ۶ ماهه در نظر گرفته شود تا اگر موقتا موضوع سفر تعطیل شد، مسافران بتوانند ظرف ۶ ماه از خدمات سفری که انتخاب کردهاند، استفاده کنند اما این خواسته در صورتی محقق خواهد شد که شرکتهای حملونقل هوایی، ریلی، زمینی و اماکن اقامتی با این خواسته موافقت کنند که در صورت باطل شدن سفرها، با نرخ خدماتی مشابه در بازه ۶ ماهه ارائه خدمات داشته باشند. البته فکر نمیکنم که این طرح پیشزمینه کارشناسی شدهای داشته باشد.
پروتکلهای بهداشتی در اقامتهای بومگردی به خوبی رعایت میشود
صادق کاظمیان، دبیر جامعه حرفهای اقامتگاههای بومگردی ایران در خصوص این موضوع نیز بیان میکند: سفر مقولهای است که ذاتا یک تصمیم آنی نیست و حداقل طی یک پروسه دو هفتهای خانوادهها زمان میخواهند تا بتوانند برای سفر خود برنامهریزی داشته باشند. حال با توجه به اینکه تصمیمگیریها تا ۲۳ اسفند به تعویق افتاده است، این موضوع نیز در ابهام خواهد بود و این ابهام عملا قدرت تصمیمگیری را از گردشگر و تاسیسات گردشگری خواهد گرفت.
وی عنوان میکند: از آنجایی که اقامتگاههای بومگردی باید برای میزبانی از مسافران کاملا آمادگی داشته باشند، تعویق تصمیمگیریها این اماکن را دچار مشکل خواهد کرد و برنامهریزی گردشگران همچنان در هالهای از ابهام باقی خواهد ماند. با توجه به خسارات جبرانناپذیر اقامتگاههای بومگردی خراسان رضوی به نظر میرسد که نوروز فرصت مناسبی برای برون رفت از وضعیت نابسامان این اماکن باشد. البته از این جهت که اقامتگاههای بومگردی، خانههای افراد هستند و رعایت پروتکلهای بهداشتی به بهترین شکل در این اماکن انجام میشود، مشکلی با برقراری سفرها نداریم.
دبیر جامعه حرفهای اقامتگاههای بومگردی ایران اضافه میکند: با توجه به تعطیلیهای اخیر به دلیل شیوع کرونا، ایجاد اشتغال در روستاها دچار خسارات جدی شده و با بسته شدن اقامتگاهها، زنجیرهای از خدمات روستایی تعطیل شده که این موضوع مشکلات معیشتی روستاییان را هم به دنبال داشته است. معتقدم که با توجه به پروتکلهای سفر ایمن و مسئولانه که توسط وزارت بهداشت ابلاغ شده و نظارتهایی که از اقامتگاهها در این زمینه به عمل میآید، پتانسیل پذیرش مسافران در اقامتگاههای بومگردی وجود دارد.
چرا از سفرهای مردم به مشهد جلوگیری کنند تا ضررش را فقط کاسبان ببینند؟
فروشنده یک مغازه سوغات، واقع در خیابان امامرضا(ع) که فاصله چندانی تا حرم مطهر ندارد، با اشاره به شلوغی خیابان روبرویش و عدم رعایت پروتکلهای بهداشتی میگوید: وقتی هیچکدام از مردم رعایت نمیکنند، چرا از سفرهای مردم به مشهد جلوگیری کنند تا ضررش را فقط کاسبان ببینند؟ اگر چند ماه همه چیز تعطیل باشد و بدانیم پس از آن همه چیز درست میشود، تمام کاسبان به ضررش راضی خواهند شد، اما اگر بخواهند سفرها را ببندند و دوباره از ۱۵ فروردین همه چیز به حالت عادی بازگردد، فقط ما ضرر کردهایم.
وی اضافه میکند: ماهی ۹ میلیون تومان اجاره میدادم که در حال حاضر کمتر شده است، اما وقتی درآمد نباشد همه چیز سخت میگذرد. وقتی روغن و مرغ وضعیتش اینگونه است، دیگر چه کسی سوغاتی میخواهد؟ تمام خریداران مغازههای اطراف، زائر هستند. پیک فروش کاسبان ایام نوروز، تابستان و دهه آخر صفر است که اگر در این سه مناسبت سفری انجام نشود، ما در طول سال ضرر خواهیم کرد. شاگردی داشتم که به دلیل فروش پایین مغازه مجبور شدم عذرش را بخواهم و به دلیل کمبود درآمد مغازه به تنهایی کارها را انجام دهم. او زن و بچه دارد و در حال حاضر با پیک موتوری کار میکند.
