اکنون که سالگرد یک سالگی پاندمی کووید-۱۹ را پشت سر گذاشتهایم، با از راه رسیدن واکسنهای هرچه بیشتر به نظر میرسد که روزنهای از نور و امید در انتهای این تونل وحشت دیده میشود. اما همچنان یک تهدید بالقوه دیگر وجود دارد که در گوشه و کنارها سرک میکشد: واریانتهای مختلف کرونا ویروس. جهش و تغییر یافتن ویروسها اتفاقی عادی است، اما به خاطر اینکه کرونا ویروس جهان را به شکلی چشمگیر دچار تغییر کرده، اکنون نگرانیهایی جدی راجع به اینکه واریانتهای آن و تاثیرات بالقوهاش به وجود آمده است.
چند واریانت داریم؟ آنها را در کدام نقاط جهان میتوان یافت؟ آیا واکسنها در برابر آنها موثر عمل میکنند؟ آیا این واریانتها قدرت کشندگی بیشتری دارند؟ و در نهایت چه تاثیری روی سرعت مقابله ما با پاندمی خواهند گذاشت؟
برای پاسخ دادن به این سوالات و سوالات دیگر، خبرگزاری CNET به گفتگو با متخصصین مرکز پیشگیری و مقابله با بیماریهای آمریکا پرداخته است. باید توجه داشت که درک ما از واریانتهای کووید-۱۹ همچنان در حال افزایش است و بنابراین این مقاله شاید برای پاسخ دادن به تمام سوالات شما کافی نباشد.
واریانتهای کووید-۱۹ زمانی از راه میرسند که ورژن اصلی کووید-۱۹ دچار جهش میشوند. این پروسهای نرمال در میان ویروسها است و معمولا به صورت اشتباهی، زمانی که ویروس در حال بازتولید خود درون بدن است اتفاق میافتد. این را دکتر نیکولاس پانتالیو، پزشک خانواده در گروه درمانی Westmed Medical Group در نیویورک میگوید. «اکثر جهشها ویروس را تغییر نمیدهند و منجر به تضعیف آن نمیشوند، اما برخی جهشها میتوانند ویروس را قدرتمندتر یا موثرتر کنند».
در حال حاضر چندین واریانت مختلف از کووید-۱۹ داریم که سر از نقاط مختلف جهان درآوردهاند، اما به صورت کلی، سه واریانت اصلی داریم که در تمام جهان به گردش افتادهاند و جامعه متخصصین نیز از نزدیک وضعیت آنها را پایش میکنند:
B.1.1.7 یا واریانت انگلیسی: این واریانت برای نخستین بار در انگلیس کشف شد و حالا در سراسر جهان و همینطور ایالات متحده پخش شده است. به گفته مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا، این واریانت با سرعت و سهولت بیشتری شیوع مییابد و میتواند شکلی خطرناکتر از سابق در بدن بیمار به خود بگیرد، اما هنوز باید پژوهشهای بیشتری انجام شود تا این موضوع به اثبات برسد. پانتالیو میگوید «وارینا B.1.1.7 شانسی ۳۰ الی ۷۵ درصد بیشتر از کرونا ویروسی که در ابتدا به گردش افتاده بود برای انتقال از یک فرد به فرد دیگر دارد. او میگوید که تا ابتدای ماه مارس، حداقل ۱۷۰ مورد ابتلا به این واریانت در نیویورک کشف شده است.
B.1.351 یا واریانت آفریقایی: این واریانت برای نخستین بار در آفریقای جنوبی کشف شد و سپس اواخر ماه ژانویه سر از آمریکا در آورد. آزمایشهای بالینی نشان دادهاند که واکسن استرازنکا اثربخشی کمتری در برابر این واریانت دارد و همین موضوع منجر به نگرانی محققین و رهبران حوزه سلامت در اقصی نقاط جهان شده است. بنابر گزارش نشریه نیویورک تایمز، نخستین مطالعات صورت گرفته روی واکسنهای فایزر و مدرنا نشان میدهد که این دو نیز اثربخشی کمتری نسبت به این ورژن از ویروس دارند، اما در هر صورت تا حدی از مردم در برابر آن محافظت میکنند.
بنابر گزارشی دیگر که مجددا توسط نیویورک تایمز منتشر شد، افرادی که پیشتر به واریانتی متفاوت از ویروس آلوده شدهاند، در برابر این واریانت تازه مصون نیستند و این خود به نگرانی تازهای برای آنها که قبلا با کووید-۱۹ جنگیدهاند تبدیل شده. پانتالیو میگوید «این واریانت ۱۵۰ درصد شانس انتقال بیشتر دارد و واکسنهای کنونی قادر به ایجاد محافظت چندانی در برابرش نیستند. نگرانیها راجع به آلودگی به این واریانت هر روز بیشتر میشود، حتی اگر شخص پیشتر به یک واریانت دیگر از ویروس آلوده شده باشد». پانتالیو میگوید تا ابتدای ماه مارس حداقل ۲ مورد ابتلا به این واریانت در نیویورک کشف شد.
