به گزارش خبرنگار حوزه آموزش عالی گروه علمی فرهنگی هنری خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی وزارت علوم، دفتر ارتباط با جامعه و صنعت وزارت علوم، فعالیت‌ها و برنامه‌هایی را در سال ۱۳۹۹ همچون سال‌های قبل در دستور کار خود قرار داد که طرح تحول در همکاری‌های دانشگاه‌ها با جامعه و صنعت، قرارداد‌ها و همکاری‌های ارتباط با جامعه و صنعت دانشگاه‌ها، مهارت‌افزایی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، وضعیت اشتغال دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور، ساماندهی جذب کارکنان وظیفه مأمور در حوزه ارتباط با صنعت از اهم این اقدامات به شمار می‌رود.
همچنین طی یکسال اخیر مراکز هدایت شغلی و کاریابی تخصصی در دانشگاه‌ها راه اندازی شد و طرح‌های برگزیده صنعتی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور، دانشگاه‌ها و اعضای هیئت علمی برتر در همکاری با جامعه و صنعت معرفی شدند. از سوی دیگر طرح مزیت استانی و جهش تولید در سال ۹۹ برای نخستین بار کلید خورد و ۲۶ طرح مزیت استانی از سوی دانشگاه‌ها مورد تأیید قرار گرفت.
مشروح اقدامات مرتبط با حوزه ارتباط دانشگاه با صنعت و جامعه به شرح زیر است.
تعداد قرارداد‌های ارتباط با صنعت در سال ۹۹
بررسی آمار کمی قرارداد‌های ارتباط با صنعت نشان می‌دهد تعداد قرارداد‌های دانشگاه‌ها با وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی به نسبت دانشجویان و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها کم است به عبارت دیگر هنوز هم از پتانسیل دانشگاه‌ها بخوبی استفاده نشده است و می‌توان انتظار رشد بسیار بیشتری را در آینده داشت.
تعداد قرارداد‌های ارتباط با صنعت و جامعه (در حال اجرا) از ۳ هزار و ۳۵ مورد در سال ۹۲ به ۸۴۲۷ در سال ۹۸ رسیده است. این در حالی است که مبلغ این قرارداد‌ها در سال مذکور از ۳۲۵ میلیارد در سال ۹۲ به ۲،۱۳۷ میلیارد تومان در سال ۹۸ رسیده که نشان از رشد قابل توجه نسبت به سال‌های گذشته دارد. در سال ۹۹ نیز براساس آخرین آمار اعلام شده، بیش از ۸ هزار قرار داد ارتباط با صنعت منعقد شده که مبلغ این قرارداد چیزی حدود ۲ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان برآورد شده است.
اجرای طرح مزیت استانی و جهش تولید / هر دانشگاه، یک قطب تخصصی
یکی از طرح‌های جدید دفتر ارتباط با صنعت وزارت علوم در سال ۹۹، طرح مزیت استانی و جهش تولید بود که در این راستا دانشگاه‌ها مزیت‌های منطقه خود را تشخیص می‌دهند تا با همکاری استانداری به جامعه اطراف خود کمک کنند. آنطور که مدیر دفتر ارتباط با صنعت وزارت علوم پیش از این به خبرنگار مهر گفته بود؛ با هم افزایی و شناسایی طرح مزیت استانی، هر دانشگاه و مؤسسه آموزشی به یک قطب تخصصی تبدیل خواهد شد و در این شرایط حتی اشتغال بیشتری در سطح استان‌ها ایجاد می‌شود.
۲۶ طرح مزیت استانی تأیید شد / از طرح محصولات باغی ارومیه تا چرم تبریز
در طرح مزیت استانی، هدف این است که دانشگاه‌ها به یک موتور محرکه در استان خود تبدیل شوند و با شناسایی مشکلات استان، اقدامات اجرایی مرتبط با آن صورت گیرد. براساس اعلام مدیر کل دفتر ارتباط با صنعت و جامعه وزارت علوم در سال ۹۹، ۲۶ طرح مزیت استانی از سوی دانشگاه‌ها مورد تأیید قرار گرفته است. به طور مثال مزیت استانی ارومیه محصولات باغی و کشاورزی آن است، اما پسماند‌های کارخانجات آبمیوه گیری از معضل‌های این استان به شمار می‌رود، در این خصوص دانشگاه ارومیه طرحی ارائه کرده است.
