به گزارش خبرنگار ایرنا؛ در گذشته برگزاری آیین‌های مرتبط با چهارشنبه سوری فرصت طلایی برای بروز شادی و نشاط بوده است، در آن هنگام آتشی با نماد شادی برافروخته می شد و همگی با جمع شدن در وسط شهر و یا آبادی و روستا آتشی بزرگ می‌افروختند و بازی های مختلف انجام می دادند.
در استان کرمانشاه در اغلب نقاط، غروب سه‌شنبه (شب چهارشنبه ) آخر سال هر خانواده بوته های خار را که از پیش فراهم شده روی بام یا حیاط خانه و در نقاط روستایی اطراف تپه ها و کوه‌ها انباشته کرده و آنها را آتش می زنند.
در این هنگام از بزرگ و کوچک هر کدام سه بار از روی بوته های افروخته می پرند و می گویند: " زردی من از تو، سرخی تو از من" و معتقدند با این کار بیماری‌ها و بلایا از آنها دور می شود.
این آیین که شامل رسم‌هایی چون، قاشق‌زنی، کوزه‌شکستن، آب از چشمه آوردن و آجیل مشکل‌گشا بود با گذشت زمان از حالت سنتی خارج شد تا جایی که به علت رفتاهای خطرآفرین به تهدیدی برای جان افراد تبدیل شد.
«زره مشتکی» و یا همان «گل یا پوچ» شایع ترین بازی کرمانشاهیان در شب چهارشنبه سوری و در کنار آتش بود.
امسال با نقاب های جدید و جهش یافته ویروس مرگبار کرونا، بایدها و نبایدهای چهارشنبه سوری که در مناطق کردنشین به آن«چُوارشمه سوری» می‌گویند، اهمیت دوچندان یافته است.
چهارشنبه سوری بی‌شک موجب ازدحام و تجمع افراد، شادی و پایکوبی می شود و باید پرسید که در این صورت رعایت پروتکل های بهداشتی که زدن ماسک تا حفظ فاصله اجتماعی مهم ترین آن است تا چه اندازه در یادها باقی می‌ماند.
نقص عضو، بروز مصدومیت و سوختگی و حتی از دست دادن جان، خطر دیگری است که هرساله در کمین جمعی از ناآگاهان که بیشتر کودکان و نوجوانان را شامل می شود نشسته است و امسال وجود ویروس کرونا، تهدید مضاعف برای شرکت کنندگان آیین و فشاری بیشتر برای کادر بهداشت و درمان قلمداد می شود.
آتشبازی موجب تجمع نشود
چنانچه مسوُول بهداشت محیط مرکز بهداشت شهرستان کرمانشاه به ایرنا گفت: ما مخالف شادی مردم و برگزاری آیین ها نیستیم و برگزاری این سور در محیط باز با رعایت کامل پروتکل های بهداشتی و فاصله اجتماعی به همراه نظارت والدین مشکلی ندارد ولی نباید آتش بازی در خیابان و انفجار مواد محترقه به ایجاد تجمع افراد کمک کند.
«بهمن خدادادیان» افزود: از سوی دیگر هرساله شاهد صدمات غیرقابل جبران به دلیل نگهداری از مواد محترقه، تهیه و ساخت وسایل آتش بازی دستی از سوی فرزندان می شود که سوختگی، مصدویت و حتی قطع عضو و مرگ نمونه‌ای از آن است.
والدین سور آخرسال را مدیریت کنند
وی افزود: توصیه می کنیم والدین، سور چهارشنبه آخرسال را مدیریت کنند، در کنار فرزندان باشند تا با قرارگیری در آستانه فصل شیرین بهار، کام هیچ خانواده ای تلخ نشود.
خدادادیان از آسیب به صورت و بینایی و قطع انگشتان دست به عنوان مهمترین آسیب چهارشنبه سوری در سالیان گذشته یاد کرد و افزود: مواد محترقه باید استاندارد باشد و مواد محترقه دست ساز به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود که در صورت مشاهده مراتب باید به پلیس ۱۱۰ اطلاع داده شود.
