امسال وضعیت معیشت بازنشستگان کارگری بحرانی‌تر شده است؛ بخش زیادی از این بازنشستگان مستمری زیر ۱۱ میلیون تومان دریافت می‌کنند و از مزایای مناسب برخوردار نیستند. در حالی که مطالبات اصلی این بازنشستگان، از جمله پرداخت عیدی کارگری، اجرای ماده ۹۶ قانون تأمین اجتماعی و به‌ویژه اجرای متناسب‌سازی عادلانه، علیرغم پیگیری‌های مکرر، هنوز برآورده نشده است.
ما خواسته‌های قانونی بازنشستگان و چالش‌های بسیار آن‌ها را با «احمد پنجکی» عضو هیات مدیره کانون عالی بازنشستگان کارگری و نایب رئیس کانون بازنشستگان کارگری استان تهران در میان گذاشتیم. او معتقد است؛ باید قانون اجرا و تبعیض برطرف شود.
یکی از خواسته‌های بازنشستگان تامین اجتماعی که در ده سال گذشته بدون وقفه تکرار شده، پرداخت عیدی کارگری و برابر با مشمولان قانون کار است؛ در مورد عیدی، کارگران در زمان بازنشستگی «کارمند» به حساب می‌آیند و بسیار کمتر از عیدی کارگران شاغل نصیب‌شان می‌شود؛ پنجکی در ابتدای گفتگو به این مسئله می‌پردازد و در این رابطه می‌گوید: ما کارگران بازنشسته در زمان اشتغال تابع قانون کار بودیم و عیدی ما باید مطابق قانون کار پرداخت شود اما متاسفانه خلاف قانون، عیدی ما را برابر با عیدی بازنشستگان کشوری و لشگری می‌پردازند؛ ما بارها پیگیری کردیم ولی هنوز پاسخی نگرفته‌ایم.
او می‌افزاید: صحبت مدیران و کارشناسان تامین اجتماعی این است که باید از عیدی شاغلان بیمه کسر کنیم تا بتوانیم به شما بازنشستگان عیدی کارگری بدهیم؛ چون از عیدیِ آن‌ها حق بیمه کسر نمی‌شود، منابع کافی برای پرداخت عیدی کارگری به بازنشستگان موجود نیست. کانون‌های بازنشستگان در حال رایزنی هستند که ببینیم چطور این مشکل قابل حل است. ما می‌گوییم بازنشستگان کارگری تابع قانون کار هستند و سال‌ها در کارگاه‌های صنعتی کشور کار کرده‌اند؛ چطور حالا در پرداخت عیدی کارمند به حساب می‌آیند؛ اگر کارمند هستند، چرا کف حقوق و مزایای مزدی‌شان به اندازه کارمندان بازنشسته نیست؟ نمی‌شود هرجا به نفع خودشان باشد، ما را دولتی به حساب بیاورند!
آیا تامین اجتماعی منابع دیگری برای پرداخت عیدی قانونی به مستمری‌بگیران خود ندارد منابعی مانند شرکت‌های شستا و سرمایه‌گذاری در سایر حوزه‌ها؟ پنجکی در پاسخ می‌گوید: منابع که دارند اما تامین اجتماعی الان حقوق ماهانه ما را با تاخیر می‌پردازد؛ همسان‌سازی را هم هنوز کلید نزده‌اند؛ از ابتدای سال، مقامات از نمایندگان مجلس گرفته تا دولتی‌ها پشت هم مصاحبه کرده‌اند که متناسب‌سازی از فروردین اجرایی می‌شود؛ بازنشستگان هربار که این صحبت‌ها را می‌شنوند به کانون‌ها می‌آیند اما خبری نیست!
اجرای همسان‌سازی برای بازنشستگان کارگری چالش‌های بسیار دارد؛ هم قانونی و هم بودجه‌ای و به نظر می‌رسد کار به این زودی به سرانجام نرسد؛ عضو هیات مدیره کانون عالی بازنشستگان کارگری کشور در ترسیم این شرایط می‌گوید: متاسفانه تا این لحظه همسان‌سازی به علت بد محاسبه شدن فرمول و عدم اتخاذ راهکارهای عملی، اجرا نشده است؛ نه برای بازنشستگان کارگری و نه در صندوق کشوری و لشکری، همسان‌سازی محقق نشده است. ما یک مشکل خاص هم داریم؛ به ما باز نشستگان کارگری در روزهای قبل از انتخابات ریاست جمهوری ۳ میلیون تومان تحت عنوان کمک معیشت دادند که در واقع همان علی‌الحساب متناسب‌سازی بود اما کشوری‌ها و لشگری‌ها تا امروز ۶ میلیون تومان بابت علی‌الحساب متناسب‌سازی گرفته‌اند.