وی ادامه داد: بحث چرم و کفش در آذربایجان شرقی یک مزیت محسوب می‌شود که در راستای رفع معضلات موجود در این صنعت، دانشگاه سهند آذربایجان شرقی طرحی ارائه داده است؛ و یا مثلاً عسل در اردبیل و یا شیلات در استان‌های ساحلی یک مزیت استانی است و می‌تواند منجر به اشتغال بسیاری در این استان‌ها شود.
برگزاری بیش از ۶ هزار دوره مهارت افزایی در دانشگاه‌ها
به منظور بهینه سازی و ساماندهی مهارت‌های دانشجویان دانشگاه‌ها و سایر مراکز آموزش عالی دفتر ارتباط با صنعت و دانشگاه وزارت علوم اقدام به پایش وضعیت دوره‌های مهارت آموزی عمومی و تخصصی کرده که بر همین اساس ۶۶ گزارش در سال ۹۹ از دانشگاه‌ها دریافت شد.
براساس اطلاعات دریافتی از ۶۵ دانشگاه، تعداد دوره برگزار شده در سال ۹۹، ۶ هزار و ۵۵۱ مورد بوده و تعداد شرکت کنندگان در این دوره ۱۹۵ هزار و ۷۱۵ نفر بوده است. تعداد دوره‌های برگزار شده با مشارکت واحد‌های صنعتی نیز در این سال ۵۷۵ مورد بوده است. به طور میانگین، برگزاری ۹۳ دوره‌های مهارت افزایی در هر دانشگاه در سال ۹۹ گزارش شده است. این در حالی است که از ۶۰ دانشگاه و مراکز آموزش عالی در سال ۱۳۹۸ بیش از ۴۵۵۱ دوره مهارت افزایی برگزار شد.
اکثر شرکت کنندگان دوره‌های مهارت آموزی در مقطع کارشناسی و پس از آن کارشناسی ارشد بوده‌اند که بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران نیز بیشترین گروه جمعیت بیکار با مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد هستند. بر همین اساس برنامه‌ریزی دوره‌های مهارتی متناسب با بازار کار برای این مقطع تحصیلی از اهمیت زیادی برخوردار است.
دانشگاه صنعتی شریف دانشگاه گیلان و دانشگاه رازی بیشترین دوره‌های تخصصی و دانشگاه‌های صنعتی شریف، دانشگاه صنعتی همدان و دانشگاه گیلان بیشترین دوره‌های عمومی مهارت افزایی را برگزار کرده‌اند
میزان اشتغال دانش آموختگان در ۴ مقطع / رشد درصد اشتغال در سال ۹۹
پیمایش اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی از سال ۱۳۹۷ در معاونت پژوهش و فناوری کلید خورد؛ طرح رصد اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی با اهداف فرهنگسازی، رصد وضعیت دانش آموختگان در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی، ایجاد نظام مناسب اطلاع رسانی به ذینفعان در رابطه با وضعیت اشتغال هر یک از رشته‌های دانشگاهی، رصد مستمر ظرفیت‌های محیطی و شرایط بازار کار منطقه‌ای و شناسایی شکاف دانشی و مهارتی دانش آموختگان خود و… اجرایی شد و همچنان ادامه دارد.
بر اساس نتایج به دست آمده از اجرای طرح پایش در سال ۹۹، دانش آموختگان دکتری در سال ۹۹، ۵۳.۸۳ درصد، کارشناسی ارشد ۲۱.۶۵ درصد، کارشناسی ۲۹.۴۹ و کاردانی ۹۴.۴۵ اشتغال دارند؛ به طوری که درصد اشتغال دانش آموختگان مقطع دکتری از ۸۱.۵۹ درصد در سال ۱۳۹۸ به ۸۳.۵۳ درصد در سال ۱۳۹۹ و درصد اشتغال دانش آموختگان مقطع کارشناسی ارشد از ۶۳.۶۷ درصد در سال ۱۳۹۸ به ۶۵.۲۱ درصد در سال جاری افزایش یافته است، اما در مقطع کارشناسی درصد اشتغال برای دانش آموختگان نسبت به دانش آموختگان مقاطع ارشد و دکتری کمتر است.
براساس آمار سال ۹۹، بیشترین میزان اشتغال مربوط به رشته‌های فنی و مهندسی، علوم انسانی و علوم پایه و بیشترین میزان بیکاری مربوط به رشته‌های هنر است. رشته‌هایی مانند مهندسی کامپیوتر، برق و حسابداری در مقطع کارشناسی، مهندسی مکانیک، حسابداری و مهندسی برق در مقطع کارشناسی ارشد و مهندسی عمران، کامپیوتر و مواد در مقطع دکتری بالاترین میزان اشتغال را به خود اختصاص داده‌اند.
