دستاوردهای مهم موشکی ایران را بشناسید

 

در سال ۱۳۹۹ هجری شمسی، علی رغم افزایش تحریم‌ها و تهدید دشمنانی چون آمریکا و رژیم صهیونیستی، شاهد دستاورد‌های زیادی در حوزه صنایع دفاعی و نیرو‌های مسلح کشورمان بودیم.

 

در این میان، موشک‌ها به عنوان رکن اصلی و مشهورترین محصول در توان نظامی و بازدارندگی کشور، همچون گذشته از درصد اهمیت بالاتری برخوردار بودند و در تحولات نظامی نیز جایگاه خاصی برای دستاورد‌های موشکی وجود داشته است.

 

از رونمایی‌های مهم و تاثیرگذار تا رزمایش‌های بزرگی که بازتاب‌های بسیار زیاد و قابل توجهی در داخل و خارج کشور داشته است، مجموعه‌ای از تحولات مهم در حوزه موشکی کشورمان رخ داده است که به ترتیب رونمایی یا تست عملیاتی، مرور شده اند.

 

اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ به نوعی آغاز تحولات مهم دفاعی کشور به خصوص در حوزه موشکی بود و یکی از مهم‌ترین تحولات دفاعی و به نوعی یکی از اولین‌های دفاعی کشور پس از انقلاب، رخ داد و ماهواره نور به عنوان اولین ماهواره نظامی جمهوری اسلامی ایران از سوی نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با ماهواره بر ۳ مرحله‌ای قاصد به مدار ۴۲۵ کیلومتری زمین رفت.

 

این ماهواره اولین ماهواره شناسایی و تصویربرداری ایران است که به مدار زمین رفته و به نوعی چشم ایران در فضای بیرون از کره زمین برای اولین بار باز شد. ماهواره بر قاصد نیز با استفاده از مرحله اول با سوخت مایع و دو مرحله بعد از نوع سوخت جامد اولین سیستم ماهواره بر کشور بود که به صورت سه مرحله‌ای با موفقیت مورد استفاده قرار گرفت.

 

 

 

 

استفاده از سامانه پیشران سوخت جامد سلمان برای حمل ماهواره در مرحله آخر و همچنین سیستم پیشران کامپوزیتی زهیر در کنار استفاده از قطعات غیر فلزی در ساخت بخش‌های مختلف بدنه و قطعات گوناگون ماهواره بر سپاه باعث شد تا از نظر فنی شاهد یک گام بلند در این بخش از طرف سپاه باشیم.

 

پرتاب موفق این ماهواره به فضا که بعد از چند موفقیت نداشتن در حوزه فضایی رخ داده بود، در کنار رعایت کامل اصل غافلگیری در پرتاب سپاه و رساندن پیامی مهم به جهان در این زمینه، همه و همه دست به دست هم داد تا پرتاب نور را به یکی از مهم‌ترین دستاوردها در حوزه دفاعی بدل کند.

 

 

 

 

دستاورد مهم موشکی دیگر مربوط به مراسم تحویل پرنده‌های بدون سرنشین خاص به نیروی هوایی ارتش بود. در جریان این مراسم، تصاویری از پرتاب یک موشک هوا به سطح ضد زره منتشر شد که از نوع حمله کننده از بالا بوده و از قابلیت شلیک کن – فراموش کن بهره می‌برد. این موشک دارای شباهت زیادی به مدل اسپایک ساخت رژیم صهیونیستی دارد.

 

در آن دوره خبری از مشخصات یا اسم این سیستم تسلیحاتی اعلام نشد، اما در جریان رزمایش بزرگ پهپادی ارتش در دی ماه بود که برای اولین بار با موشک الماس آشنا شدیم. این موشک همان موشک ناشناخته اردیبهشت ماه بود که مشخص شد بردی در حدود ۸ کیلومتر دارد و ایران را بدل به یکی از معدود کشور‌های جهان که دارای موشک تاپ اتک هستند، کرد.

