«تابناک با تو» - شاید شما هم از جمله والدینی باشید که فرزندانی با مشکلات درسی دارند، نوجوانانی که علاقه‌ای به مدرسه ندارند، نمرات ضعیفی می‌گیرند، از زیر بار تکلیف نوشتن در می‌روند، درس نمی‌خوانند و... مطمئناً شما کلافه می‌شوید و می‌مانید که چه کنید؛ خیلی وقت‌ها به رغم میل باطنی تان تنبیه شان می‌کنید و در کوتاه مدت نتیجه هم می‌گیرید، اما این نتیجه دوامی ندارد. چرا تنبیه کردن جواب نمی‌دهد؟ با این دانش آموزان چه کنیم؟
نوجوانی دوره پیچیده‌ای از تحولات جسمی، عاطفی و فکری است. این دوره اغلب با کاهش انگیزه تحصیلی برای بسیاری از نوجوانان همزمان است. در مواجهه با این چالش ها، والدین و معلمان اغلب خود را در دوراهی بین تنبیه و حمایت می‌بینند.
بهترین راه برای تشویق نوجوانانی که مشکلات تحصیلی دارند چیست؟ این مقاله با تاکید بر رویکرد‌های مثبت و سازنده و علل ناکارآمد بودن تنبیه به بررسی روش‌های مختلف برای تقویت موفقیت این دانش آموزان بدون توسل به تنبیه‌های سخت می‌پردازد.
اگر برآنید که به نوجوان تان که مشکلات درسی دارد کمک کنید، لطفا از پیش بدانید که تنبیه و به ویژه خشونت ممکن است در کوتاه مدت جوابگو باشد، اما در دراز مدت مشکلاتش را دو چندان می‌کند؛ بنابراین صبور باشید و بکوشید در وهله اول، پیش از هر کار و تصمیمی:
۱. علت مشکلات تحصیلی را پیدا کنید
قبل از بحث در مورد راهبرد‌های ایجاد انگیزه در یک نوجوان، لازم است بدانیم چرا او از نظر تحصیلی با مشکل مواجه است. در واقع، هر نوجوانی منحصر به فرد است و موانع تحصیلی آنها می‌تواند ریشه‌های متنوع و پیچیده‌ای داشته باشد. بسیار مهم است که قبل از اعمال یک روش خاص به کل وضعیت نگاه کنید.
استرس و اضطراب
استرس و اضطراب چالش اصلی بسیاری از نوجوانان است. فشار تحصیلی در همه جا وجود دارد و با انتظارات زیاد از سوی والدین، معلمان یا حتی خود نوجوان تشدید می‌شود. این فشار می‌تواند ناشی از میل به موفقیت، ترس از ناامید کردن دیگران یا حتی احساس رقابت با همکلاسی‌ها باشد.
به این موارد اغلب تکالیف مکرر، امتحانات و آزمون‌های منظم اضافه می‌شوند که منجر به تشدید استرس می‌شوند.
مشکلات یادگیری
اختلالات یادگیری، مانند نارساخوانی، دیسکلکولیا یا اختلال نقص توجه بیش فعالی (ADHD)، اغلب به اشتباه درک می‌شوند یا به اشتباه تشخیص داده می‌شوند. این مشکلات خاص که با تشخیص پزشک تایید می‌شوند، اگر جدی گرفته نشوند، می‌توانند منجر به ناامیدی نوجوانان در مدرسه و خانه شوند.
به عنوان مثال، دانش آموزی که نارساخوانی دارد ممکن است بسیار آهسته بخواند و در درک متون پیچیده مشکل داشته باشد، در حالی که دانش آموزی که دیساکلکولیا دارد ممکن است در درک مفاهیم اولیه ریاضی مشکل داشته باشد.
علاوه بر این، نوجوانان مبتلا به ADHD ممکن است برای مدت طولانی در تمرکز مشکل داشته باشند، که کسب دانش جدید را دشوار می‌کند. بکوشید زیر نظر متخصص علت دقیق را پیدا کنید.
عدم علاقه و کسالت
عدم علاقه به مدرسه یکی از علل شایع بی انگیزگی نوجوانان است. وقتی یک نوجوان ارتباط موضوعات تدریس شده را در ارتباط با زندگی روزمره یا خواسته‌ها و آرزوهایش نمی‌بیند، حس می‌کند این درس و مدرسه به دردش نمی‌خورند و دلسرد می‌شود.
کسالت در کلاس نیز می‌تواند یک عامل تشدید کننده باشد. اگر روش‌های آموزشی به اندازه کافی تعاملی، جذاب یا سازگار با نیاز‌های نوجوان نباشد، نوجوان می‌تواند به سرعت تمایل به مشارکت یا تلاش را از دست بدهد.
