به گزارش ایرنا، دکتر ملیحه علی‌ماندگاری در پنجاه و سومین نشست کانون تفکر سلامت اجتماعی دانشگاه یزد که چهارشنبه شب با محوریت بررسی ابعاد اجتماعی و فرهنگی مهاجرت‌های داخلی استان یزد که به صورت مجازی برگزار شد با بررسی نتایج برخی مطالعات انجام شده در این زمینه اظهار داشت: : این مطالعات در دو بخش مقالات و پایان‌نامه‌ها، از سال ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۸ درحوزه‌های علوم اجتماعی، اقتصاد و شهرنشینی انجام شده است.
وی با تبیین دستاوردهای مقاله‌ای با عنوان بررسی نقش مهاجران در شیوع اعتیاد در شهر یزد، اظهار داشت: بر اساس نتایج این مطالعه نسبت معتادان مهاجر بیش از معتادان بومی در استان است، به طوریکه ۴۷.۴ درصد معتادان استان از جمعیت مهاجران هستند و این درحالی است که این بخش ۳۳ درصد جمعیت شهر یزد را تشکیل می‌دهند.
علی‌ماندگاری با استناد به پایان‌نامه دیگری با عنوان عوامل تعیین کننده باروری در بین کارگران مهاجر غیربومی در شهر یزد گفت: در این پیمایش که بین زنان ۱۵ تا ۴۹ سال گردآوری شده، میانگین تعداد فرزندان مهاجران غیرایرانی در یزد کمی بیش از ۴ فرزند، مهاجران ایرانی حدود ۲.۵ فرزند و برای زنان بومی ۱.۸ فرزند است.
به گفته وی، یافته‌های این پژوهش‌ها حاکی از آن است که استان یزد بیشتر پذیرای مهاجران درسه گروه معتادان، بیماران و بیکاران بوده که برای رفع نیازهای خود به این استان مهاجرت کرده‌اند.
جایگزینی سرمایه‌گذاران و کارفرمایان با مهاجران کم درآمد
علی‌ماندگاری همچنین با تحلیل یافته های مطالعه ای با عنوان بررسی ویژگی‌های مهاجران در جریان‌های مهاجرتی استان، آمار کارفرمایان و سرمایه‌گذاران خارج شده از استان را بسیار چشمگیر دانست و گفت: براساس نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵، ۲۳ هزار و ۴۴۲ نفر از استان یزد خارج شده‌اند که بخش قابل توجهی از آنان را کارفرمایان تشکیل داده‌اند.
وی اظهار داشت: نتایج این مطالعه مبین آن است که از نظر شغلی، سهم مهاجران خارج شده با وضعیت شغلی کارفرما و مزدبگیر بخش عمومی و تعاونی، بیش از مهاجران وارد شده به استان است و در بین مهاجران وارد شده به یزد مزدبگیران بخش خصوصی اکثریت بالاتری را دارند.
کاهش آسیب‌های اجتماعی مهاجران با تخصیص سرانه
دبیر کانون تفکر سلامت اجتماعی دانشگاه یزد نیز در این نشست مجازی با بیان اینکه سازوکار مشخصی برای تحقیق و پژوهش در حوزه مهاجرت در کشور اندیشیده نشده، انجام تحقیق جامع در این حوزه از سوی نهادهای ذیربط را مورد تاکید قرار داد و گفت: دانشگاه یزد برای همکاری در این زمینه آمادگی کامل دارد.
سیدرضا جوادیان افزود: مدیریت مهاجرت باید با محوریت جامعه آماری وارده شده به استان باشد تا ابعاد مختلف مهاجرت‌های داخلی و خارجی شناسایی شود.
وی تخصیص بودجه سرانه‌ای از سوی دولت برای جمعیت مهاجر به یزد را مورد تاکید قرار داد و گفت: باتوجه به اینکه اکثریت مهاجران وضعیت ایده‌آل اجتماعی ندارند و موجب آسیب‌هایی برای استان هستند، دولت باید سرانه‌های استان از جمله آموزش و پرورش و بهداشت که بخش قابل توجهی از آن صرف جمعیت مهاجران می شود را افزایش دهد.
