به گزارش خبرنگار مهر، در دومین رویداد ملی «رمزآتی»، طیف گستردهای از مسئولان و فعالان بازار هرکدام بر یک چالش اساسی در حکمرانی داراییهای دیجیتال تأکید کردند؛ مهدی طغیانی از فرصتسوزی دولت در ارائه لایحه گفت، محمدرضا مانییکتا اقدامات بانک مرکزی را موقتی دانست و از ریال دیجیتال خبر داد، ایرج نیازی نقش بانک کارگشایی در کاهش ریسک بازار طلا را برجسته کرد، اشکان رحیمی نسبت به تصمیمات یکشبه هشدار داد، محمدرضا پورابراهیمی مواجهه هوشمند با رمزارزها را ضروری دانست، رحمان آراسته از نوآوریهایی چون «گواهی سپرده بیتکوین» سخن گفت، احسان قاضیزاده دور باطل قانونگذاری را نقد کرد، سروش حسینزاده خطر تمرکز داراییها را تهدیدی ملی خواند و امیرحسین موسوی «شفافیت در محل نگهداری دارایی» را شرط اصلی اعتماد عمومی معرفی کرد؛ جزئیات بیشتر را در ادامه بخوانید.
انتقاد شدید مجلس از تعلل دولت؛ فرصتسوزی در قانونگذاری داراییهای دیجیتال
در ابتدا، مهدی طغیانی، نایبرئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، از تعلل سهساله دولت در ارائه لایحه ساماندهی داراییهای دیجیتال به شدت انتقاد کرد.
وی ریشه اصلی این تأخیر طولانی را اختلافات عمیق میان دستگاههای ذیربط دولتی، از جمله بانک مرکزی، وزارت اقتصاد، سازمان بورس و نهادهای امنیتی دانست که هرکدام دغدغههای متفاوتی از ثبات پولی تا توسعه سرمایهگذاری دارند.
به گفته طغیانی، با وجود اینکه پیشنویس طرح مجلس با مشورت بخش خصوصی از دو سال پیش آماده بوده، اما به دلیل ناتوانی دولت در ایجاد اجماع میان این دستگاهها، هنوز لایحهای به مجلس نرسیده است.
این نماینده مجلس با تأکید بر اینکه مجلس برای پایان دادن به این بلاتکلیفی وارد عمل شده است، اظهار داشت که هدف اصلی، تعیین دقیق حدود و اختیارات هر دستگاه برای تصویب قانونی پایدار و بلندمدت است.
وی تصریح کرد که قانونگذاری نباید مقطعی باشد و مجلس به دنبال ایجاد توازنی است که هم نگرانیهای بانک مرکزی در خصوص ثبات اقتصادی را پوشش دهد و هم مسیر را برای توسعه اقتصاد دیجیتال و هدایت نقدینگی به سمت تولید هموار سازد.
طغیانی همچنین به فرصتسوزیهای رخداده در بازار سرمایه اشاره کرد و با ابراز تأسف گفت که فرصت استفاده از صندوقهای طلا به دلیل تعلل و کندی بازار سرمایه در بررسی صلاحیتها و صدور مجوزها از دست رفت.
او هشدار داد که ادامه این روند و عدم هماهنگی میان دستگاهها مانع از شکلگیری سرمایهگذاریهای سالم شده و ابراز امیدواری کرد که با دخالت مجلس، اختلافات حل شده و ساختار قانونی مشخصی بر این حوزه حاکم شود.
دفاع تمامقد بانک مرکزی؛ اقدامات سلبی موقتی بود؛ «ریال دیجیتال» در راه است
در ادامه، محمدرضا مانی یکتا، مدیرکل نظامهای پرداخت بانک مرکزی، با دفاع از رویکرد این نهاد نسبت به صرافیهای رمزارز، تأکید کرد که اقدامات سلبی یکسال گذشته صرفاً ناشی از شرایط ویژه اقتصادی و لزوم کنترل نوسانات ارزی بوده و نباید به عنوان سیاست کلی و دائمی بانک مرکزی تلقی شود.
وی با بیان اینکه رویکرد اصلی بانک مرکزی «توسعهای» است، اظهار داشت که این نهاد قصد دارد فضای امن و شفافی را برای فعالیت کسبوکارهای این حوزه فراهم کند و مأموریت اصلی خود را تنظیمگری هر عاملی میداند که بر بازار پول و ارز تأثیرگذار است.
این مقام مسئول همچنین به رفع ابهامات قانونی پیشین در خصوص ماهیت «رمزپول» و فعالیت صرافیهای رمزارز اشاره کرد و یادآور شد که بانک مرکزی ایران از پیشگامان ایجاد محیط آزمون (سندباکس) برای فعالیتهای ارز دیجیتال بوده است.