مشکلات خانوادگی یا اجتماعی
مشکلات تحصیلی نیز می‌تواند ناشی از عوامل خارج از مدرسه باشد، از جمله مشکلات خانوادگی یا اجتماعی. تنش‌های درون خانواده، مانند طلاق، درگیری والدین یا مشکلات مالی، می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر رفاه عاطفی نوجوان داشته باشد. این تنش‌ها می‌تواند منجر به از دست دادن تمرکز و کاهش انگیزه و حتی بدتر شدن نتایج تحصیلی شود.
علاوه بر این، نوجوانان همچنین ممکن است از مشکلات ارتباط با همسالان، مانند قلدری برخی از هم کلاسی‌ها یا درگیری بین دوستان رنج ببرند، که می‌تواند باعث اضطراب اجتماعی و بی میلی برای حضور در مدرسه شود.
برخی از نوجوانان همچنین با فشار‌های اجتماعی ظریف تری مواجه هستند، مانند تمایل به انطباق با هنجار‌های اجتماعی یا "تطابق" با یک گروه، که می‌تواند آنها را از اولویت‌های تحصیلی خود منحرف کند. همه این عوامل اجتماعی و خانوادگی به طور قابل توجهی بر توانایی آنها در تمرکز و موفقیت در کلاس تأثیر می‌گذارد.
اتخاذ یک رویکرد مبتنی بر مراقبت و توجه
در مواجهه با این منابع متعدد مشکلات تحصیلی، بدیهی است که مجازات‌های سخت راه حل ایده آل نیستند. با واکنش مستقیم به تحریم، خطر تشدید احساس دلسردی نوجوان یا حتی تشدید مشکل اولیه را داریم.
تنبیه‌ها می‌توانند باعث احساس بی‌عدالتی یا تحقیر شوند و نوجوان را در برابر انتظارات مدرسه سرکش یا بی‌تفاوت‌تر کنند.
بنابراین، اتخاذ یک رویکرد مبتنی بر مراقبت و توجه، و صرف زمان برای شناسایی علل اساسی مشکلات مدرسه، بسیار مهم است. این رویکرد ممکن است شامل گفتگو‌های باز منظم با نوجوان، ارزیابی عمیق توسط متخصصان (روانشناسان مدرسه، گفتار درمانگران یا متخصصان ناتوانی یادگیری) و همچنین گفتگوی سازنده با معلمان و والدین باشد.
یک رابطه مبتنی بر اعتماد شامل گوش دادن و همدلی، اولین گام در کمک به نوجوان برای غلبه بر مشکلات و ارتباط مجدد با انگیزه و موفقیت است.
۲. به دام تنبیه و مجازات‌های سخت نیافتید
ایده استفاده از تنبیه‌های سختگیرانه برای اصلاح رفتار نامناسب مدرسه عمیقاً در بسیاری از سیستم‌های آموزشی و شیوه‌های فرزندپروری ریشه دوانده است. این تنبیهات می‌توانند به انگیزه و موفقیت تحصیلی نوجوان آسیب جدی وارد کنند.
در زیر برخی از مهم‌ترین آسیب‌هایی که تبیه در دراز مدت به جا می‌گذارد آمده است:
بی انگیزگی
یکی از رایج‌ترین آثار مجازات‌های سخت، بی انگیزگی است. وقتی نوجوانی احساس می‌کند که با تنبیه تهدید می‌شود، ممکن است ازمدرسه، انجام تکالیف و به طور کلی از یادگیری بیزار شود. تنبیه به جای تشویق به تلاش و تعهد، نوجوان را وا می‌دارد تا وظایف مدرسه را به صورت وظایف و تعهدات دردناکی ببیند که باید تا حد امکان از آنها اجتناب شود.
نوجوانان در حال ساختن هویت خود هستند و در طلب هر چه بیشتر استقلال شان هستند. در این زمینه، مجازات‌های سخت می‌تواند به راحتی به صورت تضعیف این تلاش برای استقلال تلقی شود.
از دست دادن اعتماد به نفس
سرزنش مداوم نیز می‌تواند تأثیر مخربی بر عزت نفس نوجوان داشته باشد. هنگامی که یک جوان اغلب به دلیل اشتباهات یا شکست‌های خود تنبیه می‌شود، ممکن است در نهایت این ایده را درونی کند که قادر به موفقیت یا برآورده کردن انتظارات نیست.
او به جای اینکه اشتباهات را فرصت‌های یادگیری بداند، آنها را دلیلی بر بی کفایتی خود می‌داند. این احساس می‌تواند عمیقاً ریشه دار شود و منجر به از دست دادن اعتماد به نفس و کاهش انگیزه شود.