خدادادیان ادامه داد: پس از پایان آیین، شستن دست و صورت با آب و صابون توصیه می‌شود و در صورت لزوم، لباس‌های آلوده تعویض و تغییر یابد.
۹۰ نفر از بازرسان محیط در سطح شهر فعالیت دارند
این مسوول بهداشت محیط اضافه کرد، از اول اسفند تیم‌های مشترک بازرسی فعال شده و امسال برای سلامت نوروزی که از ۱۸اسفند آغاز شد نزدیک به ۹۰ بازرس بهداشت محیط در سطح شهر فعالیت دارند.
به گفته وی، تیم دیگر به بررسی منابع آبی در بوستان‌ها و تفرجگاه ها می پردازد و تاکید می کنیم مهمان و مسافری در تعطیلات نوروز به کرمانشاه نیاید چراکه وضعیت نسبتا خوب استان، پایدار نیست و بسیار شکننده است.
آتش نشانی به حالت آماده باش درآمده است
از سوی دیگر مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری کرمانشاه گفت: در آستانه چهارشنبه آخر سال( چهارشنبه سوری) آتش‌نشانی کرمانشاه با تمام تجهیزات در آماده باش است و مرخصی همه آتش‌نشانان نیز لغو و نیروها فراخوانده شده‌اند.
«غلامرضا رضایی» افزود: همه ایستگاه‌ها و تجهیزات آتش نشانی و تمام ۲۲۰ آتش نشان شهر کرمانشاه در آستانه شب چهارشنبه آخر سال آماده باش هستند.
او با بیان اینکه آتش نشانی کرمانشاه آماده هر گونه عملیاتی است، از همه شهروندان و خانواده ها خواست در این شب نظارت دقیق تری بر رفتار فرزندان شان داشته باشند.
رضایی افزود: کودکان و نوجوانان در این شب کنجکاوند و دوست دارند آتشی برپا کنند و مواد محترقه ای بترکانند، بنابراین خانواده ها باید هوشیار باشند زیرا ممکن است فرزندان آنها مواد محترقه غیر استاندارد مانند اکلیل سرنج خریداری و آن را در پشت بام و زیرزمین منزل پنهان کنند.
وی با اشاره به اینکه قطع عضو شدن بچه ها بسیار دردناک و رنج آور است ابراز امیداوری کرد در پایان سال برای هیچ کسی اتفاق ناگواری نیفتد.
کدام متخلفان روانه زندان می شوند؟
از سوی دیگر معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان کرمانشاه در جمع خبرنگاران، گفت: آن دسته از متخلفان و هنجارشکنان مراسم سنتی چهارشنبه پایان سال که بخواهند به بهانه شادی در نظم و امنیت عمومی اخلال ایجاد کرده و مزاحم دیگران شوند تا پایان تعطیلات نوروزی روانه بازداشتگاه می‌شوند.
سرهنگ «محمدرضا آمویی» اظهار داشت: پلیس هیچگاه مخالف شادی مردم نبوده و همواره نیز تلاش کرده شرایط ایمنی را برای شادی آنها و خصوصا جوانان فراهم کند.
وی افزود: در این میان متاسفانه هستند افرادی که به بهانه شادی و برپایی مراسمات سنتی باعث هرج و مرج و بی نظمی شده و برای خانواده ها و مردم ایجاد مزاحمت می کنند.
معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان کرمانشاه تاکید کرد: پلیس قاطعانه با این افراد برخورد و علاوه بر دستگیری و بازداشت آنها، خودروهایشان را نیز تا پایان تعطیلات نوروزی توقیف و در پارکینگ نگه خواهد داشت.
وی در عین حال به شهروندان توصیه کرد؛ امسال هم مانند سال گذشته و به علت تداوم شیوع کرونا و جهش این بیماری از حضور در اجتماعات خودداری و به صورت مختصر و محدود آئین سنتی چهارشنبه پایان سال را برپا کنند.
