دکتررضا قنبری در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص فعالیت‌های پارک علم و فناوری اظهار کرد: نزدیک به ۵۰۰ واحد فناور، استارتآپ، شرکت‌های دانش‌بنیان کوچک و بزرگ در این این پارک حضور دارند و 4350 نفرمشغول به کار هستند که ۸۵ درصد آن‌ها دارای مدرک تحصیلی لیسانس به بالا و ۱۰ درصد آن‌ها نیز دارای مدرک دکتری هستند. همچنین کمتر از ۱۰ درصد افراد فعال در پارک را افراد زیر دیپلم تشکیل می‌دهند که در بدنه اصلی شرکت نیستند. بنا بر بضاعتی که در پارک به واسطه این سطح علمی به وجود آماده است، بنیانی شبیه به دانشگاه پیدا کرده است. شرکت‌های دانش‌بنیان با حضور اساتید دانشگاهی به نوعی یک شرکت آموزشی، پژوهشی و تجاری هستند. در پارک علم و فناوری ما تلاش می‌کنیم که به افراد بیآموزیم چطور دانش خود را به محصول تبدیل کرده و آن را بفروشند.
رئیس پارک علم و فناوری خراسان ادامه داد: در پارک علم و فناوری ما انبوهی از دانش و تجربه را در اختیار شرکت‌های تازه تاسیس قرار می‌دهیم. برای مثال یکی از نکاتی که ما همیشه به شرکت‌ها تذکر می‌دهیم این است که ساختار گروه خود را درست کنند، به فکر فروش محصولات خود باشند و از مراحل دریافت مجوز اطلاع کافی داشته باشند. مجموع افراد تشکیل‌دهنده این شرکت‌ها به عنوان یک محقق یا دانشجو در علم خود بسیار خوب هستند اما شاید اطلاعات دقیقی از تمام مراحل این مسیر نداشته باشند. بنابراین اصلی‌ترین کاری که پارک درحال حاضر انجام می‌دهد این است که تمام مجموعه‌های مختلف را کنار یکدیگر نگه دارد تا روند تولید شرکت‌های دانش‌بنیان را تسریع کند تا به نوعی بتواند ارتباط میان دانشگاه و جامعه را تسهیل کند. البته همه ورودی‌های پارک لزوما خروجی‌های دانشگاهی نیستند و بسیاری از آن‌ها کسانی هستند که پس از دانشگاه مدتی در صنعت و جامعه فعالیت کرده‌اند و سپس به پارک بازگشته‌اند.
شرکت‌ها چگونه می‌توانند وارد پارک شوند
قنبری در خصوص نحوه ورود شرکت‌ها به پارک علم و فناوری تشریح کرد: برای ورود به پارک علم و فناوری سامانه‌ای در نظر گرفته شده که داوطلبان به آنجا مراجعه و فرم درخواست خود را ثبت می‌کنند. سپس این شرکت به مرحله داوری ورود پیدا می‌کند. این داوری‌ها توسط افراد بیرون از پارک مانند اساتید دانشگاه و خبرگان صنعت صورت می‌گیرد و نهاد پارک فقط وظیفه نظارت ستادی دارد. پس از بررسی ایده، به جلسه‌ای شورا مانند ورود پیدا می‌کند که ترکیبی از اساتید دانشگاه، خبرگان صنعت و اعضای پارک تشکیل شده است. از آنجایی که پارک زیر مجموعه وزارت علوم است، وظیفه ذاتی آن این است که از شرکت‌هایی که بنیان دانشی دارند حمایت کند.
وی خاطرنشان کرد: در پارک علم و فناوری دو موضوع تحت بررسی قرار می‌گیرد یکی چطور بسازیم است و دیگری چطور بفروشیم. معمولا به بخش چطور بسازیم اهمیت کمتری داده می‌شود زیرا افرادی که به پارک ورود پیدا کردند می‌دانند که چطور بسازند و چطور فروختن را باید بیاموزند. شرکت‌های وارد شده به پارک در یک فضای رقابتی ورود پیدا کرده‌اند زیرا متاسفانه در پارک ما از نظر فضایی که در اختیار داریم و تا حدودی بودجه محدودیت‌هایی را داریم. شرکت‌های عضو پارک باید در اکوسیستم پارک قرار بگیرند، با یکدیگر برخورد داشته باشند و از هم چیزی یاد بگیرند. در طی برنامه‌هایی که با پردیس دانشگاه فردوسی، کارخانه نوآوری و پردیس دانشگاه رضوی شروع کرده‌ایم تلاش می‌کنیم تا ظرفیت این فضا را افزایش دهیم تا افراد بیشتری از آن استفاده کنند و به شرکت‌های بیشتری خدمت کنیم.
