به گزارش ایرنا، براساس آمارهای بین المللی به دلیل شرایط مساعد زیست پرندگان مهاجر در ایران در فصول مختلف، تعداد گونه های مشاهده شده پرندگان مهاجر در ایران حدود یک سوم پرنده های کل دنیا را تشکیل می دهد.
عمده پرندگان مهاجر پاییز و زمستان گذران هستند و از سیبری غربی و اروپای غربی به ایران مهاجرت کرده و بیشتر در استان های شمالی کشور دیده می شوند. حدود ۶۵ درصد از پرندگان مهاجر قو، غاز، اردک، آبچلیک و کاکایی است.
استان لرستان با برخورداری از۱۶ تالاب دایمی و فصلی که تالاب های ۱۱ گانه پلدختر، بیشه دالان بروجرد و تنور در دورود از شاخص ترین آنها هستند و همچنین بهره مندی از سدهای احداثی در سال های اخیر یکی از استان های حائز شرایط حضور پرندگان مهاجر است.
تالاب های لرستان با وسعت بیش از ۲ هزار هکتار مکان و زیستگاه مناسبی برای زیست انواع پرندگان بومی و مهاجر و انواع آبزی است.
تالاب های و آبگیرهای لرستان زیستگاه مناسب پرندگان مهاجر
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: با توجه به اقدامات حفاظتی، گشت و کنترل و بیتوته ماموران یگان حفاظتی و راه اندازی ۱۱ پاسگاه محیط بانی در استان تنوع و جمعیت حیات وحش در سطح استان افزایش یافته و این در حالی است که این استان به دلیل بهره مندی از ظرفیت های آبی مناسب به ویژه در سال های اخیر به دلیل بارندگی های قابل توجه شمار پرندگان مهاجر و گونه های این پرندگان در استان چشمگیر است.
مهرداد فتحی بیرانوند با بیان اینکه سرشماری این پرندگان هر ساله از اواخر آذر ماه در استان آغاز و تا پایان دی ماه ادامه دارد، افزود: ۲ نوع پرندگان بومی و مهاجر در زیستگاه های این استان زندگی می کنند که در فصول پاییز و زمستان پرندگان مهاجر در تالاب ها و ابگیرهای این استان زمستان گذرانی می کنند.
وی اظهار داشت: علاوه بر مشاهده پرندگان مهاجر در مسیر مهاجرت های خارجی تالاب ها و آبگیرهای لرستان در مسیر مهاجرت داخلی نیز قرار دارند و مهمترین مراکز پذیرش پرندگان مهاجر در استان تالاب های پلدختر، تالاب های دشت سیلاخور(تنوردر، رودخانه های تیره و ماربره) تالاب های بیشه دالان بروجرد، تالاب خروسان ازنا، رودخانه های و منابع آبی استان و سدهای مروک، ایوشان، هاله، خان آباد، حوضیان هستند.
وی بیان کرد: پرنده های از راسته های پلیکان سانان، کشیم سانان، غازسانان، درناسانان و ابچیلک سانان اشاره کرد و از این راسته ها طی امسال و سال های گذشته پلیکان سفید، بالکان، حواصیل خاکستری، حواصیل سفید بزرگ،اگرت کوچک، لک لک سفید، لک لک سیاه، غاز خاکستری، غازپیشانی سفید، فلامینگو، قوی گنگ قوی فریادکش، گیلار، اردک ارده ای، اردک سرسبز، خوتکا، اردک سرحنایی، اردک بلوطی، اردک سیاه کاکل،^ فیلوش، اردک نوک پهن، خوتکا ابرو سفید، انواع آبچیلک ها، کاکایی ها، سلیم ها مشاهده شده است.
۲۴ درصد از گونه های پرندگان مهاجر در لرستان مشاهده شده اند
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: پایش کمی و برآورد جمعیت پرندگان، شناسایی تالاب‌ها و تعداد پرندگان، تنوع پرندگان مهاجر آبزی و بهره‌گیری از وضعیت موجود پرندگان آبی را از اهداف این سرشماری برشمرد و اظهار داشت: با توجه به اینکه برخی بیماری‌ها از طریق پرندگان مهاجر منتقل می‌شود لذا با سرشماری گونه‌های آلوده شناسایی شده و می‌توان تمهیدات لازم برای مقابله با بیماری‌ها را در نظر گرفت.
