از ابتدای سال جاری کمبود برخی از کالاهای اساسی در بازار به شدت احساس شد و همین مسئله موجب پرواز قیمت خیلی از کالاهای اساسی از جمله روغن خوراکی شد.
به گزارش تابناک اقتصادی، در حالی که قیمت یک حلب 5 کیلویی روغن نباتی یکی از برندهای مشهور، در ابتدای سال جاری بر روی حلب روغن نباتی 45 هزار تومان درج شده بود در بهمن ماه قیمت این روغن بر روی حلب 61 هزار و 500 تومان و سپس در یک ماه گذشته با رشد قیمت 10 هزار تومانی، 70 هزار تومان درج شد. این در حالی است که این نوع روغن در بازار یافت نمی شود، یا اگر یافت شود باید در صف های طولانی برای دریافت آن بایستید و حتی اگر به قیمت بازار بخواهید آن را خریداری کنید باید 160 تا 170 هزار تومان بابت خرید آن پول پرداخت کنید.
مشکل اصلی روغن از مهرماه سال جاری و بعد از یک مصاحبه آغاز شد و همگان بر کمبود روغن پی بردند و هجوم برای خرید روغن افزایش یافت. امیرهوشنگ بیرشک دبیر انجمن صنفی صنایع روغن نباتی ایران در 9 مهرماه سال جاری در پاسخ به این پرسش که چرا روغن در قفسه فروشگاه‌های زنجیره‌ای کم شده است؟ گفت: طبق آخرین آمار گمرک واردات روغن خام به کشور حدود 50 درصد کاهش یافته است. به مردم توصیه می‌کنیم از روغن هدفمند و مدیریت شده استفاده کنند. طبق آمارها تولید روغن نیز نسبت به مدت مشابه سال گذشته 30 درصد کاهش یافته است. امیرهوشنگ بیرشک اظهار کرد: علت کاهش واردات روغن به تحریم‌ها باز می‌گردد. زمانی که مبادی ورودی روغن کم می‌شود بر روند تولید اثر می‌گذارد. البته کاهش استفاده روغن توسط مردم نیاز به فرهنگ‌سازی دارد.
از همین تاریخ و از همین مصاحبه به بعد کم کم کمبود روغن در قفسه فروشگاه ها بیشتر شد و صف ها برای خرید روغن شکل گرفت. مسئولین هم بارها وعده دادند که مشکل روغن را حل خواهند کرد اما در همین واپسین روزهای سال 99 هنوز مشکل روغن حل نشده است و صف ها برای خرید این کالای اساسی به قوت خود باقی است.
البته از دیدگاه مسئولین میزان تولید خوب است و گویا مازاد تقاضا موجب این وضعیت روغن شده است. به عنوان نمونه عباس قبادی دبیر ستاد تنظیم بازار طی هفته های اخیر در مصاحبه ای گفت: میانگین مصرف ماهانه روغن در کشور حدود ۱۵۰ هزار تن است که در ماه گذشته بین ۱۷۰ تا ۱۸۰ هزار تن تولید روغن داشتیم، اما به جهت فضای روانی که در کشور ایجاد شد و برخی به آن اخبار در خصوص احتمال تغییر نرخ ارز و … دامن زدند که موجب هجوم مردم به فروشگاه‌ها و افزایش تقاضا و شکل‌گیری احتکار خانگی شد و وقفه‌هایی در تولید و توزیع به وجود آمد.
فارغ از مصرف خانگی روغن برای خانوارها این کمبود روغن هم اکنون برخی صنایع غذایی از جمله صنف قنادان را نیز با مشکلاتی رو به رو کرده است و به عنوان یک مانع بر سر راه کسب و کار آن ها مطرح می باشد.
علی بهره‌مند رئیس اتحادیه دارندگان قنادی، شیرینی فروش طی مصاحبه ای در 21 اسفندماه سال جاری در خصوص نحوه تأمین مواد اولیه گفت: در ایام پایان سال، واحدها به مواد اولیه زیادی نیاز دارند اما متأسفانه اغلب کارخانه‌ها روغن را به طور مستقیم به واحدهای صنفی تحویل نمی‌دهند و به واسطه‌ها می‌دهند و واحدهای صنفی نیز مجبورند روغن را از واسطه‌ها و دلالان خریداری کنند. البته در مواردی واحدهای صنفی می‌توانند به طور مستقیم روغن مورد نیاز خود را از کارخانجات روغن خریداری کنند اما در اغلب موارد باید این کالاها را از واسطه‌ها و دلال‌ها خریداری کنند.
بهره‌مند افزود: قیمت یک حلب روغن جامد ۱۶ کیلوگرمی تحویل از کارخانه ۱۶۵ هزار تومان است اما واحدهای صنفی همین روغن را از دلال‌ها و واسطه‌ها با قیمتی ۳ برابر بیشتر و بیش از ۴۰۰ هزار تومان خریداری می‌کنند.