 

در این ماه البته یک دستاورد موشکی دیگر نیز داشتیم که برنامه موشکی جمهوری اسلامی ایران را وارد مرحله تازه‌ای کرد و نیروی هوافضای سپاه با آزمایش یک مدل از راکت‌های سری فجر به صورت هوا پرتاب از هواپیما‌های تهاجمی سوخو ۲۲، ادعای رژیم صهیونیستی به عنوان تنها دارنده پرتابه بالستیک هواپرتاب در جهان به چالش کشید.

 

اطلاعات خاصی درباره این راکت جدید ارائه نشده، اما به نظر می‌رسد پرتابه مورد نظر سپاه بردی در حدود ۸۰ تا ۱۰۰ کیلومتر داشته باشد و با سرعت مافوق صوت به سمت اهداف خود شیرجه برود. پیش از ورود این راکت به سازمان رزم از سوی سپاه، پرتابه هوایی Rampage ساخت رژیم صهیونیستی تنها مورد از این کلاس در دنیا بود.

 

 

 

 

 

 

در تیر ماه، تصاویری از سامانه پدافند هوایی معروف سوم خرداد منتشر شد که نشان از انجام ارتقاء مهم روی این سامانه داشت. یکی از این بحث ها، آزمایش موفق سامانه سوم خرداد برای شلیک از روی یک شناور در خلیج فارس بود که توانایی بسیار مهم و راهبردی برای سازمان رزم کشور و پیشبرد استراتژی ضد دسترسی ایران به حساب می‌آید.

 

موضوع بعدی مجهز کردن سامانه سوم خرداد به یک سیستم جستجو و کشف هدف اپتیکی است که به این سامانه کمک می‌کند در جریان شرایط جنگ الکترونیک یا بدون نیاز به استفاده از رادار و به صورت غیر فعال به جستجو برای یافتن اهداف بپردازد.

 

بر اساس تصاویر در عین حال به نظر می‌رسد نسل جدیدی از جستجوگر‌های اپتیکی یا تصویرساز نیز برای موشک‌های نصب شده بر روی سامانه سوم خرداد توسعه پیدا کرده که توان این موشک را در فضای جنگ الکترونیک دشمن شدیدا افزایش خواهد داد.

 

 

 

 

مرداد ماه زمانی بود که سپاه با چهاردهمین رزمایش موشکی پیامبر اعظم (ص) دستاورد‌های جدید موشکی را رونمایی کند و واژه مشهور "مزرعه موشکی" در جریان این رزمایش معرفی شد. موشک‌هایی که در فاصله کمی از سطح زمین در درون تیوب‌های خاصی قرار گرفته و در زمان لازم با ارسال فرمان شلیک می‌شود.

 

استفاده از این تکنیک و رسیدن به این توانایی به این معناست که تقریبا هر نقطه‌ای در کشور ایران که زمینی تقریبا صاف و قابل کندن داشته باشد می‌تواند به عنوان یک محل برای پرتاب موشک مورد استفاده قرار بگیرد.

 

از دیگر موارد به نمایش درآمده در این رزمایش برای اولین بار تیوب‌های زاویه داری بود که برای نگهداری و پرتاب موشک استفاده می‌شود.

 

 

 

استفاده از این پوشش‌ها هم عمر موشک را به دلیل دور بودن از عوارض محیطی در شرایط انبارداری افزایش داده و هم حمل و نقل آن‌ها را ساده‌تر و امن‌تر می‌کند.

 

در این رزمایش همچنین سپاه یک نمونه شبیه سازی شده از سامانه راداری AN/TPY-۲ مخصوص سامانه تاد ساخت آمریکا که در اطراف کشور ما و سرزمین‌های اشغالی نصب شده را با دقت بالا هدف قرار داده و سیگنال بسیار قدرتمندی را به سمت واشنگتن و خریداران این سامانه ارسال کرد.