او توضیح داد که در سطح جهانی نیز مدلهای تنظیمگری متفاوتی وجود دارد و در ایران با توجه به قانون جدید بانک مرکزی، مسیر شفافتری برای نظارت و مقرراتگذاری ایجاد شده است تا فعالان این بخش بتوانند با اطمینان بیشتری فعالیت کنند.
مانی یکتا در بخش دیگری از صحبتهای خود به پیچیدگیهای انتشار «ارز دیجیتال بانک مرکزی» (CBDC) پرداخت و گفت فرآیند انتشار ریال دیجیتال در جریان است و طراحی آن مشابه استانداردهای جهانی انجام شده است.
وی با اشاره به چالشهای امنیتی گسترده در حوزه سکوهای مبادله، از لایه کاربر تا زیرساخت، بر لزوم رعایت الزامات دقیق امنیتی تأکید کرد و افزود که مسئله «نهاد امین» و امنیت مبادلات همچنان یکی از دغدغههای اصلی بانکهای مرکزی در سراسر جهان است که نیازمند مقرراتگذاری دقیق و هوشمندانه میباشد.
بانک کارگشایی و تحول در بازار طلا؛ از کاهش ریسک پلتفرمها تا زیرساخت تحویل فیزیکی
در ادامه نیز ایرج نیازی، مدیرعامل بانک کارگشایی، در رویداد رمزآتی با اشاره به نقش این بانک در کاهش ریسکهای سیستماتیک بازار طلای آنلاین، اعلام کرد که بانک کارگشایی با گردآوری پلتفرمهای مختلف و استفاده از ذخایر امن خود در ۵۵ نقطه کشور، سعی در تضمین طلای معاملهشده دارد.
وی با بیان اینکه تقاضای طلای در گردش پلتفرمها (۶ تن) بسیار بیشتر از موجودی فعلی بانک (۲ تن) است، به چالشهای موجود اشاره کرد و افزود: با وجود اشتغالزایی بالای طلا، در ایران به دلیل فقدان شهرکهای تخصصی، عملاً «صنعت طلا» به معنای واقعی وجود ندارد و باید با برنامهریزی، این حوزه را به سمت صادرات سوق داد.
نیازی همچنین به تغییر رفتار سرمایهگذاری نسل جدید (نسل زد) و هجوم آنها به سمت پلتفرمهای آنلاین طلا اشاره کرد و ۲۴ ساعته شدن معاملات در این بسترها را مزیتی رقابتی نسبت به سایر بازارها دانست.
او از راهاندازی سامانه ناظر بانک مرکزی در آینده نزدیک خبر داد و اعلام کرد که بانک کارگشایی با در اختیار داشتن ۱۵۰ دستگاه تحویل فیزیکی، آمادگی دارد تا زیرساخت لازم برای دریافت شمش طلا توسط مشتریان پلتفرمها را فراهم کند تا این کسبوکارها بتوانند با تمام توان و امنیت بیشتر فعالیت کنند.
هشدار بخش خصوصی نسبت به تصمیمات «یکشبه» و رویکرد گلوگاهی رگولاتور
در ادامه اشکان رحیمی، یکی از مدیران ارشد در حوزه توسعه کسبوکارهای رمزارزی کشور، با انتقاد از رویکرد «گلوگاهی» و مقاومت رگولاتورها در برابر پدیدههای نوظهور، تأکید کرد که تقابل با نهاد ناظر تنها منجر به اتلاف وقت و هزینه میشود. وی ضمن قدردانی از تدوین چارچوبهای اولیه برای فعالیت صرافیها، هشدار داد که تصمیمات ناگهانی و «یکشبه» بانک مرکزی، مانند مسدودسازی درگاههای پرداخت در شرایط خاص، ریسک فعالیت را به شدت افزایش داده و مانع از برنامهریزی بلندمدت کسبوکارها میشود.
این فعال حوزه اقتصاد دیجیتال با اشاره به وجود حدود پنج میلیون کاربر فعال رمزارز در ایران، چالش اصلی را عدم اعتماد کامل کاربران به سکوهای داخلی دانست و تصریح کرد: اگر مجوزهای رسمی صادر شود و فرآیندها شفاف گردد، صرافیهای بومی میتوانند با جذب کاربرانی که اکنون در پلتفرمهای خارجی فعالیت میکنند، مانع از خروج ارز از کشور شوند.
او همچنین خواستار استقلال بیشتر بانک مرکزی از دولت در تصمیمگیریهای این حوزه شد تا ثبات بیشتری بر بازار حاکم شود.