یک پیک موتوری که به صورت پورسانتی برای هتلآپارتمانها مسافر پیدا میکند در مورد شرایطش در سال ۹۹ میگوید: تمام کار و بار ما امسال خوابیده است. اگر مردم رعایت کنند، سفرها به مشهد میتواند انجام شود که حداقل از نان خوردن نیفتیم. ۵ تا ۶ ماه ضرر کردهام. برای هتلآپارتمانها پورسانتی کار میکنم. وقتی مسافری نباشد، از کجا میتوانم خرجی زن و بچهام را بدهم؟ در طول سال که سفرها آزاد شد کمی وضع ما هم بهتر شد، اما هیچ موقع شرایط مانند سالهای قبل از کرونا نمیشود.
جان خود و خانوادهام از ضرر مالیام مهمتر است
یک فروشنده مغازه آبمیوه بستنی واقع در خیابان امامرضا(ع) که فاصله چندانی تا حرم مطهر ندارد، در خصوص شرایطش در سال جاری میگوید: سال گذشته تا اوایل اردیبهشت ماه تعطیل بودیم. ماهی چهار میلیون تومان اجاره میدهم که با توجه به وضع موجود درآمد بالایی نداریم. کاسبان اطراف حرم روی زائران حساب باز میکنند. اگر به راستهی خیابان امام رضا دقت کنید، از هر ۱۰ مغازه، دو مغازه تعطیل شدهاند. از زمانی هم که محدودیتها را کمتر کردهاند، تاثیر چندانی در فروش ما ایجاد نشده است. خداراشکر ما مشتریهای ثابت خود را داریم.
وی در خصوص وضعیت سفر به مشهد اظهار میکند: به هیچ وجه دوست ندارم در این نوروز هم سفری به مشهد انجام شود. ضرر مالی داشته باشم بهتر از آن است که اتفاقی برای خودم و خانوادهام رخ دهد. ای کاش فکری به حال ریشهکن کردن کرونا کنند. مسئولان هر موقع تصمیمی اتخاذ میکنند مانند یک مسکن عمل کرده و فقط به صورت مقطعی روند کرونا را کمرنگتر میکنند. اگر همانند سایر کشورها به طور کامل چند ماه تعطیل میشدیم خیلی بهتر بود تا این که الان نگران آغاز موج چهارم کرونا باشیم. اگر امروز اعلام کنند که تمام مغازهها باید یک ماه تعطیل باشند تا کرونا ریشهکن شود، قطعا این کار را انجام خواهم داد.
مسئولان میتوانند برای سفرهای نوروزی تمهیداتی بیاندیشند که نه سیخ بسوزد، نه کباب
فروشنده یک مغازه فروش و تعمیرات موبایل در مورد وضعیتش در سال ۹۹ بیان میکند: سال ۹۹ را اصلا جزو سالهای طول عمرم حساب نمیکنم. وقتی وضع اقتصادی مردم خراب است و از پس خرج و مخارج خود بر نمیآیند، دیگر کسی به فکر خرید و تعویض گوشی خود نمیافتد.
وی با اشاره به تعطیلی سایر مغازههای اطرافش میگوید: خداراشکر اجاره نشین نیستم. اگر قرار بود اجاره پرداخت کنم مغازه را حتما تا الان جمع میکردم. کاسبان بازار رضا که به کل تعطیل شده و فروشی ندارند. تمام ما بازاریها به یکدیگر وصل هستیم. وقتی پولی نداشته باشیم خریدی هم نمیتوانیم انجام دهیم. حتی قیمت بلیتهای هواپیما و قطار آنقدر بالا رفته که دیگر از سفرهای کاری هم پشیمان میشویم. آیا بلیت قطار مشهد به تهران باید ۴۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان باشد؟
این فروشنده ادامه میدهد: کاسبان اطراف حرم که تنها با حضور زائران کاسبی میکنند، بیشترین ضربه را خوردهاند. به نظرم نباید مسافران با هجمه وارد شوند. مسئولین میتوانند تمهیداتی در نظر بگیرند تا سفرها با توجه به شرایط و ظرفیت هر شهر انجام شود. به عنوان مثال هر فردی که قصد سفر دارد، در یک سامانه درخواست سفر خود را ثبت و در تاریخ مشخصی سفر کند. اینگونه سفرها با شرایط بهتری انجام میشود و ما کاسبان هم ضرر کمتری میکنیم. اگر قرار باشد سفرها به مشهد بسته شود تمام ما کاسبان دوباره ورشکست خواهیم شد.