محمد مهدی‌زاده اردکانی، دانشجوی دکتری توسعه اجتماعی دانشگاه تهران و دستیار ستادی امور اجتماعی استانداری یزد نیز در این نشست به تحلیل یافته‌ها و دستاوردهای تحقیق خود با عنوان پیامدهای مهاجرت در شهرستان اردکان پرداخت و گفت: این تحقیق با جامعه آماری ۴۰ نفر از مردم ساکن در چهار محله مختلف شهرستان اردکان انجام شده است.
وی از پیامدهای منفی حضور مهاجران در این شهرستان را افزایش اجاره بهای مسکن، افزایش آسیب‌های اجتماعی، افزایش دزدی دام، احشام و محصولات کشاورزی، گسترش فرهنگ بی حجابی، کاهش امنیت اجتماعی، ناهنجاری ترافیکی و بهم خوردن ترکیب جمعیتی در مدارس و آموزشگاه‌ها برشمرد.
مهدی‌زاده اردکانی همچنین گرفتن اجاره مسکن، نیروی کار ارزان و احیای بافت تاریخی را از پیامدهای مثبت این مهاجرت‌ها نام برد و اذعان داشت: در این شهرستان مهاجران با بالارفتن نرخ اجاره بها، منازلی را که در بافت تاریخی کسی از مردم بومی حاضر به اجاره نبوده، اجاره کرده‌اند و برخی از این مهاجران، اتاق‌هایی را به همشهریان خود برای سکونت و مصرف مواد مخدر اجاره می دهند.
معاون امورفرهنگی و پیشگیری بهزیستی استان نیز یزد در پاسخ به اینکه مهاجران به لحاظ روانشناختی تا چه مدت احساس مهاجر بودن دارند، بیان داشت: بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته در شهر تورنتو کانادا مهاجرین تا ۶ نسل بعد، خود را مهاجر حساب می‌کنند.
محمدعلی صادقی پور همچنین بر اساس شواهد میدانی شیوع اعتیاد در افراد غیربومی را در استان بیشتر دانست و اظهار داشت: در خصوص اعتیاد افراد غیربومی پژوهش مدونی صورت نگرفته ولی بر اساس شواهد میدانی و تجربه کاری کلینیک ترک اعتیاد، میزان اعتیاد در افراد مهاجر به خصوص اتباع افغانستانی بالاست.
شکوه نیک نظر مدیرعامل موسسه غیردولتی افق روشن فردا بی‌توجه به مطالعات علمی و پیوست‌های اجتماعی در سیاست گذاری ها را مورد انتقاد قرارداد و مطالبه آن را از سوی جامعه دانشگاهی خواستار شد.
وی افزود: مهاجرت به خودی خود نمی‌تواند به عنوان مشکل اجتماعی مطرح باشد بلکه نحوه مدیریت و چگونگی رفتار جامعه با آن باعث پیامدها و آسیب های اجتماعی بسیاری شده است.
عضو هیات علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه یزد نیز با بیان تاریخچه طرح مبحث مهاجرت در کانون تفکر سلامت اجتماعی دانشگاه یزد، اظهار داشت: باتوجه به اینکه در ابتدا هدف کانون به سمت پذیرش و ادغام مهاجران بوده باید توجه شود، در مساله مهاجرت علامت‌های اشتباه به مدیران استان داده نشود.
حسین افراسیابی با تاکید بر پرهیز از مهاجرهراسی، نگاه‌ها را عمدتا نگاه آسیب شناختی به مهاجرت توصیف کرد و گفت: این نوع نگاه می‌تواند ضمن ایجاد چالش، ذهنیت منفی در میان مردم نسبت به مهاجران و مهاجرت را ایجاد کند و موجب اختلالات ارتباطی و تعاملات اجتماعی بین جامعه میزبان و مهاجران شده و با ایجاد چالش جدی، احساس امنیت روانی را از جامعه میزبان بگیرد.
وی از لحاظ روانشناختی اجتماعی مهاجران را افرادی جسور توصیف کرد که حاضر به مهاجرت و تغییر وضعیت شده‌اند و افزود: آسیب‌های اجتماعی در بین مهاجران بیشتر است و مطالعات متعددی در ایران و دنیا آن را تایید می‌کند، اما معمولا مطالعه آسیب‌های اجتماعی و روانی در اغلب کشورهای دنیا از نگاه جامعه میزبان مورد بررسی قرار می‌گیرد.
