اخیراً تیمی از پژوهشگران موفق شدهاند پوست انسان را در محیط آزمایشگاهی با استفاده از سلولهای بنیادی کشت دهند. این پژوهش میتواند در آینده به کاهش سرعت بروز علائم پیری مثل چروک شدن پوست کمک زیادی بکند.
پروژه اطلس سلولی انسان پژوهشی جاهطلبانه به شمار میرود که تیمی بینالمللی از محققان با همکاری مؤسسه Wellcome Sanger کمبریج در آن مشارکت دارند. آنها بهدنبال یافتن راهی برای تبدیل سلولهای بنیادین به سلولهای پوستی در بدن انسان هستند و بهتازگی توانستهاند مقدار اندکی از پوست انسان را در محیط آزمایشگاهی کشت کنند. سرپرست این پژوهش اعتقاد دارد چنین کشفی میتواند در آینده به درمان بهتر بیماریها کمک کند و حتی روشهای جدیدی برای سلامت طولانیتر فراهم بیاورد.
پروفسور Muzlifah Haniffa، سرپرست این پژوهش، درباره موفقیت اخیر تیم خود گفته است:
«اگر بتوانیم پوست (انسان) را فریب دهیم و از پیری جلوگیری کنیم، انتظار بروز چروکهای کمتری را خواهیم داشت. به این منظور باید نحوه تبدیل شدن سلولهای اولیه به فرم بالغ را مطالعه کنیم تا بتوانیم چگونگی جوانسازی اندامها ازجمله پوست را پیدا کنیم.»
بررسی نحوه ایجاد بافتهای جنین انسان یکی از محورهای اصلی این پژوهش است که هنگام طی مراحل رشد و نمو سلولهای اولیه جنینی انجام میگیرد. هنگام شکلگیری سلول تخم، تمامی سلولها یکسان هستند که به آنها سلولهای بنیادی گفته میشود. پس از گذشت حدود سه هفته ژنهای دخیل در تمایز سلولها فعال میشوند و روند تبدیل آنها به بافتها و اندامهای مختلف را آغاز میکنند. محققان شناسایی کردهاند که کدام ژنها چه زمانی و کجای بدن فعال میشوند تا پوست، بزرگترین ارگان ما، را به وجود بیاورند.
در تصویر بالا، سلولهایی که نارنجی هستند، وظیفه تشکیل سطح پوست را برعهده دارند و سلولهای زرد مسئول تعیین رنگ پوست هستند. سایر سلولها هم برای ایجاد ساختارهای پوستی مثل مو و غدد عرق کاربرد دارند. چنین سلولهایی از توانایی ترمیمی بسیار بالایی برخوردار هستند؛ بهطوری که بدون تشکیل جای زخم میتوانند آسیبها را برطرف کنند. نتایج پژوهش اخیر در ژورنال معتبر Nature چاپ شده است.