به گزارش همشهری آنلاین، مظفر نامدار-عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی: سابقه برخورد تاریخی آمریکا با ملت ایران و حمایت تمام قد از رژیم سفاک پهلوی و جلوگیری از رشد و پیشرفت ایران توسط شاه مطلب پنهان و قابل کتمانی نیست؛ به گونهای که حتی کارگزاران دولت پهلوی مثل اسدالله علم، علینقی عالیخانی، جهانگیر آموزگار و دیگران در خاطرات خود کم و بیش به آن اشاره دارند. یکی از دلایل اصلی و اساسی تبدیلشدن شعار مرگ بر آمریکا در دوران انقلاب اسلامی به عنوان یک شعار اساسی در کنار سایر مطالبات مردم ایران همین پیشینه تاریخی است.
اولین سالهای نفوذ امریکا به خاک ایران
حضور سیاسی و اقتصادی آمریکا در ایران، نتیجه اشغال کشور ما توسط متفقین در جنگ جهانی دوم بود و چون آمریکا یکی از سه دولت اصلی متفقین (روس و انگلیس) بود از ابتدا این حضور در افکار عمومی ملت ایران مخصوصاً مخالفان مذهبی رژیم پهلوی حضور، خوشایند و مورد پسند ایرانیان نبود. این نارضایتی پس از شکلگیری اداره اصل چهار ترومن بعد از سفر شاه در آبان ۱۳۲۸ به آمریکا و دخالتهای این اداره به بهانه کمک در امور ایران بیشتر شد و آرام آرام بروز بیشتری یافت. بهگونهای که شهید خلیل طهماسبی از اعضای فدائیان اسلام در ۱ بهمن ۱۳۳۱ به همراه عدهای به کارخانه وطن اصفهان میرود و مرحوم اسدالله صفا که یکی از همراهان وی بود در جمع کارگران سخنرانی کرده و اعلام میکند که آمریکا و انگلیس و روس هر سه برای ما بیگانه هستند. او در این سخنرانی درباره این که چرا آمریکا در ایران رخنه کرد و اصل چهارم چیست و چرا باید کوشش کرد هرچه زودتر نفوذ اجانب از ایران کوتاه گردد. در همان دوران دولت مصدق اصرار داشت که بحران تحریم ایران توسط انگلیس در ملیشدن صنعت نفت را با کمک آمریکا حل و فصل کند غافل از آن که سگ زرد برادر شغال است و با دستمال آلوده نمیتوان جایی را تمیز کرد.
نتیجه اعتماد به دولت استعماری
ملت ایران از این تاریخ، سایه سیاه سیطره و سلطه آمریکا را بر سر خود حس کرد و این سیطره ذلتبار تا پیروزی انقلاب اسلامی ادامه داشت. بعدها یکی از دلایل اصلی جدایی مسیر جبهه ملی و نهضت آزادی و سایر گروهها و جریانهای چپ و راست از مسیر نهضت امام خمینی (ره) همین باور و تمایلات غیر عقلانی این جریانات به حسن نیت آمریکا است. علیرغم این که میدانند و بارها گفتهاند که دولت مصدق که قبلهگاه این جریانات است توسط آمریکا و انگلیس ساقط شد، ولی معلوم نیست با کدام منطق عقلی هنوز به آمریکا اعتماد دارند و پیوسته به ما سفارش میکنند با این دولت استکباری و استعماری اعتماد کنیم.
چرا استکبارستیزی شعار ایرانیان شد؟
واژههای استعمار و استکبارستیزی در ادبیات مردم ایران پیشینه تاریخی دارد اما تا قبل از انقلاب اسلامی به عنوان یکی از آرمانهای نظام سیاسی حاکم بر ایران نه تنها جایگاهی نداشت بلکه هم رژیم قاجاری و علیالخصوص رژیم پهلوی تابع مناسبات استکباری و استعماری بود. به عبارتی قاجارها بافت استبدادی داشتند ولی بافت استعماری نداشتند یعنی نظام قاجاری از دل مناسبات استعماری بیرون نیامده بود بلکه یک نظام برآمده از دل مناسبات فرهنگی و اجتماعی ایران بود. ولی رژیم پهلوی هم دارای بافت استعماری بود و هم استبدادش به مراتب سیاهتر از استبداد قاجاری بود. رژیم پهلوی از دل کودتایی که انگلیسها در ایران به راه انداختند خارج شد نه از دل مناسبات اجتماعی و فرهنگی ایران. بنابراین ساخت استبدادی آن مکمل ساخت استبار و استعمار بود. شاید یکی از دلایلی که انقلاب اسلامی شعار بنیادی استکبارستیزی را در حقوق اساسی و نهادهای سیاسی ایران نهادینه کرد، همین پیشینه تاریخی باشد.
