احیا محمودی در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه سلامت روان از ضروریات امروز در مدارس است، اظهار کرد: سلامت و بهداشت روان یک مقوله رفاهی، اجتماعی، جسمی و روانی است و از این نظر برای ما ارزشمند است. بهداشت روان موضوعی است که سالها به آن پرداخته شده و از این جهت یک هفته در آموزش و پرورش به این عنوان نامگذاری شده و مشاوران در مدارس با روزشمارهای مختلف دانش آموزان و خانوادهها را با مفهوم سلامت روان آشنا میکنند.
وی افزود: موضوع مهمی که در مدارس با آن مواجه هستیم این است که برخی از دانشآموزان انگیزه کافی و سلامت روحی برای حضور در مدرسه ندارند، به همین دلیل از طریق آموزش و جلسات، دانش آموزان را با چگونگی حفظ سلامت و بهداشت روحی و مواردی که سلامت روان آنها را در شرایط خطر قرار میدهد آشنا میکنیم تا بتوانند نگرشهایشان را در مورد خود، اطرافیان و جامعه اصلاح کنند. کل پروسه بهداشت سلامت روان توانایی سازگار شدن دانش آموز را هدف قرار داده تا در شرایط مختلف اجتماعی، روحی و روانی بتواند رفتار مناسب داشته باشد.
محمودی ادامه داد: با توجه به کمرنگ شدن احساس انگیزش و امید در دانش آموزان، در اقدامات مشاورهای به طور جدی به این مسئله پرداخته شده و بر روی هیجانان و انگیزههای دانش آموزان کار میشود. در کنار این موارد چون دانش آموز از بطن خانواده میآید، آموزشهایی هم به خانوادهها داده میشود. مدرسه بستری برای آموزش است اما زمانی که شرایط خانوادگی مساعد نباشد تلاشهای مشاوران به بنبست میخورد، بنابراین همراهی و همکاری خانواده در این مسیر مهم است. در این زمینه مسائل فرزندپروری، مهارتهای مسئولیت پذیری اجتماعی فرزندان و نقش خانواده در ارتقای سلامت دانش آموزان را طی جلساتی که در طول سال تحصیلی گذاشته میشود و در هفته بهداشت و روان پر رنگتر است، آموزش میدهیم.
وی بیان کرد: با توجه به آسیب شناسی و غربالگری که در پایههای مختلف تحصیلی در مدارس انجام میدهیم، موضوع شایع تعارضات بین والد و فرزند است. حتی اگر دانش آموزی مصرف دخانیات یا رفتار پر خطری داشته است وقتی لایه یابی میشود به این نقطه میرسیم که این دانش آموز با خانواده و یکی از والدین خود در تعارض است. بنابراین خانوادهها را نسبت به این موضوع آگاه میکنیم که اولین بستر خطرسازی برای فرزندان از عدم کارکرد مناسب خانواده و تعاملات اشتباه اعضاء با یکدیگر، طلاق و طلاق عاطفی نشأت میگیرد. معمولا در میان این چالشها فرزند کلا فراموش میشود.
کارشناس مشاوره تحصیلی و تربیتی اداره آموزش و پرورش ناحیه ۳ کرج ادامه داد: در مورد مقوله اعتیاد و سایر آسیبهای اجتماعی ورود و مداخلات متناسب در مدرسه صورت میگیرد و این مداخلات پس از شناسایی دانش آموز و ارجاع ادامه پیدا کرده و دانش آموز برای درمان و پیگیری به مراکزی که آموزش و پرورش با آن تفاهم نامه دارد، سپرده میشود. این جزو برنامه و اهداف سامانه نماد یا به عبارتی نظام مراقبت از دانش آموز است.