به گفته وی حواصیل‌ها، کشیم‌ها، باکلان‌ها، لک‌لک‌ها، اردک‌ها، یلوه‌ها، کاکایی‌ها و پرستوها بیشترین جمعیت پرندگان مهاجر در این استان را به خود اختصاص داده اند.
وی به وجود نام برخی پرندگان در لیست قرمز جهانی iucn مبنی بر خطر منقرض‌شدن اشاره کرد و گفت: ۱۲.۵ درصد گونه‌های آبزی و کنارآبزی لیست iucn در تالاب‌های استان شناسایی شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان با بیان اینکه سرشماری پرندگان آبزی و کنار آبزی توسط کارشناسان و متخصصین پرنده شناسی و با استفاده از دوربین چشمی و تلسکوب انجام می شود، ادامه داد: لرستان یکی از کریدورهای پرواز پرندگان است که هرساله هزاران قطعه از گونه های پرندگان مهاجر را پذیرا می شود.
فتحی بیرانوند اضافه کرد: بیشترین جمعیت پرندگان مشاهده شده در سرشماری زمستانه سال گذشته از خانواده اردک ها مانند اردک ارده ای، سرسبز، حنایی و خانواده سلیم شامل کشیم ها، آبچلیک و چنگر بودند.
به گفته وی این استان یکی از معدود استانهای کشور است که به دلیل اختلاف ارتفاع، تنوع اقلیمی دارای تنوع زیستی قابل توجهی است و علاوه بر این با توجه به قرار گرفتن در کریدور شمال به جنوب و بهره مندی از تالاب های طبیعی و سدهای احداثی سال های اخیر دارای ظرفیت حضور پرندگان مهاجر است.
لرستان در تعداد گونه های پرندگان رتبه دوم کشور را دارد
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان همچنین گفت: طبق گزارش تحلیلی جمع بندی سرشماری پرندگان خشکی زی و حائز اهمیت ملی و بین المللی ایران در سال ۱۳۹۴ استان لرستان با بیش از ۵۰ درصد گونه های پرندگان رتبه دوم کشور را از نظر تعداد گونه های پرندگان دارد.
فتحی بیرانوند افزود: مجموع گونه های پرندگان شمارش شده در سطح کشور ۲۳۸ گونه و تعداد گونه های پرندگان در لرستان ۱۳۵ گونه است.
وی با بیان اینکه بیش از ۵۰ درصد گونه پرندگان کشور در استان لرستان وجود دارد، بیان کرد: با توجه به شرایط اقلیمی لرستان نزدیک به پنج درصد گونه پرندگان، مهاجر است که معمولا در فصلهای سرد به تالاب های استان به ویژه تالاب های پلدختر مهاجرت می کند.
لرستان میزبان ۸ درصد کل پرندگان آبزی و کنار آبزی دنیا است
معاون نظارت و پایش محیط‌زیست لرستان نیز گفت: در سال گذشته لرستان میزبان جمعیت بسیاری از پرندگان آبزی و کنار آبزی بود.
الهام برنا با بیان اینکه داشتن آمار و اطلاعات از گونه های جانوری اهمیت بسیاری در برنامه ریزی حفاظت حیات وحش دارد، اظهار داشت: از آنجایی که لرستان در کریدور پروازی پرندگان مهاجر قرار دارد هر ساله جمعیت پرندگان مهاجر سرشماری می شود.
وی با بیان اینکه استان میزبان ۸ درصد کل پرندگان آبزی و کنار آبزی دنیا در سال گذشته شد، افزود: مهمترین محل‌های تجمع پرندگان و سایت‌های شمارش استان شامل تالاب 'بیشه دالان' بروجرد، تالاب‌های پلدختر، تالاب 'تنودر' و دریاچه‌های پشت سدهای استان همانند 'مروک'، 'ایوشان' و 'هاله' و همچنین آب‌راه‌های کنار رودخانه‌های هستند.