سرهنگ آمویی ادامه داد: خوب است شهروندان مراسم چهارشنبه پایانی سال را به صورت کوچه محور برگزار و والدین نیز بر رفتار کودکان و نوجوانان خود نظارت لازم را داشته باشند تا شاهد اتفاقات و حوادث تلخ نباشیم.
مراسم چهارشنبه پایان سال در تالارها و اماکن ممنوع است
معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان همچنین از ممنوع بودن برگزاری هرگونه مراسمی تحت عنوان جشن چهارشنبه آخر سال در تالارها و اماکن خبر داد و گفت: در روزهای اخیر برخی از تالارها و باغ تالارها، کافی شاپ ها و مجموعه های تفریحی و گردشگری اقدام به تبلیغ جهت برگزاری جشن چهارشنبه آخر سال در فضای مجازی کرده اند.
سرهنگ آمویی اظهار داشت: شهروندان در جریان باشند برگزاری هرگونه جشنی تحت عنوان مراسم چهارشنبه آخر سال (چهارشنبه سوری) ممنوع بوده و هیچ مجوزی برای این کار صادر نشده است.
سرهنگ آمویی تصریح کرد: پلیس نظارت بر اماکن عمومی و بازرسی اتاق اصناف از عصر فردا (سه شنبه - ۲۶ اسفند) نسبت به انجام بازرسی از تالارها و واحدهای صنفی اقدام و در صورت مشاهده با متخلفان برابر قانون برخورد می‌کنند.
معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان کرمانشاه همچنین به خانواده ها و شهروندان توصیه کرد از حضور در چنین اماکنی پرهیز کنند چرا که این جشن ها غیرقانونی و با خاطیان برخورد می شود.
برخی از آیین‌های کرمانشاهیان در چهارشنبه آخر سال
در گذشته در شب چهار شنبه سوری برنامه های متنوعی برگزار می شد که یکی از آنها کوزه شکستن است، مراسم قاشق زنی، فالگوش ایستادن و فال کوزه ویژه چهارشنبه سوری در بیشتر نقاط ایران رایج است در استان کرمانشاه نیز مرسوم است.
فال کوزه جالبترین و سرگرم کننده ترین آنها است، در شب چهارشنبه سوری پس از آنکه آتشبازی و آیین های دیگر پایان یافت زنان و دختران دور هم جمع می شوند و به فال گرفتن می پردازند، برای این منظور هرکس نشانه ای مانند انگشتر، سنجاق ، گوشواره، انگشتانه و غیره را در کوزه آب می اندازد.
در کنگاور کوزه خالی بدون آب را بکار می برند بعد با دستمالی در کوزه را می بندند و با ریسمانی از یک ناودان رو به قبله آویزان می کنند و غروب چهارشنبه سوری اشعار حافظ را به نیت تفاءل می خوانند و بعد از خواندن هر بیت دختربچه ای از داخل کوزه نشانه ای را بیرون می آورد و با دیدن نشانه صاحب فال نیز مشخص می گردد.
آجیل چهارشنبه سوری در واقع مجموعه خوردنی است که از هدایا و نعمتهای خاک است که بشر از هزاران سال پیش از طبیعت و زمین می گیرد و در اصل رابطه انسان و طبیعت را تایید می کند. این آجیل معمولا از هفت قلم تهیه شده مثل انجیر، کشمش، خرما، توت خشک فندق، پسته، بادام و معتقدند خوردن آجیل بی نمک در شب چهارشنبه سوری شگون دارد.
فال گوش ایستادن یکی دیگر از رسوم شب چهار شنبه سوری است که طبق این رسم فرد در حالیکه کلیدی را زیر پا گذاشته نیت کرده و به حرف مردم گوش می سپارد که بی توجه به او سخن می گویند.
قاشق زنی و شال اندازی نیز یکی دیگر از آیین های شب چهارشنبه است، در این شب کودکان و نوجوانان با شال انداختن و یا قاشق زنی در خانه همسایه یا دوست هدایایی از آنان دریافت می کردند.
گزارش از زهره کریم زاده
