مراقبت از دندان‌ها و استفاده از خدمات دندانپزشکی، بخش مهمی از حفظ سلامتی دهان و دندان است؛ اما در برخی موارد ممکن است هنگام انجام درمان‌های دندانپزشکی، بخشی از مواد مورد استفاده به طور اتفاقی بلعیده شوند. بسیاری از افراد پس از بلعیدن ناخواسته این مواد، دچار اضطراب می‌شوند و سوالاتی برایشان پیش می‌آید، از جمله اینکه آیا بلعیدن این مواد خطرناک است یا نه؟! در این مقاله به بررسی تأثیرات بلعیدن مواد دندانپزشکی و میزان خطر آن‌ها خواهیم پرداخت؛ لطفاً تا پایان مطلب با ما همراه باشید.
در دندانپزشکی از مواد متنوعی برای درمان و بهبود وضعیت شخص مراجعه‌کننده استفاده می‌شود. در یک نگاه کلی این مواد می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
در برخی درمان‌های دندانپزشکی، امکان بلعیدن بخشی از مواد به صورت ناخواسته وجود دارد. این مسئله معمولاً در شرایطی اتفاق می‌افتد که بیمار در طول درمان، به دلیل موقعیت دندان‌ها یا وضعیت فیزیکی، قادر به کنترل کامل بلع نیست. البته این مورد معمولاً نادر است و بیشتر مواد استفاده‌شده در دهان به خوبی تحت کنترل دندانپزشک قرار دارند.
این سوال یکی از دغدغه‌های اصلی بیماران است. در پاسخ باید گفت که اغلب مواد دندانپزشکی در صورتی که به طور تصادفی بلعیده شوند، به مقدار کمی در بدن باقی می‌مانند و اغلب توسط سیستم گوارش بدون ایجاد مشکل دفع خواهند شد. با این حال، نوع ماده بلعیده‌شده و مقدار آن نقش مهمی در تعیین میزان خطر دارند! در ادامه به برخی از مواد خطرناک و همین‌طور مواد بدون خطر اشاره کرده‌ایم:
برخی از مواد دندانپزشکی، مانند مواد مورد استفاده در بلیچینگ دندان، در صورت بلعیدن به صورت تصادفی معمولاً مشکل خاصی ایجاد نمی‌کنند. مقدار کمی از این مواد توسط بدن جذب می‌شود و بخش عمده آن از طریق سیستم گوارشی دفع خواهد شد، اما بهتر است پس از خرید مواد بلیچینگ دندان و انجام هر نوع درمان بلیچینگ، دقت زیادی به میزان مواد در دهان داشته باشید و از بلعیدن آن‌ها خودداری کنید.
با اینکه اغلب مواد دندانپزشکی بی‌خطر هستند، برخی از آن‌ها به دلیل ترکیبات شیمیایی خاص، در صورت بلعیدن ممکن است خطراتی به همراه داشته باشند. به طور مثال، آمالگام که برای پر کردن دندان‌ها استفاده می‌شود، حاوی جیوه است که در صورت ورود به بدن می‌تواند باعث مسمومیت شود. البته مقدار کم جیوه در یک دوز کوچک آمالگام معمولاً باعث مسمومیت نخواهد شد، اما اگر مقدار زیادی بلعیده شود یا به صورت مکرر این اتفاق بیفتد، باید به پزشک مراجعه کنید!
اگر به طور تصادفی مواد دندانپزشکی را بلعیدید، اولین و بهترین کار، حفظ آرامش است. اکثر مواقع این مواد بدون مشکل از بدن خارج می‌شوند. با این حال، اگر احساس تهوع، سرگیجه یا هر گونه علائم غیرعادی دیگری داشتید، بلافاصله به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید. همچنین، اگر ماده بلعیده‌شده شامل ترکیبات شیمیایی خطرناکی مثل جیوه یا مواد سمی دیگر بود، نباید آن را نادیده بگیرید!
دندانپزشکان برای جلوگیری از بلعیدن ناخواسته مواد دندانپزشکی از ابزارها و تکنیک‌های مختلفی استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، دندانپزشک‌ها از ساکشن‌های قوی و ابزارهای محافظ استفاده می‌کنند تا از ورود مواد به دهان و حلق جلوگیری شود. این اقدامات باعث می‌شود که احتمال بلعیدن مواد به حداقل برسد.
یکی دیگر از عواملی که می‌تواند در کاهش خطرات ناشی از بلعیدن مواد دندانپزشکی نقش داشته باشد، استفاده از مواد باکیفیت و مطمئن است. خرید سمان دندانپزشکی و دیگر مواد از برندهای معتبر به دندانپزشکان اطمینان می‌دهد که مواد استفاده‌شده علاوه بر اینکه درمان موثری ارائه می‌دهند، در صورت بلعیدن تصادفی کمترین خطر را به همراه دارند.
یکی از مواد پرکاربرد در دندانپزشکی مدرن، مواد بلیچینگ دندان است که برای سفید کردن دندان‌ها به کار می‌رود. این مواد معمولاً شامل ترکیبات پراکسید هستند که در صورتی که به مقدار کمی بلعیده شوند، معمولاً مشکل حادی ایجاد نمی‌کنند؛ اما مقدار زیاد آن ممکن است باعث سوزش معده یا مشکلات گوارشی شود. برای کاهش احتمال بلعیدن این مواد، بهتر است در هنگام درمان بلیچینگ دندان، از محافظ‌های دهانی استفاده کنید و در صورت احساس ورود مواد به حلق، فوراً آن را به دندانپزشک خود اطلاع دهید.
در درمان‌های پیچیده‌تر مانند پر کردن کانال و ریشه دندان، ممکن است از مواد شیمیایی مختلفی برای پر کردن و عایق کردن ریشه استفاده شود. در این شرایط، هرگونه بلعیدن این مواد می‌تواند مشکل‌ساز باشد. این مواد ممکن است شامل سیلرهای حاوی ترکیبات شیمیایی یا چسب‌های مخصوص باشند که نباید وارد سیستم گوارشی شوند. ناگفته نماند که اگر می‌خواهید به طور کامل با تفاوت‌های میان کانال و ریشه دندان آشنا شوید، برای مطالعه مقاله «فرق بین کانال و ریشه دندان» کلیک کنید.
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است؛ بنابراین در هنگام انجام درمان‌های دندانپزشکی می‌توانید با رعایت چند نکته از بلعیدن مواد جلوگیری کنید:
در مجموع، بلعیدن مواد دندانپزشکی به صورت تصادفی، در اغلب موارد خطر جدی برای سلامتی ایجاد نمی‌کنند، زیرا بسیاری از این مواد به گونه‌ای طراحی شده‌اند که اگر وارد سیستم گوارشی شوند، بدون مشکل از بدن دفع می‌شوند؛ اما خطرات احتمالی بسته به نوع و مقدار ماده بلعیده‌شده متفاوت است.
برای پیشگیری از بلعیدن مواد دندانپزشکی، توصیه می‌شود همیشه با دندانپزشک خود همکاری کنید و در صورت احساس ورود مواد به حلق یا بروز هرگونه علائم غیرعادی، بلافاصله به او اطلاع دهید. رعایت احتیاط و استفاده از مواد باکیفیت می‌تواند به کاهش این خطرات کمک کند و در صورت بروز مشکل، اقدام به موقع از عواقب جدی‌تر جلوگیری خواهد کرد.
