تستهای شخصیت شناسی از محبوبیت زیادی برخوردار هستند و جدای از سرگرمی در بخش منابع انسانی شرکتها و موسسات بزرگ دنیا به کار برده می روند. با وجود کاربرد گسترده این آزمونها، تصورات اشتباهی نیز در مورد آنها شکل گرفته که در این مطلب به ۵ مورد از آنها اشاره شده است.
انسان موجودی پیچیده است که شناخت تمام زوایای وجودیاش کار سادهای نیست. هر فردی در این دنیا هویت منحصر به فرد خودش را دارد که او را از سایرین متمایز میکند. با این وجود فلاسفه، روانشناسان و محققان بسیاری در سراسر جهان از زمانهای بسیار دور در تلاش هستند تا افرادی با رفتار یا طرز فکر نسبتا مشابه را در یک تیپ شخصیتی قرار دهند و بر همین مبنا تستهای شخصیتی مختلفی طراحی شدهاند.
تستهای شخصیت متعددی بر همین مبنا طراحی شده است که به افراد کمک میکند شناخت نسبی را نسبت به خود به دست آوردند. هرچند اگر تمام تستهای شخصت که در جهان طراحی شده را کنار یکدیگر قرار دهیم نمیتواند پرده از راز هویت، شخصیت واقعی و زوایای پنهان وجودی انسان بردارد.
در این مطلب پنج باور نادرست در مورد تستهای شخصیت مطرح شده است که دانستن آنها کمک میکند تصویر درستتری از تستهای شخصیت در اختیار داشته باشیم:
۱- شخصیت موضوعی ذاتی و درونی است
برخی از متخصصان از جمله «کاتارین بریگز» خالق MBTI معتقد هستند که شخصیت هر فردی در بدو تولد شکل میگیرد. اینکه فردی درونگرا یا برونگرا است از همان لحظه شکل گیری نطفه در وجودش رقم میخورد. بر همین اساس و با این نگاه در MBTI افراد به نه تیپ شخصیتی طبقه میشوند. این در حالی است که مطالعات جهشهای ژنتیکی نشان میدهد که همه چیز بعد از تولد قابل تغییر است. به علاوه در بسیاری از تحقیقات انجام شده، نتایجی کاملا متفاوت به دست آمده و شخصیت فرد با گذشت زمان دستخوش تغییر شده است.
۲- تستهای شخصیت برپایه علم روانشناسی طراحی شدهاند
تستهای شخصیت توسط روانشناسان و مشاوران استفاده میشود. در موارد بسیاری دیده میشود که طراحی برخی تستهای شخصیتی ریشه کاملا عرفانی یا شبه عرفانی دارند و ارتباطی به مطالعات روانشناسی ندارند و اتفاقا از سوی افرادی معمولی و از طریق دریافتها و الهامهای درونی طراحی شدهاند. حتی در مواردی دیده شده برخی از تستها توسط افراد معمولی و بدون تحصیلات دانشگاهی مرسوم طراحی شدهاند.
۳ - در طراحی سوالات تستهای شخصیت هیچگونه تعصب و جانبداری وجود ندارد
در تستهای شخصیت عموما سوالهای مختلفی مطرح میشود که برخی جنبه مثبت و برخی زوایای منفی را با خود دارند. در حین طراحی برخی تستها ممکن است تمام گروههای افراد جامعه در نظر گرفته نشده باشند. برخلاف تصور برخی، در تستهای شخصیت شناسی نیز سوالات سوگیرانه دیده میشود. گاهی اوقات سناریوهایی در برخی تستها به تصویر کشیده میشود که جانبداری در آن به خوبی دیده میشود.
سوالاتی در مورد پول، رفاه، چگونه گذراندن اوقات فراغت و برخی سوالات دیگر در بازههای زمانی مختلف و برای طیفهای مختلف میتواند مفاهیم متفاوتی را به همراه داشته باشد.
۴- نتایج تستهای شخصیت کاملا معتبر و قابل اعتماد است
تستهای شخصیت نیز مانند هر محصول دیگری به شکلهای مختلفی به فروش میرسند و میتوانند مانند هر محصولی چالشها و مسایل خاص خودشان را داشته باشند. نمیتوان گفت این تستها از ریشه و بنیاد اطلاعات غیرمعتبری را ارائه میدهند، اما مهر تایید صد درصد هم نمیتوان به نتایج آن زد. تاکنون بررسیهای مختلفی در مورد میزان قابل اتکا بودن چنین تستهایی انجام شده و اتفاقا نتایج نشان میدهد نمیتوان بر اعتبار کامل و تمام چنین تستهایی امید داشت.
۵ - تستهای شخصیت نیز مانند طالع بینی کاری سرگرم کننده و بیخطر است
برخی افراد برای سرگرم شدن به سراغ تستهای شخصیت میروند. محققان معتقد هستند که نباید به عنوان سرگرمی به سراغ تستهای شخصیت رفت. بسیاری از شرکتهای بزرگ دنیا با کمک تستهای شخصیت پرسنل خود را در موقعیت مناسب کاری قرار میدهند و به پیشرفتها و نتایج خوبی نیز از همین طریق دست یافتهاند.
به دلیل کاربرد گسترده تستهای شخصیت توسط کارفرمایان و بخش منابع انسانی، نمیتوان نگاهی سرگرم کننده و تفریحی به چنین آزمونهایی داشت.