در این مطالعه که در ۲۴ نوامبر ۲۰۲۵ در نشریه JAMA Network Open منتشر شده، ۲۹۵ جوان ۱۸ تا ۲۴ ساله مشارکت داشتند. همه شرکتکنندگان پذیرفتند که استفاده روزانه خود از شبکههای اجتماعی را به مدت یک هفته بهطور چشمگیری کاهش دهند. زمان استفاده روزانه آنها از نزدیک دو ساعت به حدود ۳۰ دقیقه در روز کاهش یافت. البته برای مشارکت در این مطالعه، هر فرد ۱۵۰ دلار دریافت کرد.
پس از پایان این یک هفته، شرکتکنندگان پرسشنامههای مربوط به سلامت روان را تکمیل کردند. نتایج از این قرار بود: • کاهش ۱۶ درصدی علائم اضطراب • کاهش نزدیک به ۲۵ درصدی علائم افسردگی • کاهش حدود ۱۴ درصدی نشانههای بیخوابی
جالب اینکه بیشترین بهبود در افرادی مشاهده شد که در شروع مطالعه، افسردگی شدیدتری داشتند. با این حال، برخلاف انتظار، میزان احساس تنهایی پس از کاهش استفاده از شبکههای اجتماعی تغییر محسوسی نداشت.
دکتر «جان تورِس»، یکی از نویسندگان مطالعه و استاد روانپزشکی در دانشکده پزشکی هاروارد، توضیح میدهد که کاهش زمان استفاده از شبکههای اجتماعی میتواند برای برخی مفید باشد، اما نباید تنها راهکار درمانی تلقی شود. او تأکید میکند: «اگر فرد هماکنون تحت درمان است، کمکردن استفاده از شبکههای اجتماعی میتواند بهعنوان یک آزمایش شخصی ارزشمند باشد تا ببیند آیا حالش بهتر میشود یا خیر.»
به گفته او، نتایج برای همه یکسان نیست؛ برخی شرکتکنندگان بهبود قابل توجهی را گزارش کردند، اما عدهای دیگر تغییری احساس نکردند. تفاوت زیاد بین نتایج افراد نشان میدهد که اثرگذاری این روش به شرایط و شخصیت هر فرد بستگی دارد.
گروهی از کارشناسان این نتایج را فرصتی مثبت برای گفتوگو درباره سلامت روان در عصر دیجیتال میدانند و معتقدند دوری از شبکههای اجتماعی راهکاری ساده، رایگان و کارآمد است که میتواند به بهبود سریع حال بسیاری از جوانان کمک کند.
با این حال، متخصصان هشدار میدهند که پژوهشهای پیشین نتایج متفاوتی داشتهاند. برخی مطالعات، اثر این «دیجیتال دیتاکس»ها را ناچیز گزارش کردهاند و هنوز مشخص نیست که این بهبودها در درازمدت پایدار هستند یا خیر.
در مجموع، یافتههای این پژوهش نشان میدهد که کاهش کوتاهمدت استفاده از شبکههای اجتماعی میتواند به بهبود اضطراب، افسردگی و کیفیت خواب در برخی جوانان کمک کند، اما این رویکرد راهحل قطعی و جهانی نیست و باید در کنار سایر اقدامات مراقبت از سلامت روان مورد توجه قرار گیرد.
منبع: HealthDay