P.1 یا واریانت برزیلی: این واریانت برای نخستین بار در مسافرینی برزیلی کشف شد که در فرودگاهی در ژاپن تست دادند. اصلیترین نگرانی در قبال این واریانت، این احتمال است که ویروس به آسانی از دست آنتیبادیها (چه آنتیبادیهای ناشی از آلودگی قبلی و چه آنتیبادیهای ناشی از واکسن) فرار میکند. پانتالیو توضیح میدهد: «واریانت برزیلی آن واریانتی است که کمترین اطلاعات را راجع به آن داریم، اما دادههای ابتدایی نشاندهنده افزایش نرخ انتقال ویروس هستند.» این ویروس اخیرا در ایلینویز، مریلند، نیوجرسی، اورگان، مینهسوتا، فلوریدا، اوکلاهوما و آلاسکا مشاهده شد.
هر سه واکسن آمریکایی کنونی که برای کووید-۱۹ توسعه یافتهاند ظاهرا تا حدی در برابر واریانتهای تازه از مردم محافظت میکنند و منجر به کاهش نرخ بستری شدن در بیمارستان و همینطور مرگومیر میشوند. پانتالیو میگوید که ورژنهای تازه یا واکسنهای ارقایافته همین حالا در دست توسعه و تست هستند تا به شکلی بهتر از مردم در برابر واریانتهای جهشیافته محافظت کنند».
قبل از اینکه به این فکر بیفتید که به خاطر اینکه پیشتر به کووید-۱۹ مبتلا و سپس احیا شدهاید دیگر نیازی به دریافت واکسن ندارید، باید به سخنان پانتالیو گوش دهید: «این باور وجود دارد که واکسنهای کووید-۱۹ کنونی بهتر از آنتیبادیهای تولید شده به خاطر عفونتی قبلی از شما در برابر این واریانتهای تازه محافظت میکنند».
با توجه به اینکه هنوز اطلاعات بسیار اندکی راجع به واریانتها داریم، لازم است مردم به پیروی از قوانین ادامه دهند و همچنان به پوشیدن ماسک و فاصلهگذاری اجتماعی بپردازند: حتی اگر پیشتر کووید-۱۹ داشتهاید یا واکسن آن را دریافت کردهاید. این روند باید آنقدر ادامه بیابد تا متخصصین عدم نیاز به ادامه یافتن آن را تایید کنند.
سخن نهایی اینست که تمام واکسنهای کنونی که به تایید مرکز پیشگیری و درمان و سازمان غذا و داروی آمریکا رسیدهاند امنیت کامل دارند. اگرچه نرخ تاثیرگذاری هر واکسن با واکسن دیگر متفاوت است، تمامی آنها به صورت کلی از شما در برابر موراد وخیم ابتلا به کووید-۱۹ و مرگ ناشی از عفونت آن جلوگیری میکنند. همینطور که واریانتهای بیشتری از ویروس از راه میرسند (و واریانتهای کنونی به شکلی گستردهتر شیوع مییابند) مهمتر از همیشه است که واکسنها به شکلی سریع و موثر توزیع شوند.
اگرچه هنوز باید پژوهشهایی گستردهتر صورت بگیرد، اما به نظر میرسد که هر سه واریانتی که بالاتر به آنها اشاره کردیم با سهولت بیشتری نسبت به ورژن ابتدایی کووید-۱۹ شیوع مییابند. اما پانتالیو میگوید که هنوز مطمئن نیستیم که این ویروسها مرگبارتر ظاهر میشوند یا خیر. سازمان پیشگیری و درمان آمریکا میگوید از آن جایی که نرخ شیوع این واریانتها بالاتر است، باید منتظر افزایش چشمگیر موارد ابتلا باشیم که خود آن هم به شکلگیری واریانتها و مرگومیر بیشتر منجر خواهد شد.
برخی متخصصین نگرانند که واریانتها طی تنها چند ماه قادر به بیاثر کردن پیشرفتهای حاصل شدن در روند مقابله با پاندمی باشند، بنابراین رعایت پروتکلهای امنیتی و بهداشتی اکنون مهمتر از همیشه شده است.
پانتالیو میگوید: «همه همچنان باید ماسک به صورت بزنند، فاصلهگذاری اجتماعی را رعایت کنند و با حفظ بهداشت مناسب، در براببر تمام این واریانتها هوشیار باشند. حتی اگر شخص تمام دوز واکسنهای خود را دریافت کرده هم این پروتکلها باید ادامه یابند تا نرخ ابتلا کاهش یابد».
تدابیری بهداشتی و امنیتیای که از ابتدای پاندمی به پیروی از آنها ترغیب شدهایم، از شما در برابر این واریانتها محافظت خواهند کرد. این یعنی باید در نقاط عمومی و همینطور کنار افرادی خارج از دایره خانواده ماسک به صورت بزنید، فاصله فیزیکی خود را با افرادی که با آنها زندگی نمیکنید حفظ نمایید، تست بدهید، زمانی که احساس مریضی میکنید وارد قرنطینه شوید و مداوما دستان خود را بشویید. علاوه بر این، دریافت واکسن هر زمان که در دسترستان قرار میگیرد گامی بسیار مهم برای حفاظت از خودتان و دیگران و همینطور پایان دادن به پاندمی است.