 

 

 

در اواخر مرداد ماه و با نزدیک شدن به روز صنعت دفاعی، یکی دیگر از مهم‌ترین دستاورد‌های دفاعی رونمایی شد و به نوعی دوباره رکورد‌های جهانی در اختیار نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت. موشک بالستیک حاج قاسم و موشک کروز برد بلند ابومهدی از نوع ضد کشتی، دو سلاح راهبردی بودند که در این ماه معرفی شدند.

 

موشک بالستیک حاج قاسم بر اساس خانواده فاتح ۱۱۰ توسعه پیدا کرده و دارای بردی در حدود ۱۴۰۰ کیلومتر است و می‌تواند در صورت شلیک از غرب کشور تمام اهداف در سرزمین‌های اشغالی را تحت پوشش خود داشته باشد. این موشک با سرعتی نزدیک به ۱۲ برابر سرعت صوت از جو زمین خارج شده و سر جنگی ان نیز با سرعت ۵ ماخ به سمت هدف می‌رود.

 

 

 

موشک کروز ابومهدی از نوع ضد کشتی با برد بیش از هزار کیلومتر دیگر دستاورد مهم در این ماه بود.

 

این موشک که قرار است به نیروی دریایی ارتش تحویل شود، با برد بالای خود باعث می‌شود ایران بعد از ۳ کشور آمریکا، روسیه و چین تبدیل به چهارمین کشور جهان شود که دارای موشک کروز ضد کشتی با برد بالای هزار کیلومتر می‌شود. موضوعی که چه در صورت پرتاب از ساحل یا از روی شناور‌ها توان بسیار بالایی را به نیروی دریایی ارتش اعطاء خواهد کرد.

 

 

 

 

در شهریور ماه نیز شاهد رزمایش بزرگ ارتش به نام ذوالفقار ۹۹ بودیم. در بخش زیردریایی این رزمایش مشخص شد که زیردریایی سبک کلاس غدیر به عنوان یک شناور زیر سطحی میدجت و سبک برای اولین بار در جهان به موشک کروز ضد کشتی پرتاب شونده از زیر سطح مجهز شده است.

 

این قابلیت بر اساس طرح جاسک ۲ برای زیرسطحی‌های نداجا تعریف شده و گام مهمی برای افزایش توان رزمی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به حساب می‌آید.

 

 

پاییز سال ۱۳۹۹ به نوعی می‌تواند به اسم آرامشی قبل از طوفان موشکی زمستان نامیده شود. در آبان ماه یکی از دستاورد موشکی قابل توجه پاییز را دیدیم که آن هم بحث موسوم به تیربار‌های موشکی بود.

 

در این دستاورد جدید که تصاویر مربوط به آن پخش شد، در حقیقت یک سیستم حمل و بارگذاری جدید برای موشک‌های بالستیک ایرانی در درون شهر‌های موشکی توسعه پیدا کرده که سرعت پاسخگویی ما در شرایط جنگی را شدیدا افزایش می‌دهد.

 

سیستم جدید در حقیقت فقط یک حامل نیست، بلکه کل سامانه نگاه دارنده موشک به صورت عمودی و البته سامانه پرتاب نیز در زیر موشک آماده است و موشک‌ها تنها به نوبت به درون اتاقک‌های مخصوص منتقل شده و پرتاب می‌شوند.

 

 

 

 

 

در فصل زمستان سال ۹۹، خصوصا با توجه به وضعیت شکست ترامپ در انتخابات آمریکا و افزایش تهدیدات کلامی و روانی نسبت به ایران و اعزام بمب افکن‌های بی ۵۲، ناو هواپیمابر و زیردریایی اتمی به منطقه، لزوم پاسخ سنگین به این مسأله شدیدا احساس می‌شد.

