«محمد تقی صابری» سفیر جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان در پیامی که در اختیار خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه قرار داد، به ارزیابی نقش و جایگاه نوروز در وحدت و همبستگی اقوام و ملت های مختلف این حوزه مشترک پرداخت.
در این پیام آمده است: نوروز کهن ترین میراث مشترک ملت هایی است که هزاران سال در سرزمین های پهناوری از شرق ایران زمین تا مدیترانه و در کنار همدیگر زیست می‌کنند و این گستره جغرافیایی «حوزه فرهنگی نوروز» نامیده می شود.
نوروز بلندمدت ترین «سال جشن» جهان است. طلیعه های آن از حدود نیمه زمستان آغاز می شود و دنباله هایش تا نیمه بهار می‌کشد.
رمز حیات جشن نوروز در پویایی آن است و رمز پویایی اش در تکرار آفریدن آن است. نوروز بعنوان پیام آور صلح و دوستی می تواند شاهرایی برای رسیدن به هدف همبستگی ملی و منطقه ای باشد.
راز ماندگاری نوروز پس از قرون متمادی در این است که با فطرت آدمی هماهنگ است و به روزگار همه مردمان روی زمین مرتبط شده است.
نوروز کهن، جشن گستره پهناوری است که همگام با طبیعت، زندگی و شادی را برای مردمان به ارمغان می آورد. دوستی می افشاند و آشتی می سازد و همدلی، یگانگی و یکپارچگی را در میان مردم می گستراند.
در روزگاری که برخی به دنبال شعله ور کردن آتش اختلاف، جنگ و خونریزی در جهان هستند، این نوروز است که رمز توحید را یادآور می شود و همگان را به صلح و همدلی فرا می خواند تا بیندیشند به نعمت هایی که از جانب خداوند یکتا بر سفره زندگی دارند و بدانند «که در آفرینش ز یک گوهرند».
معرفی تمامی جنبه های وحدت بخش جشن نوروز را نمی توان فقط در همایش ها و کنفرانس های روشنفکران و اهل فن جستجو کرد، بلکه بایستی گستره آن را به عموم مردم تسری داد که اگر جامعه هدف، همگان مردم باشد تأثیر روشنگری پیام نوروز در عرصه فرهنگ معنای واقعی خود را خواهد یافت.
اهتمام و پیشگامی دو کشور هم فرهنگ و هم زبان ایران و تاجیکستان و همراهی سایر کشورهای حوزه نوروز برای ثبت آن در مجامع بین المللی، نشان دهنده اهمیت این میراث کهن می باشد که مردمان این کشورها روزگاران گذشته در کنار هم، نگاهبان فرهنگ و تمدن خود بوده اند.
آنچه ما درباره نوروز می دانیم بیشتر مربوط به فرهنگ شفاهی است که در طی هزاران سال بصورت سینه به سینه منتقل شده است و مستندات مربوط به نوروز در متون کهن خیلی اندک است و بیشتر در متون مربوط به دوره اسلامی مثل آثار ابوریحان بیرونی و شاهنامه وجود دارد.
ولی به هر حال باید گفت ویژگی های اصلی فرهنگ نوروز که کم و بیش در همه جای کشورهای فارسی زبان و دیگر کشورهای حوزه نوروز وجود دارد با تمام شکوه و بزرگی در فرهنگ شفاهی مردم جای داشته و در طی نسل ها منتقل شده است.
جشن نوروز، شادی هرساله و مژده تفاهم جهانی و پیوند فرهنگی میان ملت های همسایه و یا دور از هم است. گواهی های متعددی را می توان یافت که همین اندیشه و ضرورت پیوندی فرهنگی میان اقوام و گروه های گوناگون در بنیاد و اصل جشن نوروز وجود دارد.
ویژگی نوروز از نظرگاه ذات طبیعی و اصلی آن داشتن وجهی تقویمی و جهانی است که این جشن با تغییر فصل و آمدن بهار پس از زمستان همزمانی دارد. جشن های بهاری در سراسر جهان و در همه فرهنگ های بشری وجود دارد اما آنچه در حوزه فرهنگی نوروز بر جشن بهاری افزوده شده است وجوه فرهنگی مشترک است که نوروز را بصورت شاهکار فرهنگی و سرشار از هدیه های آشتی و دوستی و تنعم روحانی و ادب در می آورد.
از این منظر نوروز نه تنها جشن تجدید حیات نباتی و گیاهی است بلکه جشن تجدید آداب دوستی و زندگانی و لطف حیات اجتماعی و فرهنگی نیز هست و وجهی است مشترک میان مردمی که در گستره پهناور این حوزه فرهنگی زندگی می کنند.
نوروز را همه طبقات اجتماعی جشن می گیرند و آداب و رسوم آن دارای تنوع و اَشکال گوناگون است. چنین تنوع و تعددی از یک سو در نزد هر گروه از برگزارکنندگان نوروز استقلال محلی آنان را در آداب و فرهنگ خویش نشان می دهد و از سوی دیگر شباهت‌هایی در آنها دیده می شود که پیوندی فرهنگی را با نام نوروز میان همسایگان پدید می آورد.
نوروز سرمایه و دارایی فرهنگی غنی و گنجینه هنگفتی نیز می باشد که به همه ممالک و اقوام برگزار کننده آن تعلق دارد. نکته مهم و شایان توجه آن است که تنوع آداب و رسوم نوروز در نزد دیگرانی که آن را برپا می دارند در واقع عملاً بر زیبایی و غنای آن می‌افزایند و این دارایی و گنج مشترک را بیشتر سرشار و آکنده از عشق و دوستی میان مردمان می کند.
خوشبختانه اقدامات خوبی در جمهوری اسلامی ایران و جمهوری تاجیکستان در معرفی «نوروز» شده است ولی باز هم جای اهتمام و تلاش بیشتر در معرفی این میراث معنوی نیاکانمان وجود دارد. بایستی از ظرفیت نوروز به عنوان یک عمل عمده وحدت و توجه دادن به اهمیت این جشن کهن به عنوان یکی از پایه های همبستگی، بمنظور هر چه نزدیکتر شدن دو کشور هم فرهنگ و هم زبان ایران و تاجیکستان بیشتر استفاده کرد.
گستره جغرافیایی نوروز و نیز قدمت چند هزار ساله آن می تواند به زمینه مناسبی برای همگرایی منطقه ای بین کشورها تبدیل شود و در این میان دیپلماسی فرهنگی عاملی مهم برای این همگرایی است چرا که جشن نوروز با عنوان «دیپلماسی نوروز» می تواند ظرفیت عظیمی را در این زمینه فراهم نماید.
با اغتنام فرصت، نوروز و آغاز بهار زیبا را به هموطنان ایرانی، مردم هم فرهنگ و هم زبان تاجیکستان و به همه مردمانی که نوروز را گرامی می دارند، صمیمانه تبریک و شادباش می گویم.
انتهای پیام/ح