اصلی ترین عوامل برای ورود به پارک علم و فناوری
رئیس پارک علم و فناوری خراسان رضوی در خصوص ویژگی‌های یک شرکت عضو پارک، بیان کرد: این شرکت‌ها باید از یک درجه‌ای از نوآوری برخوردار باشند. محصولی که این شرکت‌ها می‌سازند باید بازار پسند باشد برای مثال بسیاری از استارت‌آپ‌ها با فضای بسیار عالی علمی هستند که ادعا می‌کنند نوآوری‌های روز دنیا را دارند. درحالی که ممکن است نیاز فعلی کشور و شهر آن‌ها با جدیدترین نوآوری‌های دنیا متفاوت باشد. ما ابزار علم برای حل مساله نیاز داریم، پس اینکه چه مسئله‌ای را حل می‌کنیم و به ازای این حل مساله چه کسی قرار است به او اعتبار دهد. این موارد جزو اصلی‌ترین عواملی است که در ورود به پارک مورد بررسی قرار می‌گیرد. در حال حاضر روحیه کار گروهی از بالاترین اهمیت در میان شرکت‌های پذیرفته شده پارک برخوردار است. کسانی که دانش مورد نیاز را دارند و از روحیه کار تیمی نیز برخوردار هستند معمولا بهترین راه را طی خواهند کرد. برخی تکنولوژی‌ها که با نیاز روز همراه نیستند ممکن است با وجود زحمت بسیار زمانی عرضه شوند که هنوز زود است و جامعه به آن نیازمند نیست یا دیر شده و نیاز جامعه به آن رفع شده است. درحال حاضر در پارک بیشتر رویکرد بازار دارای اهمیت است.
قنبری با اشاره به اینکه پردیس علم و فناوری ابتکاری بود که در خراسان شکل گرفت، گفت: این پردیس بلوغی از همکاری دو ارگان مستقل است که در زنجیره همکاری با یکدیگر قرار می‌گیرند و فعالیت‌های یکدیگر را تکمیل می‌کنند. مجوزهای فعالیت پارک گرفته شده است و قوانین نیز آن در کشور بوجود آمده است. مالک و حاکم این پردیس مجموعه دانشگاه هستند و تنها مدیریت آن دست پارک است. شرکت‌هایی که دارای دو ویژگی هستند بخش بزرگ این پردیس که دو هکتار است را ساخت و ساز می‌کنند. این پروژه به بودجه دولتی ربطی ندارد و هدف از راه اندازی آن همکاری خود مردم برای توسعه شهرشان است. شرکت باید دو ویژگی داشته باشد. اولین ویژگی این است که زنجیره دانشگاه را تکمیل کند به این معنی که تولید دانش و محصول کند، این محصول را به جامعه عرضه کند و مجددا به سفارش دانش و محصول بپردازد. ویژگی دوم این است که با پژوهش‌های دانشگاه شروع به تعامل کند و تکمیل کننده آن‌ها باشد.
پردیس فناوری، نگین انگشتری اکوسیستم فناوری
وی با اشاره به اینکه «تمام شرکت‌ها محترم هستند و به فرموده مقام معظم رهبری فرماندهان جنگ اقتصادی هستند»، اظهار کرد: این شرکت‌های دانش بنیان باید علم دانشگاه را به خدمت بگیرند و از دانش‌آموختگان آن استفاده کنند تا در زمینه تخصصی آن شرکت در مقطع دکتری ادامه تحصیل دهند. خصوصیت دیگر نیز این است که بتواند یک تمکن مالی داشته باشد تا از پس هزینه‌های ساخت و ساز بر بیاید. در راستای راه‌اندازی این اکوسیستم هیچ عجله‌ای وجود ندارد زیرا این مجموعه یک المان است در کنار دیگر المان‌های توسعه فناوری و نقشی مانند نگین انگشتری در یک اکوسیستم فناوری دارد. طبق برنامه‌های این اکوسیستم عملکرد به این صورت خواهد بود که برای مثال یک شرکت برای تامین اهداف گروه برق یک دانشگاه پیش قدم خواهد شد.