کاسبان دوست دارند سفرها به مشهد انجام شود اما کاسبی به چه قیمت؟
یک فروشنده خشکبار و زعفران نیز با گلایه از شرایطش در سال ۹۹ خاطرنشان میکند: برای نوروز هیچ خریدی نداشتهام. فقط برای اینکه ویترین مغازه را پر کرده باشم، خرید کردهام. مردم در گذشته به راحتی آجیل میخریدند اما آجیلی که سال گذشته ۶۰ هزار تومان بوده در حال حاضر به ۱۶۰ هزار تومان رسیده است؛ هزینهها بالا رفته و توان خرید مردم به شدت کاهش یافته است. در نوروز ۹۹ و حتی تا اوایل خرداد تعطیل بودیم و تنها به بهانه سر زدن از مغازه کمی فعالیت داشتیم. حتی از خرداد هم که بازگشاییها انجام شد تغییری در وضعیت ما به وجود نیامد.
وی اضافه میکند: تمام سال ۹۹ را با پساندازها، بدهی و وام سپری کردیم. در حال حاضر هم تنها در حد خرج و مخارج روزانه خود کاسبی میکنیم. حتی در برخی مواقع از پس تامین همین مخارج هم بر نمیآییم. طبیعتا دوست داریم سفرها به مشهد انجام شود اما به چه قیمت؟ اگر یک مسافر ناقل کرونا باشد و خودم یا همسرم به خاطر کرونا جانمان را از دست بدهیم دیگر برای چه کاسبی کنم؟
این فروشنده میگوید: تمام این اتفاقات برای ما و مسئولین یک نوع آزمایش است. اگر سفرها به مشهد انجام نشود بهتر است. درست است که قرض و بدهی ما افزایش مییابد اما در عوض جانمان سالم خواهد بود. هیچ کسی از پول بدش نمیآید اما چون جانم را بیشتر دوست دارم این حرف را میزنم.
امیدوارم سفرهای نوروزی به مشهد محدود نشود
صاحب یک رستوران و آشپزخانه که در اواسط ظهر رستورانش کاملا خالی است، عنوان میکند: از اسفند ۹۸ تا چهار ماه گذشته تقریبا کاملا تعطیل بودهایم. تنها منبع درآمدی ما همین رستوران است. تا حالا از پساندازهای خود استفاده میکردیم، اما وقتی دیگری پولی برایمان باقی نمانده مجبور میشویم در این شرایط کار کنیم. منطقه اطراف حرم کاملا با زائران میچرخد. اگر مسافری نباشد اصلا درآمد نخواهیم داشت.
وی در خصوص بلاتکلیفی وضعیت سفرها به مشهد میگوید: دوست دارم سفرها به مشهد انجام شود. آنقدر امسال تحت فشار بودهایم که دوست داریم زائر بیاید تا درآمدی داشته باشیم. امیدوارم سفرهای نوروزی به مشهد را محدود نکنند.
تعطیلی سفرها در نوروز کرونا را ریشهکن میکند؟
یک فروشنده اسباب بازی که نخستین ورشکستگی عمرش را در سال ۹۹ تجربه کرده، بیان میکند: از برج ۱۲ سال گذشته تا خرداد ماه تعطیل بودیم. پس از آن هم تا مرداد وضعیت بدی داشتیم. همه چیز مشهد به بود و نبود زوار بستگی دارد. در مجموع فقط یک ماه در طول سال ۹۹ آن هم در مناسبتهای مختلف کمی وضعیتمان بهتر شد، اما معمولا مردم به خاطر ترس از جان خود به مشهد نمیآیند.