رئیس کانون بازنشستگان کارگری شمیرانات اضافه می‌کند: ما فردا جلسه‌ای با مدیرعامل تامین اجتماعی داریم؛ همسان‌سازی یکی از موضوعات اصلی آن نشست است؛ ما معتقدیم آنچه که قانون است و مجلس تحت عنوان همسان‌سازی یا متناسب‌سازی مصوب کرده باید اجرایی شود؛ ضمناً باید مشکل اجرای همسان سازی برای حداقل‌بگیران حل شود. حداقل‌بگیران در تامین اجتماعی جمعیت عظیمی هستند و باید همسان‌سازی مشمول حال آن‌ها هم بشود؛ دولت پیشنهادی با قید دو فوریت به مجلس داده که برای حداقل‌بگیران نیز همسان‌سازی اجرایی شود منتها ظاهراً این پیشنهاد در مجلس گیر کرده؛ اگر نمایندگان مجلس به این پیشنهاد رای مثبت بدهند و آن را تصویب کنند، حداقل‌بگیران نیز مشمول افزایش همسان‌سازی خواهند شد. انتظار طولانی شده و هنوز مجلس تصمیم‌گیری نکرده است.
به گفته پنجکی، مزد بازنشستگان چه حداقل‌بگیران و چه سایر سطوح در سال‌های اخیر به شدت از تورم عقب مانده؛ در حالیکه ماده ۹۶ قانون تامین اجتماعی به صراحت می‌گوید باید مستمری مطابق هزینه‌های زندگی باشد.
او ادامه می‌دهد: در سال‌های گذشته تورم واقعی در حقوق بازنشستگان اعمال نشده و همیشه مستمری‌ها کمتر از تورم افزایش یافته لذا امروز فاصله معیشت و مستمری بسیار زیاد است؛ این فاصله باید یکجا و به یک نحوی جبران شود. همسان‌سازی یا متناسب‌سازی نیز یکی از راهکارها برای جبران این فاصله است.
این فعال صنفی با بیان اینکه «دریافتی بازنشسته‌ای که سال ۸۰ یا ۸۱ با سقف بیمه بازنشست شده با حقوق بازنشسته‌ای که امسال با سقف بیمه بازنشست می‌شود فاصله بسیار دارد» می‌افزاید: هر دو در زمان اشتغال سقف بیمه را پرداخته‌اند اما در این میان به بازنشستگان قدیمی ظلم می‌شود؛ به همین دلیل باید حقوق بازنشستگان قدیمی به حقوق بازنشستگان اخیر که با آن‌ها هم‌ردیف و هم‌رتبه هستند، نزدیک شود و فاصله از میان برود. همسان‌سازی در تامین اجتماعی باید این هدف را تعقیب کند.
پنجکی تاکید می‌کند: هم‌ترازی ۹۰ درصدی که در قانون متناسب‌سازی آمده، چندان با وضعیت حقوقی و جداول مزدی بازنشستگان کارگری همخوانی ندارد؛ متاسفانه این مشکلات در قانون وجود دارد؛ برای بازنشستگان کارگری باید الزامات ماده ۹۶ قانون تامین اجتماعی مبنا قرار بگیرد به این معنا که حقوق‌ها به سبد هزینه‌های زندگی نزدیک شود و به طور مشخص در مورد سایر سطوح، متناسب با حق بیمه‌ای که پرداخته‌اند، مستمری بگیرند.
عضو هیات مدیره کانون عالی بازنشستگان کارگری در ادامه می‌گوید: ما در حال رایزنی هستیم و فردا هم نشستی در کانون عالی با مدیرعامل سازمان داریم؛ در این نشست در مورد فرمول‌های متناسب‌سازی و همچنین آن ۳ میلیون تومانی که به بازنشستگان لشگری و کشوری بابت علی‌الحساب متناسب‌سازی دادند ولی به بازنشستگان کارگری پرداخت نشد، صحبت خواهیم کرد؛ ما سه ماه (سه تا یک میلیون تومان) از تامین اجتماعی طلبکاریم؛ امیدواریم در این نشست به نتیجه برسیم.
به اعتقاد پنجکی، باید مشکلات قانونی همسان‌سازی رفع شود و سپس آن را به سرعت اجرایی کنند. او در پایان می‌گوید: اظهارنظرها و مصاحبه‌های مقامات در رابطه با متناسب‌سازی، بازنشستگان را سردرگم کرده است. باید هرچه زودتر به قانون عمل کنند و حقوق بازنشستگان کارگری را افزایش دهند.