رئیس پارک علم و فناوری خراسان رضوی با اشاره به اینکه مشهد سومین شهر فناور ایران است، افزود: بخش دیگری که در این پردیس در نظر داریم، ایجاد فضاهای استیجاری برای شرکت‌هایی است که زاییده دانشگاه هستند تا در اکوسیستم فناوری قرار بگیرند. همه این المان‌ها در کنار هم تلاش می‌کنند تا در دو دهه آینده شاهد فضایی فناورتر در شهر مشهد باشیم. دیدگاه و آینده‌ای که برای پنج سال آینده پارک در نظر گرفته‌ایم جزو ۵ اکوسیستم برتر خاورمیانه بودن است. در این طرح می‌خواهیم با در کنار یکدیگر گذاشتن تمام صنایع حتی زنان خانه دار به عنوان شرکت‌های خلاق به یک اکوسیستم نوآور برسیم.
شرکت دانش بنیان، اقتصادی، دانشی و کنشگری مثبت است
قنبری ادامه داد: مهم ترین موضوع در ایجاد یک اکوسیستم نوآور این است که به یکدیگر احترام بگذاریم. شرکت دانش بنیان یک شرکت اقتصادی، دانشی و کنشگری مثبت است. چرا نباید این شرکت‌ها را در تصمیم گیری‌ها وارد کرد. ما باید در این اکوسیستم تنها چارچوب‌های فعالیت را مشخص کنیم و دست شرکت را برای اقدامات خود آزاد بگذاریم. این ارتباط میان دانشگاه و دانشجویان باعث می‌شود دانشجویان نیز به خود با نگاهی مثبت بنگرند. این رویکرد جدید نیست، اما اهتمامی جدید بر آن وجود دارد. در پردیس روند بسیار خوبی مد نظر قرار گرفته است که شامل حاکمیت دانشگاه فردوسی، نظارت پارک و دانشگاه و همکاری سایر المان‌ها می‌شود. با وجود برگزاری جلساتی با اعضای مجلس به این موضوع دست یافتیم که در فضای نوآوری و فناوری بهتر است که قانون‌گذار حاکمیت را در اختیار دولت بگذارد اما اجازه سرمایه گذاری بخش خصوصی در سرمایه‌های دولتی را بدهد. مردم باید سرنوشت خود را در دست خود بگیرند و ما نیز تمام تلاش خود را برای توانمند سازی آن‌ها انجام دهیم.
کارخانه نوآوری المان خوبی برای فرهنگ سازی است
وی در خصوص فعالیت‌های کارخانه نوآوری مشهد، خاطرنشان کرد: کارخانه نوآوری مشهد با سایر شهرها متفاوت است. معمولا کارخانه نوآوری با کمک پارک علم و فناوری مدیریت و هدایت می‌شود اما در مشهد شهرداری با کمک معاونت علمی هدایت این محل را دست گرفته‌اند. در این کارخانه مدیریت درستی چیده شده است، مدیریت کارخانه به بخش خصوصی سپرده شده است که عضو پارک علم و فناوری است. عملکرد ما در پارک مبتنی بر رسیدن منافع به اکوسیستم است. زمانی که به اکوسیستم نفع برسد حتما پارک نفع می‌برد و مورد تاثیر واقع می‌شود. درحال حاضر در یک منطقه جغرافیایی سه نماد پارک، شهرداری و دانشگاه درحال همکاری با یکدیگر برای ایجاد المان‌های مختلف هستند تا زیرساخت‌های لازم را برای آینده ایجاد کنند. کارخانه نوآوری المان خوبی برای فرهنگ سازی است.
رئیس پارک علم و فناوری خراسان تشریح کرد: در پارک سیاست ما این است که از فناوری به نوآوری برسیم یعنی ورودی خود را افزایش دهیم. ممکن است فردی باشد که در مرحله نوآوری است اما هنوز فناور نشده است که می‌توانند این افراد در کارخانه نوآوری شروع به فعالیت کنند. قرار است یک دوره شیش ماه تا یک ساله را برای شرکت‌ها اختصاص دهیم که تحت آن رشد مقدماتی همراه با استارتاپ‌ها بگذرانند تا مفهوم کسب و کار دانشی را بفهمند. در بخش خصوصی معیار تصمیم‌گیری تنها فناور بودن نیست بلکه خود بخش خصوصی است که بر اساس سرمایه و نیازی که احساس می‌کند شروع به فعالیت می‌کند. ایران دقیقا نیازمند همین توسعه دهندگان کسب و کاری است که خودشان قرار است از توسعه نفع ببرند. پارک و شتاب دهندگان مشهد درحال همپوشانی یکدیگر هستند. شرکت‌ها در بدو ورود به شتاب‌دهنده‌ها اتکا پیدا می‌کنند و بعد از رشد و ایجاد بلوغ در آن شرکت‌ها عضو پارک یا کارخانه می‌شوند.