رحیمی در پایان به مسائلی همچون محدودیتهای نگهداری دارایی، ریسک متمرکزسازی اطلاعات کاربران و ناکارآمدی وثایق ریالی در شرایط تورمی اشاره کرد.
وی با رد گزارههایی مبنی بر تأثیر پلتفرمها در افزایش نرخ دلار، خواستار تعامل سازنده میان بخش خصوصی و رگولاتور شد و تأکید کرد که سرکوب نوآوری و ایجاد محدودیت در ابزارهای پرداخت رمزارزی، تنها هزینههای ریسک را بالا برده و مانع از بلوغ این صنعت در کشور میشود.
مجمع تشخیص مصلحت نظام؛ انکار رمزارزها مانند انکار سیل است؛ به «مواجهه هوشمند» نیازمندیم
در بخش دیگری از این رویداد، محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام، خبر داد که «مواجهه هوشمند با رمزارزها» به عنوان یکی از بندهای اصلی در سیاستهای کلان پولی و بانکی کشور گنجانده شده است.
وی با انتقاد از رویکرد انکار واقعیت توسط برخی مسئولان که بازار غیررسمی ارز یا پدیده رمزارز را نادیده میگیرند، تشبیه کرد که نمیتوان با نپذیرفتن وجود سیل، جلوی ورود آن را گرفت و تأکید کرد که سیاستگذاریها باید به جای پاک کردن صورت مسئله، بر مبنای پذیرش و مدیریت هوشمند واقعیات باشد.
پورابراهیمی با هشدار نسبت به تداوم تورم ۴۰ درصدی در هفت سال اخیر، محوریت سیاستهای جدید در دست تدوین مجمع را «استقلال بانک مرکزی» و مهار تورم دانست.
او توضیح داد که در نگاه کلان نظام، رمزارزها به عنوان یک تهدید مطلق دیده نشدهاند، بلکه بر استفاده از ظرفیتهای فنی آنها نظیر شفافیت، قراردادهای هوشمند و تسهیل پرداختهای فرامرزی تأکید شده است؛ هرچند که چالشهایی نظیر استانداردهای حسابرسی و ارزشگذاری این داراییها همچنان نیازمند بررسی جهانی است.
این مقام مسئول با اشاره به حضور حدود چهار میلیون کاربر ایرانی در بازار ارزهای دیجیتال، به چالش تداخل وظایف تنظیمگری میان بانک مرکزی (از منظر اقتصادی) و شورای عالی فضای مجازی (از منظر فنی) اشاره کرد و خواستار تقسیم کار روشن شد.
وی در پایان از انجمنها و فعالان بخش خصوصی دعوت کرد تا به جای انتظار برای قوانین دستوری، پیشنویسهای تخصصی و فنی خود را ارائه دهند تا قوانین نهایی با واقعیتهای اجرایی بازار همخوانی داشته باشد و قابلیت اجرا پیدا کند.
خیز بورس کالا برای نوآوری؛ از «گواهی سپرده بیتکوین» تا رؤیای خانهدار کردن مردم با توکن
در ادامه نیز رحمان آراسته، مدیر بازار مشتقه بورس کالای ایران، از طرحی نوآورانه برای «بومیسازی رمزداراییها» خبر داد و اعلام کرد که این نهاد ایده انتشار «گواهی سپرده بیتکوین» را با فرض کالا بودن این رمزارز دنبال میکند.
وی با بیان اینکه بازار سرمایه قصد دارد موفقیت صندوقهای طلا را در حوزه دیجیتال تکرار کند، در پاسخ به ابهامات موجود گفت که هرچند سپرده بیتکوین در جهان سابقه ندارد، اما ایران لزومی به پیروی نعلبهنعل از الگوهای جهانی ندارد و میتواند مسیر بومی خود را طی کند.
این مقام مسئول در بورس کالا همچنین به برنامه «توکنایز کردن مسکن» اشاره کرد و با یادآوری موافقت کمیته فقهی با این طرح در سال گذشته، وعده داد که همانطور که بورس کالا در عرضه خودرو نقش داشت، اکنون نیز قصد دارد با انتشار گواهی سپرده کالایی بر روی مسکن و خرد کردن واحدهای سرمایهگذاری، مسیر خانهدار شدن مردم را هموار کند.
آراسته در پایان بر لزوم همگرایی میان بازار سرمایه و پلتفرمهای تبادل رمزارز تأکید کرد و هشدار داد که نباید بورس و صرافیهای دیجیتال مسیرهای جداگانهای را طی کنند.
