گروه خونی فرد به ژنهایی بستگی دارد که از والدینش به ارث برده است. سیستم ABO شناخته شدهترین سیستم برای تعیین گروههای خونی است، اگرچه روشهای دیگری نیز وجود دارد.
چهار مسیر اصلی در گروه ABO وجود دارد: گروه خونی A، گروه خونی B، گروه خونی AB و گروه خونی O.
اجزای اصلی تشکیل دهنده خون عبارتند از:
گلبولهای قرمز خون، که اکسیژن را به بدن منتقل میکنند.
گلبولهای سفید خون که نقش مهمی در سیستم ایمنی بدن دارند.
پلاسما، مایعی مایل به زرد که حاوی پروتئین و نمک است.
پلاکتها که لخته شدن خون را امکان پذیر میکنند.
گلبولهای قرمز خون حاوی ترکیب خاصی از پروتئین یا مولکولهای قند به نام آنتی ژن هستند؛ مادهای که باعث پاسخ سیستم ایمنی بدن میشود و نقشهای دیگری مانند انتقال مولکول به داخل و خارج سلول را دارد، در حالی که پلاسما ماده دیگری به نام آنتی بادی را نیز حمل میکند که اجسام خارجی را هدف قرار میدهند؛ بنابراین تطبیق گروههای خونی در شرایطی که فرد به انتقال خون نیاز دارد ضروری است. اگر فردی گلبولهای قرمز خون با آنتی ژنهای غیرموجود در بدن خود را دریافت کند، بدن او گلبولهای قرمز جدید خون را پس زده و به آنها حمله میکند، که این میتواند یک واکنش شدید و بالقوه تهدید کننده باشد.
گروه خونی به آنتی ژنهای موجود در سطح گلبولهای قرمز بستگی دارد که به دلیل تفاوتهای کوچک ژنتیکی، میتواند در افراد متفاوت باشد.
برای تعیین گروه خونی دو نوع آنتی ژن وجود دارد: آنتی ژنهای ABO و آنتی ژنهای Rh.
رایجترین گروههای خونی، طبق سیستم ABO، چهار گروه خونی است:
۱. گروه خونی (A): در این گروه، سطح گلبولهای قرمز خون حاوی آنتی ژن نوع A و پلاسما حاوی آنتی بادی (B) است که قادر به حمله به سلولهای خونی حاوی آنتی ژن (B) است.
۲. گروه خون (B): در این گروه، سطح گلبولهای قرمز خون حاوی آنتی ژن (B) و پلاسما حاوی آنتی بادی (A) است که قادر به حمله به آنتی ژن (A) است.
۳. گروه خونی AB: در این گروه، گلبولهای قرمز حاوی آنتی ژن (A) و (B) هستند، اما پلاسما حاوی آنتی بادی (A) یا (B) نیست و بنابراین نمیتواند به هیچ یک از آنها حمله کند. افراد دارای گروه خونی (AB) میتوانند از هر نوع گروه خونی، خون دریافت کنند.
۴. گروه خونی (O): در این گروه، گلبولهای قرمز خون حاوی هیچ یک از آنتی ژنهای (A) و (B) نیستند و پلاسما حاوی آنتی بادیهای (A) و (B) است و به دلیل عدم وجود آنتی ژنها در این گروه خونی، افراد دارای آن میتوانند به هر گروه خونی دیگر خون بدهند.
عامل Rh:
برخی از گلبولهای قرمز حاوی فاکتور Rh هستند که به آنتی ژن (RhD) نیز معروف است. اگر گلبولهای قرمز خون حاوی آنتی ژن RhD باشند، RhD مثبت است و اگر این آنتی ژن وجود نداشته باشد، RhD منفی است.
پزشکان هنگام در نظر گرفتن گروههای خونی، باید هم ABO و هم Rh را در نظر بگیرند. این بدان معنی است که هشت نوع گروه خونی اصلی در سیستم گروه خونی ABO / Rh وجود دارد که برخی از آنها بیشتر از دیگران شیوع دارند.
اهدا کننده عمومی:
گروه خونی O منفی اهدا کننده عمومی در نظر گرفته میشود، زیرا فاقد آنتی ژنهای A، B یا RhD است؛ بنابراین تقریباً هر کس از هر گروه خونی میتواند این گلبولهای قرمز را دریافت کند.
توصیههای تغذیهای با توجه به گروه خونی:
گروه خونی (O): افراد با گروه خونی (O) باید غذاهای غنی از پروتئین را انتخاب کنند و ضمن محدود کردن غلات، لوبیا و حبوبات، مقدار زیادی گوشت، سبزیجات، ماهی و میوه بخورند.
برای کاهش وزن، مصرف غذاهای دریایی، گوشت قرمز، کلم بروکلی، اسفناج و روغن زیتون ترجیح داده میشود بهتر است از مصرف گندم، ذرت و لبنیات خودداری شود.
گروه خونی A: افراد دارای گروه خونی A باید میوهها، سبزیجات، غذاهای دریایی، بوقلمون و غلات سبوس دار را انتخاب کرده و از خوردن گوشت خودداری کنند. برای کاهش وزن بهتر است از غذاهای دریایی، سبزیجات، آناناس، روغن زیتون و دانههای سویا استفاده کنید. از مصرف لبنیات، گندم، ذرت و لوبیا باید خودداری شود.
گروه خونی B: کسانی که گروه خونی B دارند باید رژیم غذایی متنوعی از جمله گوشت، میوه، لبنیات، غذاهای دریایی و غلات را انتخاب کنند. برای کاهش وزن، افراد نوع B باید سبزیجات، تخم مرغ، جگر و چای شیرین بیان را انتخاب کنند، اما از مصرف مرغ، ذرت، بادام زمینی و گندم خودداری کنند.
گروه خونی AB: کسانی که دارای گروه خونی AB هستند باید از لبنیات، گوشت بره، ماهی، غلات، میوهها و سبزیجات استفاده کنند. برای کاهش وزن، مصرف غذاهای دریایی و سبزیجات ترجیح داده میشود، اما باید از مصرف مرغ، ذرت، گندم سیاه و لوبیا خودداری شود.
2323