بی اثر بودن مجازات‌ها در دراز مدت
تحقیقات در زمینه آموزش و روانشناسی به وضوح نشان می‌دهد که در حالی که تنبیه‌های سخت گاه می‌تواند باعث تغییر رفتار فوری شود، اما به ندرت در دراز مدت موثر هستند. در واقع، این روش‌ها درک نوجوان را از اهمیت آموزش یا نقش آن در رشد خود تغییر نمی‌دهد. آنها فقط رابطه‌ای از ترس و کنترل برقرار می‌کنند.
۳. رویکرد‌های مثبت برای ایجاد انگیزه در نوجوانان
مربیان و والدین به جای روی آوردن به تنبیه‌های سختگیرانه، باید رویکرد‌های مثبتی را برای تشویق تغییر پایدار در نظر بگیرند. این رویکرد‌ها شامل ارزش نهادن به تلاش ها، تشویق گفتگو، دادن مسئولیت به نوجوانان و استفاده از پاداش‌های مناسب برای تقویت انگیزه درونی است.
برخلاف تنبیه‌ها که مبتنی بر پیش‌فرض کنترل است، این روش‌ها با هدف مسئولیت‌پذیری نوجوانان و فراهم کردن ابزار‌های لازم برای به‌عهده گرفتن مسئولیت یادگیری و رشد فردی در اختیار نوجوانان هستند.
ایجاد انگیزه در نوجوانی که از نظر تحصیلی دچار مشکل است نیازمند روش‌هایی است که فراتر از تنبیه و توبیخ است. رویکرد‌های مثبت نه تنها انگیزه را باز می‌گرداند، بلکه اعتماد به نفس را تقویت می‌کند و چارچوبی را ایجاد می‌کند که در آن نوجوان می‌تواند شکوفا شود.
در میان این استراتژی ها، مذاکره، پاداش، تشویق از طریق اشتیاق و به رسمیت شناختن تلاش‌ها نقش اساسی در حمایت تحصیلی دارند.
مذاکره و گفتگو
نوجوانان در مرحله‌ای از زندگی خود هستند که به دنبال اثبات استقلال و توانایی خود در تصمیم گیری هستند. گنجاندن آنها در فرآیند تصمیم‌گیری، به‌ویژه در مورد یادگیری، می‌تواند آنها را توانمند کند و سرمایه‌گذاری بیشتری در تحصیل داشته باشند. گفتگو و مذاکره شامل ایجاد جو اعتمادی است که در آن نوجوان احساس می‌کند شنیده شده و مورد احترام است.
مشارکت دادن نوجوانان در تعیین اهداف تحصیلی آنها به روشن شدن آرزو‌ها و شناسایی موانع بر سر راه انگیزش آنها کمک می‌کند؛ بنابراین نوجوان در جستجوی راه حل‌ها شرکت می‌کند که تعهد او را ارتقا می‌دهد. بحث آشکار درباره انتظارات و مشکلات درک شده همچنین به ایجاد محیطی کمک می‌کند که در آن اشتباهات یا شکست‌ها دیگر منبع گناه نیستند، بلکه فرصت‌هایی برای بهبود هستند.
پاداش، تشویق ِ مادی و معنوی
پاداش‌ها می‌توانند نقش مهمی در ایجاد انگیزه در نوجوانان داشته باشند، اما استفاده عاقلانه از آنها بسیار مهم است. لزوماً بحث پاداش دادن به هر نتیجه تحصیلی خوب با یک هدیه مادی نیست، بلکه ارزش تلاش و پیشرفت است. یک کلمه تشویق کننده، به رسمیت شناختن تلاش‌ها یا یک لحظه مشترک ساده می‌تواند تأثیر عمیقی داشته باشد. این نوع شناخت برای ایجاد اعتماد به نفس و احساس موفقیت ضروری است.
بکوشید تشویق به نحوی باشد که در فرزندتان شور و شوقی ایجاد کند.
تشویق تلاش ها، نه فقط نتایج
یکی از رایج‌ترین اشتباهات در آموزش، تمرکز انحصاری بر نتایج تحصیلی است که اغلب با نمرات نشان داده می‌شود و به ضرر فرآیند یادگیری است.
با این حال، برای ایجاد انگیزه در نوجوان، شناخت تلاش‌های آنها ضروری است، حتی اگر نتایج فوری انتظارات را برآورده نکنند. با تأکید بر تلاش، ما به پشتکار، نظم و انضباط و بهبود مستمر، ویژگی‌های ضروری برای موفقیت نه تنها در مدرسه، بلکه در زندگی نیز ارزش می‌گذاریم.
منبع: سواد زندگی