او از آمادگی نهادهای مالی برای ورود جدی به حوزه بلاکچین خبر داد و خواستار همکاری همهجانبه برای توسعه ابزارهای نوین مالی در بازاری شد که برخلاف سهام، نمیتواند با دامنه نوسان محدود فعالیت کند.
انتقاد از «دور باطل قانونگذاری»؛ آموزش کاربران مهمتر از محدودیت است
در بخش دیگری از این پنل تخصصی، احسان قاضیزاده، مدیر یکی از صرافیهای رمزارزی فعال در کشور، نسبت به آنچه «دور باطل قانونگذاری» در ایران خواند، هشدار داد.
وی با تأکید بر اینکه ماهیت داراییهای دیجیتال دارای ابعاد بینالمللی است و نمیتوان آن را در مرزهای داخلی محصور کرد، اظهار داشت که رویکردهای فعلی تنظیمگری به دلیل نادیده گرفتن ارتباطات بیرونی، راه به جایی نخواهند برد و صنعت نیازمند یک نگاه هوشمندانه برای حل مشکلات است.
این فعال حوزه فینتک با بازخوانی تجربه تاریخی هک صرافی «متگاکس» در ژاپن، به نقش حیاتی آموزش اشاره کرد. او توضیح داد که در مدلهای موفق جهانی، رگولاتور پیش از وقوع بحران، ریسکها را شفاف کرده و مسئولیت را مشخص میکند.
قاضیزاده وظیفه اصلی نهاد ناظر را آموزش عمومی دانست تا سرمایهگذاران با خطرات و مزایای این بازار آشنا شوند و تأکید کرد: اصل بنیادین این است که اگر کاربری توانایی فنی و امنیتی نگهداری از دارایی دیجیتال را ندارد، باید از ورود به این حوزه پرهیز کند، نه اینکه دولتها صرفاً درگیر چرخههای بینتیجه قانونگذاری شوند.
هشدار درباره «نهاد امین»؛ تمرکز داراییها خطر نابودی سرمایه ملی را در پی دارد
در ادامه مباحث مربوط به مدیریت ریسک، سروش حسینزاده، مدیرعامل یکی از پلتفرمهای تبادل رمزارز، نسبت به خطرات «تمرکز داراییهای دیجیتال» در یک نهاد واحد هشدار داد.
وی با نقد ایده ایجاد «نهاد امین» توسط رگولاتور برای نگهداری متمرکز داراییها، تصریح کرد که تجمیع میلیاردها دلار سرمایه مردم در یک نقطه، ریسک امنیتی عظیمی (Honeypot) ایجاد میکند که در صورت هک خارجی یا خرابکاری داخلی، میتواند به نابودی یکباره کل دارایی دیجیتال کشور منجر شود.
این فعال حوزه فناوری مالی با مقایسه ماهیت سیستم بانکی و رمزارزی، توضیح داد که برخلاف تراکنشهای بانکی که در صورت خطا قابل پیگیری و اصلاح هستند، در دنیای بلاکچین رخدادهای امنیتی و سرقتها غالباً غیرقابل بازگشتاند؛ از این رو صرافیها ناچار به استفاده از تکنولوژیهای بسیار لبهمرزی و پیشرفته هستند.
حسینزاده تأکید کرد که اگرچه بانک مرکزی ریسکهای حسابشدهای را پذیرفته، اما یک تصمیم اشتباه در مدلسازی نگهداری داراییها (مانند ایجاد تمرکز)، میتواند بحرانی بسیار عمیقتر و بزرگتر از ناترازیهای بانکی برای کشور ایجاد کند.
شفافیت در نگهداری داراییها؛ کلید اعتماد عمومی و مطالبه اصلی از رگولاتور
در پایان مباحث تخصصی مدیریت ریسک، امیرحسین موسوی، مدیر پروژه توکنایز در شرکت ملی انفورماتیک، بر اصل «ارزش ذاتی توکن» تأکید کرد و یادآور شد که توکنها بدون پشتوانه واقعی صرفاً یک نماد دیجیتال بیارزش هستند.
وی بزرگترین چالش و ریسک فعلی بازار را «ابهام در محل و شیوه نگهداری دارایی» دانست و اظهار داشت که دغدغه اصلی کاربران این است که داراییشان دقیقاً کجا و با چه استانداردی نگهداری میشود.
موسوی نقش رگولاتور را در این میان حیاتی خواند و تأکید کرد که نهاد ناظر باید به عنوان «مرجع اعتماد عمومی» عمل کرده و با تدوین استانداردهای شفاف برای نگهداری (چه در پلتفرمها و چه به صورت خودنگهداری)، ریسک فعالیت در این حوزه را کاهش دهد.