وی اضافه میکند: برای اولین بار در سال ۹۹ ورشکست شدم و چک ۹۰ میلیونیام برگشت خورد. چندین مرتبه قصد داشتم مغازه را جمع کنم اما صاحب مغازه کنار آمد و اجارهای دریافت نکرد. ماهانه ۶ میلیون تومان باید اجاره بدهم که صاحب مغازه چهار ماه است اجاره را دریافت نکرده. چنین مبلغی برای من هم صرفه اقتصادی ندارد و اگر بنا به پرداخت چنین مبلغی باشد، همانند مغازههای اطرافم، من هم مغازه را جمع خواهم کرد. خداراشکر برخی از صاحبان ملک درک دارند و با کاسبان کنار میآیند.
این فروشنده درمورد وضعیت بلاتکلیفی سفرها تصریح میکند: اگر بگویم سفرها به مشهد انجام نشود، باید باز هم یک ضرر اقتصادی دیگر را به جان بخرم اما اگر هم سفرهای نوروزی انجام شود، جان خودمان به خطر میافتد. اگر مسئولین بتوانند در یک مدت زمان محدود پروتکلها را سختگیرانه به اجرا درآورند و همه جا را تعطیل کنند، تمام کاسبان مغازههای خود را تعطیل خواهند کرد. در حال حاضر یک سال است که بلاتکلیفیم. اگر میگویند که سفرها به مشهد انجام نشود و کرونا ریشهکن خواهد شد، ما حاضریم کاسبی را تعطیل کنیم، اما آیا واقعا در همین یک ماه کرونا ریشهکن میشود؟
وی با اشاره به چندین مسافری که از تاکسی پیاده میشوند و ماسک ندارند، میگوید: اگر یکی از اینها ناقل باشد و ویروس انتقال یابد، دیگر چگونه میتوانم کاسبی کنم؟ ۱۲ نفر از اقوام به همراه مادرم را امسال به خاطر کرونا از دست دادهام. چندین بازیگر و بازیکن را امسال از دست دادهایم. آیا این میزان از تلفات بس نیست؟ اگر قرار باشد مردم رعایت نکنند و مسئولین هم فشار نیاورند فایدهای ندارد. ۷۰ تا ۸۰ درصد خانوادهها رعایت میکنند و در نوروز سفر نمیروند. آنهایی هم که به سفر میروند، پروتکلهای بهداشتی را رعایت نمیکنند. وضع اهواز را ببینید؛ امیدوارم با انجام سفرها و گسترش کرونا وضع مشهد همانند اهواز نشود.
این فروشنده تاکید میکند: به عنوان کاسبی که یک سال فشار مالی را تحمل کرده، حاضرم در بهترین پیک سال برای درآمدزایی ضرر کنم، اما برخیها حاضر نیستند به قیمت جان مردم از تفریح و خوشگذرانی خود کم کرده و سفر نروند.
دولت اگر موافق سفرهای نوروزی نیست، ضرر کاسبان را نیز قبول کند
صاحب یک هتل آپارتمان با اشاره به این که دولت دیگر کاسبان و مشاغل را رها کرده، میگوید: کرونا زمان میبرد تا ریشهکن شود. دولت اگر به خانوادهها میگوید سفر نکنید باید مسئولیت ضرر ما را هم قبول کند. بهترین راه این است که محدودیتی برای سفرهای مردم در نظر نگیرند و فقط تذکر دهند. اینگونه شاید لقمه نانی هم گیر ما بیاید.
وی ادامه میدهد: در این هتل آپارتمان ۱۱ سوئیت داریم که در شب مبعث نصف سوئیتها خالی است. قیمت هر اتاق ۲۰۰ هزار تومان است که در حال حاضر ۵۰ هزار تومان میدهیم. خیلی از مسافران داخل استانی هستند که برای کارهای درمان خود به مشهد آمدهاند، وگرنه مسافر یا زائری به آن صورت نداریم.
کاسبان اطراف حرم یا بر اثر کرونا میمیمرند یا بر اثر سکتههای قلبی!