وی ادامه داد: البته دولت یک ماه پیش ۵۰۰ تن روغن جامد جهت توزیع به واحدهای قنادی تحویل داد، اما این حجم پاسخگوی نیاز واحدها نیست.
رئیس اتحادیه دارندگان قنادی، شیرینی فروش تصریح کرد: از یک طرف مواد اولیه را سه برابر نرخ مصوب خریداری می‌کنیم و از طرف دیگر باید شیرینی را با نرخ مصوب بفروشیم.
بهره‌مند گفت: وزارت صمت باید تدبیری کند تا روغن مورد نیاز صنوف مختلف منطبق با مصرف سنوات قبل در اختیارشان فرار بگیرد تا صنوف ناچار به خرید از دلالان نشوند.
هر چند که رئیس اتحادیه دارندگان قنادی، شیرینی فروش از کمبود روغن برای تولید می گوید اما عباس قبادی معاون امور بازرگانی داخلی وزارت صمت و دبیر ستاد تنظیم بازار طی مصاحبه ای در 11 اسفندماه سال جاری با بیان اینکه در خصوص تامین روغن خام مورد نیاز واحدهای تولیدی مشکلی نداریم، افزود: بالغ بر ۴۵۰ هزار تن روغن خام در گمرکات کشور داریم که به اندازه ۴ ماه کشور می باشد.
آنچه مشخص است این است که نبود روغن صنایع غذایی را با مشکل مواجه کرده است و این فشار را بر روی مصرف کنندگان هم بیشتر می کند. این در حالی است که به گفته مسئولین کمبودی از لحاظ تولید روغن نداریم و به نظر می رسد که باز هم نشتی در سیستم توزیع و حضور واسطه ها و دلال ها موجبات کمبود روغن را فراهم کرده است. مشکلی که در توزیع بیشتر کالاها مشاهده می شود و هیچ گاه راهکار مشخصی برای مقابله با این واسطه ها و دلال ها یافت نشد.
در همین راستا محمدصادق مفتح قائم مقام وزیر صمت در امور بازرگانی روز شنبه در جلسه کارگروه تنظیم بازار وضعیت بازار میوه، روغن و شکر را با ثبات اعلام کرد و گفت: در مورد روغن ، میزان تولید در کشور در حد مطلوب است.
همچنین امروز ربیعی سخنگوی دولت در نشست خبری هفتگی خود در پاسخ به سوالی در خصوص اینکه دولت چه برنامه‌ای برای مبارزه با دلالان در شبکه توزیع کالا دارد گفت: در مورد روغن در حال حاضر کمبودی در کشور وجود ندارد، تولید کارخانجات ما نسبت به گذشته افزایش نیز داشته است، به طوریکه مطابق آمار نیاز ماهانه روغن کشور ۱۳۰ هزار تن بوده، اما از اسفند ماه ۲۰۰ هزار تن تولید و در حال توزیع است. وی افزود: اساسا در مورد روغن، اثر روانی احتمال گران شدن و برداشته شدن ارز ۴۲۰۰ تومانی و رفتار مصرف کنندگان مبنی بر خرید بیشتر و از طرفی قیمت جهانی روغن افزایش داشته و این قیمت افزایش جهانی باعث برخی نارسایی در عرضه شده است. به طوری که طی یک سال گذشته قیمت جهانی روغن پالم ۷۵ درصد و روغن خام آفتاب گردان ۱۳۵ درصد افزایش داشته است. این در حالی است که در سال گذشته این کالا نهایتا ۴ تا ۵ درصد افزایش داشته است.
بنابراین مشکل اساسی در التهاب شکل در بازار کالاهای اساسی همچون روغن، جولان واسطه ها و دلالانی است که در فضای غیرشفاف چرخه توزیع کالا توسط نهادهای دولتی مسئول، اقدام به کاهش عرضه و افزایش قیمت می کنند.
نکته مهمی که متاسفانه در این سال به دفعات دیده شده است، عدم تصمیم گیری به موقع مدیران مسئول برای جلوگیری از ایجاد کمبود و التهاب در بازارهای مختلف همچون گوشت، برنج، روغن و بسیاری دیگر از کالاهای مصرفی مردم است. مسلما اگر از زمانی که زمزمه کاهش عرضه روغن در بازار از سوی مسئولان وزارت صمت و ستاد تنظیم بازار شنیده می شد، به شکل بهتر و اثرگذارتری، امکان مدیریت عرضه و تقاضا در بازار به وجود می آمد و از همه مهم تر شاهد صف های طولانی آن هم در دوران کرونا نبودیم. آیا ستاد تنظیم بازار از این تجربه دوباره، درس می گیرد یا بازهم در ماه های آینده شاهد کمبود و جولان گرانی در بازار کالایی دیگر خواهیم بود؟!
