واکسیناسیون کرونا در ایران از ۲۱ بهمن ماه ۹۹ آغاز شد و در این روز تزریق واکسن اسپوتنیک وی روسی به کادر درمان که در ارتباط مستقیم با بیماران مبتلا به کووید ۱۹ قرار دارند، شروع شد و بعد از آن‌ها هم افراد مسنی که در خانه‌های سالمندان و مراکز نگهداری به صورت گروهی زندگی می‌کنند، در اولویت قرار گرفتند و پس از آن‌ها هم کارکنان بهشت زهرا هم واکسینه شدند.
ایران به غیر از کشور روسیه از چین و هند هم واکسن وارد کشور کرد و کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و داروی ایران ۲۱ اسفند از ترخیص قریب‌الوقوع ۱۰۰ هزار دوز واکسن کرونای کوبایی خبر داده است.
گفته شده است که در صورت موفقتیت‌آمیز بودن آزمایش‌های ناظر بر تاثیر واکسن "سوبرانا"، قرار است این واکسن به طور مشترک در ایران و کوبا تولید شود و پیش‌بینی می‌شود که تزریق واکسن کرونا کوبایی از اوایل سال آینده شمسی آغاز شود.
با وجود واردات این واکسن‌ها و همچنین تلاش چندین شرکت ایرانی از جمله بنیاد برکت که فاز دوم و سوم مطالعات بالینی خود را آغاز کرده و موسسه رازی و همچنین واکسن شهید فخری زاده که فاز اول مطالعات بالینی خود را شروع کرده اند و به علاوه چند شرکت دیگر در این زمینه فعالیت می‌کنند، ابهامات و انتقاداتی در زمینه عملکرد ایران در زمینه واکسن وجود دارد که در ادامه رییس انجمن آموزش پزشکی کشور به بیان توضیحاتی در خصوص ابهامات واکسن کرونا می‌پردازد.
محمد اسماعیل اکبری در گفت‌وگو با میزان در توضیح وضعیت ایران در زمینه واکسیناسیون کرونا گفت: قریب به ۲۰ شرکت در ایران تاکنون واکسن کرونا ساخته اند و اگر شبانه روز واکسن ساخته شود، حداکثر تا پایان سال میلادی ۵۰ درصد مردم واکسینه می‌شوند. در آمریکا بزرگ‌ترین شرکت سازنده واکسن، فایزر است که بیشترین تعداد واکسن را می‌سازد. این شرکت گفته است تا پایان سال ۲۰۲۱، ۳۰۰ میلیون دوز واکسن می‌سازم و ۱۰۰ میلیون را به آمریکا می‌دهم چرا که ۲۰۰ میلیون دوز واکسن را فروخته است چون می‌خواهد پول دربیاورد.
وی متذکر شد: مودرنا و شرکت چینی و ... هم همینطور هستند و تا پایان سال ۲۰۲۱ کشورهای ثروتمند اروپایی حدود ۶۰ درصد واکسن تزریق می‌کنند و آمریکایی‌ها حداکثر ۴۰ درصد، روس‌ها حداکثر ۲۰ درصد، چینی‌ها حداکثر ۱۰ درصد واکسن تزریق می‌کنند و کشورهای دیگر هم بین ۱۰ تا ۵۰-۴۰ درصد واکسینه می‌شوند، چون واکسنی نیست که تزریق کنند، ولی ما چقدر سروصدا می‌کنیم تا پیش خرید کنیم، دلار را بدهیم و بعداً هر وقت می‌شود واکسن بدهند. مگر ۵.۱۴ میلیون دوز واکسن از کوواکس نخریدیم؟ مگر با بدبختی پول ین را تامین نکردیم؟ سهم بندی کردند و از یک ماه پیش گفته اند نوبت شماست، ولی هنوز نداده اند، چرا نمی‌دهند؟ چون به او پول می‌دهند و واکسن را می‌گیرند.
وضع ما در زمینه واکسیناسیون کرونا خوب است
پدر پزشکی جامعه نگران ایران ضمن تاکید بر اینکه وضع ما در زمینه واکسیناسیون کرونا خوب است، ادامه داد: نسبت به اینکه در شرایط تحریم قرار داریم، وضع ما خوب است. این دروغ است که بهداشت و درمان و ... تحریم نیست، همین الان در اتاق عمل من دستگاهی است که دو سال خوابیده است. این دستگاه را از آلمانی‌ها خریده ام و ربطی به امریکا ندارد، ولی قطعه را به من نمی‌دهند و دو سال است که این خوابیده و این مسئله به دلیل تحریم‌های امریکاست. این حرف مفت است که تحریم نیستیم. اگر روی پای خود ایستادید هستید، اگر نتوانید پس نیستید؛ بنابراین از باب واکسن جمهوری اسلامی تلاش خوبی کرده و برنامه‌های متعددی دارد.
استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: به یاد داشته باشید که وضع کشور ما عادی نیست، ولی با این حال همه برای این کار پول گذاشتند و تقسیم بندی هم در زمینه تزریق واکسن درست است و باید عضو بیمارستان‌ها و کادر درمان تزریق کنند و این تقسیم بندی عاقلانه و عادلانه است.
انواع واکسن‌ها
وی توضیح داد: از نظر واکسن دو تیپ واکسن در دنیا ساخته می‌شود. یکی واکسن‌های مبتنی بر پیامبر که به آن MRNA گفته می‌شود و واکسن‌های آمریکایی از این دست واکست‌ها هستند، شیوه ساخت این واکسن‌ها یک علم جدید است و هیچ سابقه‌ای از آن نداریم. مصونیت آن‌ها استاندارد است اما از عوارض زودرس و دیررس آن‌ها خبر نداریم.
وی افزود: دسته دیگر واکسن‌ها به این شکل ساخته می‌شوند که ویروس را ضعیف می‌کنیم یا وکتور می‌دهیم یعنی توده کروموزوم را سوار حامل می‌کنیم مثل کاری که چینی‌ها یا روس‌ها انجام دادند، این ویروس را سوار وکتور می‌کنیم و با آن منتقل می‌کنیم. این دو رقم واکسن صنعتی است که سال‌های سال دنیا با آن کار می‌کند؛ بنابراین من به عنوان یک کارشناس بیان می‌کنم این‌ها معتمد هستند، چون ۱۰۰ سال است که همه با این نوع واکسن‌ها مصون شدند. همه واکسن‌هایی که بچه‌های ما تزریق می‌کنند در ایران ساخته شده و با این تکنولوژی هم ساخته شده و بچه‌های ما را مصون کرده است.
دو مشکل اساسی در زمینه واکسن
رییس انجمن آموزش پزشکی کشور ضمن اشاره به اینکه یک مشکل کمبود واکسن است که در همه دنیا وجود دارد، عنوان کرد: دومین مسئله این است که تاکنون هیچ ترایال علمی افراد زیر ۱۸ سال را تامین نکرده است و هیچ واکسنی برای افراد زیر ۱۸ سال وجود ندارد و این در حالی است که این افراد قریب به ۳۰ درصد جامعه دنیا را تشکیل می‌دهند و یعنی از ۸ میلیارد نفر نزدیک دو میلیارد نفر زیر ۱۸ سال هستند.
وی افزود: این قشر هم می‌توانند مبتلا شوند و هم عامل جهش ویروس باشند، چون ویروس می‌خواهد زندگی کند و وقتی یک نفر مصون باشد، وارد بدن فرد دیگری می‌شود که مصون نیست. مثل جهش یافته‌های جدید که حالا نمی‌توانند در بزرگسال زنده بمانند و آن‌ها یاد گرفتند خود را مصون کنند وارد آدمی که مصون نیست می‌شوند و در بدن آن زندگی می‌کنند و این‌ها حامل و ناقل می‌شوند. تکلیف این‌ها هنوز مشخص نشده و علم هنوز نتوانسته این را مشخص کند. پس تاخیر در واکسن داریم که به دلیل نبود و کمبود واکسن است و به علاوه گروه زیر ۱۸ سال که نمی‌دانیم با آن‌ها چکار کنیم و چه اتفاقی در آینده برای این‌ها می‌افتد. یکی هم میزان مصون است.
میزان مصونیت در فاز حاد که دو دوز دریافت کنند در بهترین حالت ۹۰ تا ۹۳ درصد
استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه میزان مصونیت در فاز حاد که دو دوز دریافت کنند در بهترین حالت ۹۰ تا ۹۳ درصد و برخی ۷۵ درصد و برخی ۶۶ درصد است، اشاره کرد: وقتی می‌گویند میانگین ۷۵ درصد است یعنی یکی را ۸۰ درصد مصون می‌کند و عده‌ای را ۶۰ درصد مصون می‌کند. با همدیگر میانگین ۷۵ درصد می‌شود و این مسئله در افراد مختلف متفاوت است و پس درصدی هم مصون نمی‌شوند.
وی ضمن اشاره به اینکه ویروس فعلاً با ما زندگی می‌کند، گفت:کشور ما زحمت خود را کشیده و هر کشوری که کنار آمده واکسن را به ایران فروخته است. ایران از چین، روسیه و هند واکسن خریده است. کوبا بیوتکنولوژی قوی دارد و ایران با کوبا شریک شده تا با هم واکسن بسازند و گفته می‌شود با روس‌ها هم شریک شده اند.
۴۷۲۳۷