قنبری بیان کرد: حوزه استارت‌آپی ایران در زمینه خدمات متمرکز است زیرا ایده‌های ساده‌ای دارد و ساده هم ارائه می‌کند. اما برای مثال در سایر صنایع انجام مهندسی معکوس مقداری دشوار است. اگر اکوسیستم شروع به رشد کند این المان‌ها حضور دارند و به آن‌ها کمک می‌کنند. شرکت‌ها می‌توانند با ارتباط گرفتن با قسمت پذیرش پارک یا شبکه‌های نوآوری و شتاب‌دهنده‌ها عضو پارک شوند. از استارتاپ‌هایی که برای مثال بعد از سن بازنشستگی تاسیس می‌شوند حمایت‌های ویژه‌ای از طرف پارک، اکوسیستم و دانشگاه صورت می‌گیرد. دانشجویان دانشگاه‌هایی که دانشگاهشان طرف قرارداد پارک است معمولا توانسته‌اند در دانشگاه با کمک پارک و آموزش‌های آن فضای لازم را کسب کنند. برای مثال با دانشگاه فردوس به این نتیجه رسیده‌ایم که در صورت گرفتن پذیرش پارک برای یک دوره شش تا نه ماهه فضای لازم را در اختیار بگیرند.
وی با اشاره به اهمیت بالای کارخانه نوآوری در طراحی منطقه نوآوری، گفت: کارخانه نوآوری یک المان بسیار بزرگ در منطقه است. مدیر کارخانه نوآوری، ساخت و ساز کارخانه و شورای سیاست گذاری آن تکمیل شده است. درحال تلاش برای حمایت از بعد از ورود شرکت‌ها به کارخانه نوآوری هستیم. شتاب‌دهنده فردوسی و مجموعه آخرین خبر مدیریت کارخانه نوآوری را بدست گرفته‌اند و بهترین کانال برای ورود به کارخانه همین شرکت‌ها هستند. همچنین شرکت‌ها با مراجعه به دفتر پارک علم و فناوری در خیابان سجاد مشهد می‌توانند با مراکز رشد و نوآوری ارتباط برقرار کنند.
رئیس پارک علم و فناوری خراسان رضوی با اشاره به اینکه اکوسیستم فناوری و نوآوری مشهد شکل گرفته است، اظهار کرد: باید در بررسی بخش تحقیق و توسعه به خروجی‌های این مسیر توجه کنیم. مهم ترین موضوع در خصوص سرعت رشد استفاده از دانش برای حل مسائل و مشکلات و تجاری کردن آن است که خراسان رضوی بسیار موقعیت خوبی در این زمینه دارد. با وجود نواقص مختلف، هماهنگی خوبی بین مدیران وجود دارد. اثرات این هماهنگی‌ها در آینده دیده خواهد شد. کسب جایگاه دوم در حوزه صنایع نرم و جایگاه سوم دانش‌بنیانی خراسان رضوی نشان دهنده این موضوع است که ما درحال پیشرفت هستیم. شکل گیری اکوسیستم مشهد به معنای جذب سرمایه بیشتر است. درحال حاضر استان خراسان رضوی صادر کننده سرمایه نیز هست.
قنبری افزود: تغییرات تنها مسئله ثابت جهان است. این تغییرات در صورتی که یکدیگر را پیدا و همپوشانی کنند موجب ایجاد موفقیت می‌شوند. دانش بسیار دیرجوش است و تاثیر این همگرایی و تغییرات حداقل سه سال دیگر دیده خواهد شد. اعتماد به دانش یکی از مسائل تاثیرگذار در رتبه بندی فرهنگی یک کشور است. رتبه ۱۵ علمی دنیا شوخی بردار نیست و انتظاراتی را با خود به همراه می‌آورد و درحال پیشرفت روزافزون هستیم. در گذشته در پارک علم و فناوری حضور اساتید دانشگاهی در شرکت‌ها مزیت محسوب می‌شد. اما درحال حاضر اهمیت کار تیمی و فهم تجاری سازی و رفتار سازمانی از آن بیشتر است و تمرکز بر خروجی‌ها رفته است.
انتهای پیام