صاحب یک آتلیه عکس در مورد مشکلاتی که امسال برایشان به وجود آمده، تاکید میکند: کاسبان اطراف حرم یا بر اثر کرونا میمیمرند یا بر اثر سکته های قلبی! از این دو حالت خارج نیست. برای نوروز ۱۴۰۰ سفرها بهتر است برقرار باشد، اما مردم باید پروتکلها رعایت کنند، در غیر این صورت کاسبان ورشکست خواهند شد. ماهی پنج میلیون تومان اجاره میدهیم. صاحب ملک نه تنها اجاره را کاهش نداده بلکه سر موعد هم تحویل میگیرد. حتی اگر از اجاره سالیانه ۱۰ میلیون تومان هم نگیرد، وقتی درآمدی نباشد چگونه باید آن را پرداخت کنیم؟
وی ادامه میدهد: مسئولین اصلا پیگیر اوضاع ما نیستند. یک وام ۶ میلیون تومانی با بهره ۱۲ درصد به ما دادهاند. وام ۶ میلیونی به چه کار ما میآید؟ مشهد با زائر میچرخد. گردشگر و زائر در مشهد از پاساژها، پارکها و طرقبه و شاندیز بازدید میکند. امسال تمام اقتصاد مشهد ضرر کرده است. در شهر هم کاسبی چندانی وجود ندارد. خداراشکر اطراف حرم وضع بهتر است.
وضعیت مشهد با سفرهای نوروزی قرمز خواهد شد
یک کارمند آژانس مسافرتی نیز در مورد شرایط کار خود در سال جاری تصریح میکند: سفرها در حال حاضر بسیار کم شده و اکثر سفرها کاری است، با اینکه ورود به مشهد ممنوع شده و تنها به وسیله قطار و هواپیما این اتفاق رخ میدهد، سفرهای زیادی انجام نمیشود. با توجه به اینکه اقتصادهای مربوط به گردشگری دچار مشکل شدهاند و این مشکل همچنان ادامه دارد، اما اگر سفرها انجام شوند قطعا شهر به حالت قرمز باز میگردد، چرا که مسافران به هنگام سفر پروتکلهای بهداشتی را رعایت نکرده و ممکن است که به صورت ناخواسته ناقل بیماری باشند.
وی ادامه میدهد: با اینکه وضعیت آژانس از زمان شیوع کرونا افت داشته و از ۲۰ نفر پرسنل، در حال حاضر تنها دو نفر فعال هستند و حقوقها نیز به یک سوم رسیده است، اما به عنوان یک شهروند مشهدی تا حدودی با جلوگیری از سفرها به مشهد موافق هستم و از کم شدن سفرها استقبال میکنم، چرا که عدم اهمیت به این موضوع مسلما باعث افزایش بیماری در شهر خواهد شد.
برای آغاز سالی خوب دوست داریم سفری به مشهد در نوروز انجام نشود
فروشند یک مغازه ساعت در راسته خیابان امامرضا(ع) میگوید: تعطیلیهای سال جاری، اجارههای سنگین و منع تردد شبانه در شهر برای ما مشکلات زیادی را به وجود آورده و با توجه به شیوع کرونا شغلهای زیادی از جمله شغل ما نیز تحت تاثیر قرار گرفته است، اما معتقدم که برای کنترل کرونا باید سختگیریها تداوم داشته باشد. هرچند عواقب این سختگیریها دامن ما و دیگر کاسبان را خواهد گرفت اما حاضریم تحمل کرده تا سال ۱۴۰۰ سال خوبی برای ما باشد. از آنجایی که درصد زیادی از مسافران پروتکلهای بهداشتی را حتی به صورت حداقلی رعایت نمیکنند ترجیح ما این است که سفری به مشهد در نوروز انجام نشود.
تعطیلات نوروزی اغلب برای تاسیسات گردشگری و کاسبان مشهدی از اهمیت ویژهای برخوردار بوده و برای افراد زیادی پیک سفر محسوب میشود، پس به عبارتی اگر قرار است محدودیتها تنها معطوف به سفرهای نوروزی شود، مطابق اظهار نظر اغلب کاسبان انجام سفرها کاری عاقلانهتر خواهد بود، چرا که این تعطیلی علاوه بر اینکه باعث ریشهکن شدن کرونا نمیشود اقتصاد آنها را با آسیبهای جدیتری روبرو خواهد کرد. اما اعمال محدودیتهای جدیتر در ایام نوروز و تداوم آن تا زمان از بین رفتن بیماری، همراهی کاسبان با کادر درمان و مسئولین برای کنترل بیماری کرونا را به دنبال خواهد داشت.
انتهای پیام