بر اساس اصل ۶ قانون اساسی، اداره کشور متکی آراء عمومی از راه انتخابات یا همه پرسی است و همچنین براساس اصل هفتم نیز طبق دستور قرآن کریم (وامرهم شوری بینهم) شوراها از ارکان تصمیم گیری و اداره کشور است.
بر اساس ماده ۱ تشکیلات قانون شوراها برای پیشبرد سریع برنامه‌های اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و سایر امور رفاهی از طریق همکاری مردم و البته با توجه به مقتضیات محلی اداره امور هر روستا، بخش، شهر، شهرستان یا استان با نظارت شورائی به‌نام شورای روستا، بخش، شهر، شهرستان یا استان صورت می‌گیرد. به منظور جلوگیری از تبعیض و جلب همکاری در تهیه برنامه‌های عمرانی و رفاهی استان ها و نظارت بر اجرای هماهنگ آن، شورای عالی استان ها مرکب از نمایندگان شوراهای استان تشکیل می‌شود.
در ماده ۳ این قانون دوره فعالیت شوراهای روستا و شهر از تاریخ تشکیل چهار سال تعیین شده است همچنین شوراها بر دو نوع هستند شوراهای پایه که شامل شورای شهر و روستا هستند و با رای مستقیم مردم به عنوان اعضاء شورا وارد این نهاد می شود و نوع دوم هم شوراهای فرادست هستند که شامل شوراهای بخش، شهرستان، استان و شورای عالی استان ها هستند که از بین اعضای شوراها انتخاب می شوند.
بر اساس اصل ۱۰۱قانون اساس به منظور جلوگیری از تبعیض و جلب همکاری در تهیه برنامه های عمرانی و رفاهی استان ها و نظارت بر اجرای هماهنگ آنها، شورای عالی استان ها مرکب از نمایندگان شوراهای استان ها تشکیل می شود. همچنین مطابق اصل ۱۰۲ شورای عالی استان ها حق دارد در حدود وظایف خود طرح هایی تهیه و مستقیم یا از طریق دولت به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد کند، این طرح ها باید در مجلس مورد بررسی قرار گیرد.
تاکنون پنج دوره از فعالیت شوراهای اسلامی گذشته است و در آستانه برگزاری ششمین دوره انتخابات شورا های اسلامی شهر و روستا همزمان با سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری هستیم. در این گزارش به اهم فعالیت های شورای عالی استان ها در آخرین سال از دوره پنجم (هریک از دوره های فعالیت شوراها، چهار ساله است) به ریاست علیرضا احمدی که نماینده استان قم در شورای عالی استان هاست، پرداخته می شود.
مصوبات شورای عالی استان ها
در طی این مدت(چهار سال) ۲۳ مصوبه در شورای عالی استان ها به تصویب رسید که می توان به طرح های بررسی طرح «اصلاح آیین نامه اجرایی ماده (۱) قانون اصلاح قانون حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها مصوب ۲۰/۰۴/۱۳۸۸ مجمع تشخیص مصلحت نظام» و همچنین «بررسی طرح استخدام نیروهای شرکتی در پست های سازمانی بلاتصدی شهرداری‌ها» اشاره کرد.
طرح «بررسی طرح اصلاح دستورالعمل نحوه اداره جلسات، رأی گیری و بررسی لوایح، طرح ها و پیشنهادهای واصل شده به شورا موضوع ماده ۲ »، «بررسی طرح اصلاح ماده (۱۰۰) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت» و «بررسی تشکیلات سازمانی شورای اسلامی استان قم» که پس از بررسی در چهلمین اجلاس شورای عالی استان ها و در نهایت با اعمال اصلاحات به تصویب رسید از دیگر مصوبات ایین دوره شورای عالی استان هاست.
در این دوره از فعالیت شورای عالی استان ها ۲۸ نفر از گارگزاران و مسئولان نظام به منظورپبشبرد اهداف شورایی و افزایش تعامل نظام شورایی کشور با سایر دستگاه در هشت اجلاس به عنوان میهمان ویژه حضور داشتند. از این جمله می توان به حضور رئیس قوه قضائیه، رئیس مجلس شورای اسلامی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی وزیر نیرو، رئیس سازمان بازرسی کل کشور، دادستان کل کشور، معاون سیاسی امنیتی دادستانی کل کشور، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، معاون پارلمانی رئیس جمهور، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی، مدیرعامل شرکت توانیر، مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، معاون امور مجلس و ارتباطات اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی، رئیس دانشگاه پیام نور، رئیس هیات مدیره بانک مسکن، عضو هیات مدیره بانک مسکن اشاره کرد.
همچنین معاون اعتبارات بانک کشاورزی، مدیرکل طرح ریزی شهری و طرح های توسعه و عمران وزارت راه و شهرسازی، معاون وزیر راه و شهرسازی و دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، مدیر عامل صندوق کار آفرینی امید، رئیس دیوان عدالت اداری، رئیس سازمان ثبت و اسناد کشور، رئیس سازمان پدافند غیرعامل، معاون عمرانی وزیر کشور و رئیس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری ها، مدیرکل دفتر امور شوراهای و شهرداری های وزارت کشور، مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر، رئیس فراکسیون مناطق محروم و شهرهای در حال توسعه مجلس شورای اسلامی از دیگر شرکت کنندگان در اجلاس عمومی این دوره از شورای عالی استان ها بودند.
سفر های استانی
رییس شورای عالی استان ها در این مدت پنج سفر استانی به استان های کردستان، بوشهر، آذربایجان غربی، البرز و هرمزگان برای تقویت بعد نظارتی این نهاد داشت که به اهم این فعالیت ها اشاره می شود:
راه اندازی سامانه مربوط به شورای عالی استان ها: همچنین در زمان از فعالیت شورای عالی استان ها ۲ سامانه مهم در این شورای عالی شامل: سامانه ملی ثبت تخلفات و شکایات مردمی و همچنین سامانه جامع شوراهای اسلامی کشور راه اندازیی و به بهره برداری رسید.
بارگذاری پایگاه اطلاع رسانی شورای عالی استان ها: پایگاه اطلاع رسانی شورای عالی استان ها نیز به آدرس shoraha.org.ir و پایگاه اطلاع رسانی خبری و تحلیلی رکن چهارم به نشانی rchn.ir با هدف بهبود اطلاع رسانی درخصوص عملکرد شوراها طراحی و بارگذاری شده است.
برگزاری شورای راهبردی: ۱۱ شورای راهبردی برای بهبود عملکرد شوراها و بهره گیری از توان مدیران و مسئولان در شورای عالی تشکیل داده است که بیش از ۷۰ نفر از نمایندگان مجلس، مدیران و مسوولان عالی رتبه دستگاه های اجرایی کشور به عضویت در این شوراهای راهبردی در آمده اند.
همچنین در این مدت با ۹ دستگاه و نهاد اجرایی از جمله دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه پیام نور، بانک شهر، قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء(ص)، سازمان پدافند غیرعامل کشور و دیوان عدالت اداری، صندوق توسعه امید و صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر و فراکسیون مناطق محروم و شهرهای در حال توسعه مجلس شورای اسلامی تفاهم نامه مشترک همکاری منعقد شده است.