 

در دی ماه برای اولین یکی از تأسیسات زیرزمینی سپاه در منطقه خلیج فارس رونمایی شد که نوعی متفاوت از شهر‌های موشکی بود که برای نیروی دریایی سپاه ساخته شده است؛ یک سیگنال قوی به تهدیدات موجود در منطقه آب‌های جنوبی ایران که آن‌چه در حوزه موشک‌های بالستیک و کروز پرتاب شونده از زمین وجود دارد، به منطقه ساحل و دریا نیز رسیده است.

 

 

 

 

ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز در آن ایام، در بحث رزمایش‌های پهپادی اقدام به انجام تمرین بسیار سنگینی کرده و برای اولین بار، همان طور که در بالا نیز اشاره شد با موشک هوا پرتاب الماس در این رزمایش به صورت رسمی آشنا شدیم.

 

در اواخر دی ماه بود که طوفان موشکی سپاه این بار به شکل بسیار جدی‌تر از قبل و به سبک رزمایش‌های سری پیامبر اعظم اولیه در رزمایش پیامبر اعظم ۱۵ دوباره آغاز شد.

 

طی این مدت، موشک‌های بالستیک ذوالفقار و دزفول در کنار مدل هدایت شونده راکت‌های توپخانه‌ای سری زلزال ستاره‌های نمایش بزرگ موشکی سپاه بودند. دقت بالای موشک‌ها در این تمرین نظامی در کنار مشخص شدن سرعت بیش از ۵ ماخ سر جنگی موشک دزفول در فاز نهایی حمله، از جمله مهم‌ترین دستاورد‌های این تمرین نظامی بود.

 

 

 

 

 

 

 

وقتی به بهمن ماه می‌رسیم، به صورت معمول به خاطر رسیدن به سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، نمایش دستاورد‌های دفاعی یک سنت مرسوم بوده است. رونمایی از پرتاب موفق ماهواره بر ذوالجناح به عنوان سنگین‌ترین ماهواره بر ایران مهم‌ترین دستاورد بهمن بود.

 

این پرتابگر ایرانی (ذوالجناح) در حقیقت یک سامانه سه مرحله‌ای است که دو مرحله اول آن از سوخت جامد بهره برده و مرحله نهایی آن از سوخت مایع بهره می‌برد. توجه به شکل موشک در زمان تست، مشخص می‌کند که آزمایش انجام شده ماهواره بر ذوالجناح که تصاویر آن نیز پخش شده ظاهرا یک مرحله از سه مرحله مورد نظر بوده است.

 

در این مرحله، سیستم پیشران به مدت ۷۰ ثانیه فعال بوده و توانسته به ارتفاع ۱۵ کیلومتری برسد.

 

قدرت یا همان تراست مرحله اول و دوم این ماهواره که سوخت جامد هستند، هر کدام ۷۴ تن است که این تراست می‌تواند به ۱۰۰ تن نیز برسد. قطر موتور‌های سوخت جامد مرحله اول و دوم در ماهواره بر ذوالجناح که قدرتمندترین پیشران سوخت جامد در کل کشور تا به اینجا هستند، ۱.۵ متر و قطر مرحله سوم ۱.۲۵ متر است.

 

طول این ماهواره بر در حالت کامل ۲۵.۵ متر و وزن آن نیز ۵۲ تن است و می‌تواند یک ماهواره به وزن ۲۲۰ کیلوگرم یا مجموعه چند پرتابه به وزن نهایی ۲۲۰ کیلوگرم را تا مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین برساند.

 

برای مقایسه بد نیست بدانید که ماهواره بر سفیر به عنوان نسل اول ماهواره بر‌های ایرانی در بخش پیشران قطری در حدود ۱.۲۵ متر داشته و وزن کلی آن نیز ۲۶ تن بود و نهایتا می‌توانست یک ماهواره ۵۰ کیلوگرمی را به مدار ۴۵۰ کیلومتر برساند.

