فردین آقابزرگی کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به نحوه چگونگی قیمت گذاری عرضه‌های اولیه گفت: طبق رویه‌ای که از قبل معمول بوده و استانداردی که در این رابطه وجود داشته بوک بیلدینگ یعنی بیشترین خریدار با بالاترین قیمت نسبت به بیشترین فروشنده با کمترین نرخ معیار است.
آقابزرگی بیان کرد: در شرایط حال حاضر با توجه به نظام قیمت گذاری، این فرایند با تعیین یک قیمت و با تعیین حداقل تعداد سفارشی که می‌شود وارد کرد، انجام می‌شود.
او افزود: ضمن اینکه عرضه‌های اولیه به لحاظ تعداد واحدی که به هر شخص می‌رسد به شدت کم حجم است. به عنوان مثال در روزهای اولیه عرضه حدود ۸ میلیون کد علاقه‌مند به خرید بوده‌اند، اما پس از عرضه اولیه حدود ۲ میلیون کد برای سهم متقاضی وجود دارد. در وضعیت فعلی شرایط مثل سابق مهیا نیست که بخواهیم با عرضه اولیه تا حدودی آن اشتیاق و طراوت را در بازار احیا کنیم. در مورد عرضه‌های اولیه معمولا کسی نه وقتی می‌گذارد و نه علاقه مندی خاصی نسبت به آن‌ها وجود دارد.
کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: عرضه‌های اولیه معمولا توسط کارشناسان رسمی شرکت‌های تامین سرمایه و یا شرکت‌های کارگزاری که مجوز مشاور سرمایه گذاری دارند، برآورد و گمان اولیه قیمت انجام می‌شود. اما عرضه‌هایی که دولت روی سهام و دارایی‌های تحت تملک خودش در قالب خصوصی سازی قیمت گذاری می‌کند، معمولا رویه گذشته این بوده که اعداد و ارقام بیش از آنچه که ارزش ذاتی تلقی می‌شود و شاید کمتر ارتباطی با عایدات مستمر نقدی داشته باشد، قیمت گذاری می‌شود. معمولا نظام قیمت گذاری دولت به ارزش روز دارایی‌ها یا ارزش جایگزینی شرکت‌ها بر می‌گردد و به همین دلیل نسبت به قیمت متعارف بالا تلقی می‌شود.
آقابزرگی در پاسخ به این سوال که علت قیمت گذاری بیش از ارزش واقعی چیست؟ بیان کرد: معمولا تشکیلات بورس و مقام ناظر تلاش می‌کنند که قیمت‌ها را تا حدود زیادی کمتر از آنچه که خود سهامدار عمده تقاضا دارد و علاقه‌مند به عرضه است، قیمت گذاری می‌کنند. با این فرض که هنوز قیمت کشف نشده و مورد گمانه زنی است و عرضه و تقاضای واقعی روی این قیمت وجود نداشته است. در عرضه‌های اولیه با این سیستمی که در حال اجراست متاسفانه کسی ارزیابی کارشناسی نمی‌کند و به همین دلیل بالافاصله همه می‌روند در صف خرید قرار می‌گیرند.
این کارشناس بازار سرمایه در مورد راهکارهایی برای بهبود وضعیت فعلی قیمت گذاری عرضه‌های اولیه اظهار کرد: اول اینکه تعداد عرضه سهام افزایش پیدا کند. همچنین نظام قیمت گذاری باید مبتنی بر همان بوک بیلدینگ باشد و مهم‌ترین نکته این است که سهامدارانی که در بورس سهام جدید عرضه می‌کنند و از گذشته هم دارای سهام بودند، به صورت مدیریتی تکالیف و شروطی باید برای این سهامداران عمده گذاشته شود که به یک عرضه اولیه بسنده نکنند و بعد از اجرای عرضه اولیه هیچ تعهدی ایفا نکنند.
او در پایان تصریح کرد: گلوگاه خوبی باید وجود داشته باشد تا شرکت‌هایی که علاقه‌مند به عرضه سهام و ورود شرکت‌های تابعه خود به بورس هستند تعهدات الزام آور و اجرایی از آن‌ها گرفته شود و همچنین مکلف باشند تا عرضه سهام را انجام دهند.