۴۰ مرکز هدایت شغلی و کاریابی در دانشگاه‌ها راه اندازی شد
با توجه به رشد تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهی، تخصصی‌تر شدن کار و حرکت به سمت کسب و کار‌ها بر پایه‌ی فناوری و لزوم توسعه و بهره وری صنایع کشور، سبب شد مراکز هدایت شغلی و کاریابی تخصصی راه اندازی شود. در سال‌های ۹۸ و ۹۹، ۴۰ مرکز هدایت شغلی و کاریابی در دانشگاه‌ها ایجاد شد و حمایت‌های مالی اولیه از آن‌ها صورت گرفته است.
جذب ۲۶۶ نفر از کارکنان وظیفه در دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها
یکی دیگر از طرح‌هایی که از چندین سال قبل در دفتر ارتباط با صنعت وزارت علوم آغاز شد، بحث ساماندهی جذب کارکنان وظیفه مأمور در حوزه ارتباط با صنعت است؛ در راستای تحقق سیاست‌های کلی اشتغال ابلاغ شده از سوی مقام معظم رهبری و تکالیف وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در برنامه اشتغال فراگیر مصوب ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی، تفاهم نامه همکاری مشترک با ستاد کل نیرو‌های مسلح با اهداف ارتقا توانمندی‌های مهارت‌های شغلی و حرفه‌ای مشمولین دانش آموخته، بهره مندی از دانش آموختگان دارای مهارت به عنوان کارکنان وظیفه مأمور در مراکز آموزشی، پژوهشی و فناوری اسفند ۹۶ به امضا رسید.
بر اساس این تفاهمنامه، مرداد ماه ۹۸ طرح بکارگیری تعدادی از مشمولین بصورت کارکنان وظیفه مأمور مورد تأیید قرار گرفت و بهره برداری از ظرفیت‌های آن آغاز شد. بر اساس ظرفیت داده شده به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ۳۳۴ سهم برای دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری در نظر گرفته شده است که تا کنون ۲۶۶ نفر از سهمیه فوق تا اعزام یکم اردیبهشت ۱۴۰۰ جذب و در دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور مشغول به فعالیت هستند.
۳ دانشگاه برتر در حوزه ارتباط با صنعت در سال ۹۹
دانشگاه‌های شیراز و اصفهان و پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران در سال ۹۹ به عنوان دانشگاه‌های برتر در حوزه ارتباط با صنعت معرفی شدند.
۱۵ دانشمند برتر در حوزه ارتباط با صنعت معرفی شدند
دفتر ارتباط با صنعت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در راستای تشویق و حمایت فعالیت اثربخش اعضای هیئت علمی در سال ۱۳۹۹ نسبت به شناسایی و معرفی اعضای هیئت علمی برتر در همکاری با جامعه و صنعت از طریق دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و دستگاه‌های اجرایی کشور اقدام کرد. در این راستا در بیست و یکمین جشنواره هفته پژوهش، ۱۴۱ عضو هیئت علمی برتر در ارتباط با جامعه و صنعت انتخاب و از این میان ۱۵ دانشمند برتر در حوزه ارتباط با جامعه و صنعت انتخاب شدند. ۱۵ دانشمند برتر در ارتباط با جامعه و صنعت به شرح زیر است:
جعفر توفیقی داریان، سید امید رعنایی سیادت در دانشگاه شهید بهشتی، سوسن باستانی از دانشگاه الزهرا، محمدجواد ولدان از دانشگاه خواجه نصیر، شاهرخ قائم مقامی از دانشگاه صنعتی شریف، مهدی بهزاد از دانشگاه صنعتی شریف، حسین عسکریان ابیانه از دانشگاه صنعتی امیرکبیر، احد ضابط از دانشگاه فردوسی مشهد، محمدرضا فروزان از دانشگاه صنعتی اصفهان، حسین مختاری از دانشگاه صنعتی شریف به دلیل ساماندهی و توسعه روش‌های همکاری دانشگاه‌ها با صنعت، برون سازی بسیاری از اقلام وارداتی و مورد نیاز صنایع کشور، محمد مهدی علیشاهی از دانشگاه شیراز به دلیل اجرای پروژه‌های کاربردی متعدد و کمک به رفع نیاز‌های صنعتی کشور، آرین قلی پور از دانشگاه تهران، احمد بدری از دانشگاه شهید بهشتی، محمود شارع پور از دانشگاه مازندران.