وی بیان کرد: متاسفانه چه در آموزشهای حضوری و چه در کتابهای درسی موضوعی که خیلی جدی به آن پرداخته نمیشود، آموزش مهارتهای دهگانه به دانش آموزان است. این مهارتها که شامل مدیریت هیجان، ارتباط موثر، خودآگاهی، مقابله با استرس و... است، باید از پایه و بدو ورود به مدرسه به دانش آموز آموخته شود ولی میگذاریم دانش آموز به پروسه نوجوانی میرسد و تازه به دنبال آموزش این مهارتها میرویم.
محمودی افزود: یکی از این مهارتها مهارت تاب آوری است که دانش آموزان بدانند چگونه هیجان و احساسات آنی خود را مدیریت کنند. مدیریت هیجان از این جهت مهم است که دانش آموز بداند پرخاش خود را چگونه مدیریت کند. اگر بگوییم کنترل کنیم به این معنا است که اصلا بروز ندهیم در حالی که خشم احساسی است که باید به صورت مناسب نشان داده شود. متاسفانه دانش آموزان ما این آموزشها را نمی بینند و یا در خانواده به آن اهمیتی داده نمیشود و این باعث میشود در زمانی که دانش آموز احساس خطر کرده و یا در فضایی قرار بگیرد که منجر به پرخاش میشود به جای مدیریت، به درگیری و نزاع کشیده شود. این موارد کم هم نیستند و جنسیت هم در این مورد مطرح نیست.
وی در مورد فعالیت مشاوران در مدارس گفت: در دوره متوسطه اول درسی با عنوان تفکر و سبک زندگی تدریس میشود که فقط مشاور میتواند این درس را تدریس و برای اثر بخشی بیشتر آن کارگاه برگزار کند. یکسری مشکلات در این بخش داریم مثلاً اگر مشاور ما کاملا این کلاس را داشته باشد از مشاوره فردی، ارجاعات و حضور فیزیکیاش در مدرسه و خانوادگی اش باز میماند، بنابراین نیاز است که تعدادی نیرو برای این درس تربیت شوند و این کتاب را کامل آموزش دهند. اگر بتوانیم در مدارس اهمیت این درس را پررنگ کنیم میتوان بازخوردهای خوبی را از آموزش آن ببینیم.
محمودی یادآور شد: مشاور مدرسه نقش تسهیلگر دارد و در تمام مواردی که در مورد دانش آموزی نیاز به پیگیری و مراقبت دارد، در کنار ما هستند و پس از ارجاع به مراکز مشاوره زیر نظر آموزش و پرورش تغییرات را پیگیری و اطلاع میدهند. اگر بزرگترین معضل نبود نیروی مشاور در مدارس باشد اما مسئله مهم این که همین داشتهها هم نیاز به آموزش دارند. در واقع دروس دانشگاهی نمیتواند در پروسه مشاوره کمک کند و حتما دانشآموختگان و مشاوران باید یکسری کارگاه را با امکان مطالعه موردی بگذرانند. هر چند محدودیتهایی از لحاظ مالی وجود دارد اما نیاز به برگزاری دورههای کارگاهی خیلی غنی و قوی داریم.
وی با تاکید بر اینکه تشخیص در حوزه مشاوره اولین اقدام مهم در مورد دانش آموزان در مدرسه است، افزود: هر چقدر مشاوران و یا عوامل آموزشی و اجرایی با دانش آموز ارتباط نزدیکی داشته باشند، زودتر به این تشخیص میرسند. بنابراین یک مشاور باید از پایههای اول در مدارس به کار گرفته شود تا ارتباط بین دانش آموز، مشاور و به دنبال آن اولیاء و مراکز مشاوره آموزش و پرورش بیشتر شود.
وی تاکید کرد: پس اگر نیروهای فعلی خوب آموزش ببینند و به عنوان درمانگر یا رابط مشاور از آنها در مدارس استفاده کنیم، نتیجه خوبی خواهد داشت. البته در کل استان در مدارس پسرانه کمبود نیرو داریم و تقریبا نیمی از نیروهای مشاور خانم هستند. هر چقدر جذب صورت بگیرد کار مشاوره در مدارس بهتر پیش خواهد رفت.
انتهای پیام