برنا تصریح کرد: لرستان یکی از کریدورهای پروازی پرندگان مهاجر است، ضمن اینکه لرستان امسال از نظر تنوع میزبان بیشترین جمعیت پرندگان از خانواده اردک‌ها بود.
وی گفت: مهاجرت پرندگان زمستان‌گذر به لرستان افزایش داشته است و به دلیل شرایط آب‌وهوایی مطلوب امسال از نظر کمی شاهد جمعیت بسیاری از پرندگان آبزی و کنار آبزی در استان بودیم.
رصد وضعیت آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در لرستان در حال انجام است
معاون نظارت و پایش حفاظت محیط زیست لرستان گفت: با توجه به آغاز فصل مهاجرت و فرود پرندگان مهاجر در آبگیرهای این استان، بیماری آنفلوآنزای حاد پرندگان در استان با همکاری علوم پزشکی رصد می‌شود.
برنا بیان کرد: همه ساله با آغاز ورود پرندگان به کشور و استان رصد و پایش زیستگاه های آبی نظیر سدها، تالاب ها، آب بندها و آبگیرها با هدف پیشگیری از شیوع بیماری آنفلوآنزا فوق حاد پرندگان در دستور کار محیط بانان و تیم‌های بازرسی مشترک محیط زیست و علوم پزشکی قرار می‌گیرد.
وی با بیان اینکه در تمام مناطق تالابی، دریاچه ها و کنار رودخانه ها و زیستگاه های آبی استان در یک ماه گذشته پایش ها شروع شده است، اظهار داشت: احتمال ورود پرندگان آلوده به این بیماری از کشورهای شمالی به داخل کشور وجود دارد و بنابراین برای کنترل و مهار آن باید از ابتدا اقدامات لازم را انجام داد.
معاون نظارت و پایش حفاظت محیط زیست لرستان افزود: تیم های گشتی و محیط بانان در صورت مشاهده لاشه پرندگان آبزی و کنار آبزی و هر پرنده دیگری موضوع را به علوم پزشکی برای بررسی علت مرگ اطلاع رسانی می‌کنند.
وی با بیان اینکه تیم های پزشکی با ورود به موقع و نمونه برداری از لاشه حیوانات تلف شده، از شیوع بیماری و سرایت آن به دیگر پرندگان جلوگیری می‌کنند، ادامه داد: خوشبختانه تاکنون هیچ موردی از مشاهده پرندگان آلوده و مبتلا در استان گزارش نشده است.
وی با اشاره به اینکه لرستان در کریدور عبور پرندگان مهاجر است که زمستان گذرانی را در بیشه دالان، تالاب های پلدختر، و پشت سدهای ایوشان و رودبار به سر می برند، گفت: پایش و کنترل زیستگاه‌های آبی تا پایان فصل زمستان که فصل مهاجرت پرندگان است ادامه دارد.
برنا گفت: در این راستا اموزش پرسنل و نیروهای اجرایی در راستای تشخیص به موقع این بیماری در اولویت قرار گرفته است.
معاون نظارت و پایش حفاظت محیط زیست لرستان با بیان اینکه خط مقدم پیشپگیری از شیوع این بیماری تشخیص به موقع است، ادامه داد: نمونه برداری، معدوم سازی و حفاظت فیزیکی در زیستگاه های استان در دستور کار قرار گرفته است.
برنا از شهروندان خواست در صورت مشاهده لاشه پرندگان به ویژه مرگ دسته جمعی موضوع به یگان حفاظت محیط زیست اطلاع رسانی کرده و از لمس و دست زدن به این قبیل پرندگان پرهیز کنند چرا که احتمال سرایت بیماری از پرنده به انسان وجود دارد.
تالاب‌های لرستان استراحتگاه مناسبی برای پرندگان مهاجر هستند
معاون فنی حفاظت محیط زیست لرستان گفت: اکنون ۱۵ تالاب طبیعی در استان وجود دارد که با توجه به بارندگی سال‌های اخیر محل مناسبی برای استراحت پرندگان مهاجر هستند.