 

 

 

 

مثال دوم برای فهم بهتر قدرت این ماهواره بر، این که ذوالجناح با سه مرحله کامل خود می‌تواند حدود ۱۰ ماهواره نور که در اردیبهشت از سوی نیروی هوافضای سپاه به فضا ارسال شد، در یک پرتاب به فضا ارسال کند.

 

در تست اخیر که تنها با مرحله اول سوخت جامد صورت گرفته است، یک‌سری از حسگرهای لازم جهت انجام محاسبات لازم برای برآورد از نحوه عملکرد سامانه‌های این ماهواره بر در بخش اول این ماهواره بر نصب شده، بوده است.

 

رونمایی از این دستاورد بسیار مهم فضایی در کنار پرتاب موفق ماهواره نور در اوایل سال ۱۳۹۹، در مجموع این سال را به یکی از موفق‌ترین سال‌ها در حوزه برنامه فضایی در دهه جاری بدل کرد.

 

دو سیگنال قوی موشکی دیگر نیز در بهمن ماه ارسال شد که یکی آغاز به کار خط تولید انبوه موشک‌های دوش پرتاب پیشرفته بود. در جریان پخش تصاویر مربوط به این دستاورد مشخص شد که نسل جدیدی از پرتابگر‌های متحرک و حامل موشک‌های دوش پرتاب نیز در کشور توسعه پیدا کرده و می‌تواند قابلیت مهمی در ایجاد چتر پدافندی ارتفاع پایین کشور داشته باشد.

 

موضوع بعدی نیز خبر فرمانده نیروی زمینی ارتش مبنی بر آزمایش و توسعه موفق یک موشک زمین به زمین تاکتیکی کوتاه برد در نزاجا بود که ۳۰۰ کیلومتر برد داشته و در کنار تحرک، از قابلیت نقطه‌زنی برخوردار است.

 

این قابلیت می‌تواند توان رزمی رسته توپخانه ارتش را شدیدا افزایش بدهد و مباحثی مثل پشتیبانی آتش از نیرو‌های عمل کننده زمینی تا حد زیادی نزاجا را از دیگر واحد‌ها بی‌نیاز کند.

 

 

 

 

و در نهایت به اسفند ماه می رسیم و تحویل تسلیحات موشکی جدید به نیروی دریایی سپاه که در کنار حجم قابل توجهی از سیستم‌های الکترونیکی و راداری و موشک‌های کروز در برد‌های مختلف، نوید یک نیروی دریایی بسیار قدرتمندتر از گذشته در ابتدای سال ۱۴۰۰ را می‌داد.

 

همچنین، همگان شاهد تحویل یک مدل موشک بالستیک ناشناخته به نیروی دریایی سپاه بودند که شباهت زیادی به سری فاتح ۱۱۰ و عضو کوتاه قامت و البته کمتر شناخته شده این خانواده یعنی فتح داشت و این سامانه، برای اولین بار نیروی دریایی سپاه را نیز به جمع دارندگان پرتابه‌های بالستیک در کشور وارد کرد و پایانی خوش را برای بحث موشکی در سال گذشته رقم زد.

 

اگرچه مهم‌ترین دستاورد‌های موشکی ایران در سال گذشته که همراه با تلاش و مجاهدت نیرو‌های مسلح در موضوع مقابله با ویروس کرونا بود، در این گزارش ذکر شد، اما باید توجه داشت هر کدام از این موارد و ده‌ها مورد دیگر که مجال تشریح نیافت، روندی را رقم زده است که حتی بزرگترین قدرت‌های نظامی جهان که آرزوی حمله به کشورمان را دارند و این آرزو را بار‌ها به صراحت بیان کرده اند، قدرت و جرأت انجام چنین کاری را نداشته باشند.

 

صدالبته در این میان، گرامیداشت یاد و خاطره فرماندهان بزرگی که در راه صیانت از ایران اسلامی به شهادت رسیدند، از جمله سرداران گران‌قدر، حاج قاسم سلیمانی و حاج حسن تهرانی‌مقدم، ضروری و شایسته است.