نبی الله قائدرحمت بیان کرد: تالاب های ۱۱ گانه پلدختر، تالاب تنوردر دورود، تالاب بیشه دالان بروجرد، تالاب گهر کوچک، تالاب کارستی غار ماهی کور از جمله تالاب های طبیعی استان هستند.
وی اظهار داشت: همچنین تالاب های سدهاله کوهدشت، سدمروک، سد ایوشان، سدخان آباد، سد حوضیان، سد رودبار، و آبگیر و سد خاکی نیز به عنوان تالاب های مصنوعی در استان پراکنده بوده و امکان استراحت پرندگان مهاجر را دارند.
قائدرحمت با بیان اینکه مهمترین تالاب های استان تالاب های پلدختر هستند که در قسمت جنوبی استان و در فاصله ۱۲ تا ۴۵ کیلومتری جنوب غربی شهر پلدختر قرار دارند، گفت: ۱۱ تالاب کوچک و بزرگ در این منطقه وجود دارد که ۹ تالاب آن دارای آب دایمی و ۲ تالاب دارای آب فصلی هستند.
وی اظهار داشت: این تالاب ها یکی از منحصر به فردترین تالاب های طبیعی کشور به شمار می رود که علاوه بر داشتن پرندگان وحشی بومی به علت واقع شدن در مسیر مهاجرت پرندگان در فصلی از سال محل استراحت و تغذیه آنها در طی مسیر طولانی مهاجرت به شمار می رود.
وی با بیان اینکه با هدف جلوگیری از تهدیدها و حفاظت از تالاب های استان این مکان‌ها به مناطق حفاظتی و شکار ممنوع ارتقا می‌یابند، افزود: پرونده تالاب های بیشه دالان بروجرد، تنوردر دورود، خروسان و تالاب های پلدختر به منظور ارتقا سطح، تکمیل و به سازمان حفاظت محیط زیست ارسال شده است.
وی اظهار داشت: در صورت تایید این پرونده ها در شورای عالی محیط زیست تالاب ها به عنوان مناطق حفاظت شده ارتقا سطح خواهند یافت.
قائدرحمت ادامه داد: اکنون وضعیت تالاب های استان به دلیل بارندگی های سال های اخیر مطلوب است و بر اساس قانون مصوب تالاب ها که در سال ۹۶ ابلاغ شد هرگونه تغییر کاربری در این مناطق ممنوع است.
معاون فنی حفاظت محیط زیست لرستان تصریح کرد: سال گذشته به منظور حفظ و حراست از تالاب های استان ۲ پاسگاه محیط بانی بیشه دالان و تالاب های پلدختر راه اندازی شدند.
قائد رحمت افزود: پاسگاه محیط بانی دیگر تالاب های استان نیز جانمایی شده و در صورت تامین اعتبار به زودی احداث و بهره برداری می شوند.
۲۰ سایت عمده زمستان گذرانی پرندگان مهاجر در لرستان شناسایی شده است
معاون فنی حفاظت محیط زیست لرستان گفت: بر اثر افزایش حفاظت فیزیکی زیستگاه های تالابی و مراکز مهم تجمع پرندگان آبزی در استان ۲۰ سایت عمده زمستان گذرانی پرندگان مهاجر در استان شناسایی شده است.
قائدرحمت افزود: در این راستا بررسی وضعیت پرندگان وارائه گزارشات مستمر در خصوص وضعیت پرندگان آبزی موجود با همکاری دامپزشکی استان در حال انجام استو در صورت وقوع تلفات در بین پرندگان وتایید بیماری نظارت بر اجرای قرنطینه در محدوده شیوع بیماری اقدام خواهد شد.
وی اظهار داشت: به همین منظور امسال پروانه شکارپرندگان آبزی و مهاجر در استان صادر نشده است و تمهیدات لازم در زیستگاه های مذکور جهت حمایت و حفاظت و جلوگیری از هرگونه تهدیدی احتمالی به کار گرفته شده و با متخلفین برخورد می شود.
