به گفته کارشناسان، سومین ناو هواپیمابر چین که در نوامبر ۲۰۲۵ به آب انداخته شد، بهمراتب از دو ناو پیشین این کشور پیشرفتهتر است و پکن را یک گام بلند به هدفش برای به چالش کشیدن برتری آمریکا در غرب اقیانوس آرام نزدیکتر میکند.
فوجیان با وزن ۸۰ هزار تن که نام خود را از استانی در سرزمین اصلی چین نزدیک به تایوان گرفته، توان حمل تا ۷۰ هواگرد شامل جنگنده، بالگرد و هواپیماهای هشدار زود هنگام را دارد؛ هواگردهایی با توان شناسایی دوربرد، هماهنگسازی دفاع هوایی و اجرای حملات دقیق.
این ناو هواپیمابر افزون بر افزایش گستره عملیاتی و توان مانور نیروی دریایی چین، نشان میدهد پکن چه قصد و عزمی دارد.
فوجیان نخستین ناو هواپیمابر چین با عرشه مسطح و سامانههای پرتاب الکترومغناطیسی است؛ سامانهای که امکان پرتاب هواپیماهای سنگینتر با سوخت و تسلیحات بیشتر را فراهم میکند. آمریکا تنها کشور دیگری است که چنین قابلیتی دارد.
دکتر ویلیام سی چونگ از موسسه پژوهشهای دفاعی و امنیتی تایوان به بیبیسی چینی گفت: «این پیشرفت، قدرت ناوهواپیمابر چین را به سطحی تازه میرساند و در سطحی بهمراتب بالاتر از لیائونینگ و شاندونگ قرار میدهد..»
او توضیح داد: «طراحی عرشه مسطح و سامانه پرتاب الکترومغناطیسی کارایی برخاست و فرود هواپیماها را بهطور قابل توجهی افزایش میدهد. ناوهای دارای سکوی پرش شیبدار، بر خلاف عرشه مسطح، خلبانان را ناچار میکنند برای کاهش وزن از بخشی از مهمات صرفنظر کنند و همین امر توان عملیاتی را محدود میکند.»
رسانههای دولتی چین «فوجیان» را «نقطه عطفی بزرگ» در توسعه نیروی دریایی این کشور توصیف کردهاند. دکتر چونگ به بیبیسی چینی گفت که چین اکنون میتواند «دیپلماسی قایقهای توپدار» را در سطحی همسنگ آمریکا پیش ببرد. تغییری که بنا بر توصیف نیویورکتایمز، حرکت از «نوسازی دفاعی» به سوی «نمایش قدرت تهاجمی» است. همچنین سخن شی جینپینگ که گفته بود «اقیانوس آرام بهاندازه کافی برای آمریکا و چین وسیع است»، نشاندهنده تلاش پکن برای رسیدن به نوعی برابری راهبردی است.
چین در دوره رهبری شی جینپینگ با شتابی چشمگیر نیروی دریایی خود را گسترش داده و اکنون از نظر تعداد شناورها از همه کشورها پیشی گرفته است. وضعیتی که بر آمریکا و متحدانش فشار بیشتری وارد میکند.
بهگفته رسانههای دولتی چین، شی جینپینگ «شخصا تصمیم گرفته بود» که «فوجیان» به سامانههای پرتاب الکترومغناطیسی مجهز شود. او همچنین در مراسم باشکوه رونمایی در استان جزیرهای هاینان حضور یافت، از هواگردها بازدید کرد و خلبانان را قهرمان خطاب کرد.
شی جینپینگ با لباس سبز نظامی روی عرشه پرواز ایستاد و برای صفوفی از ملوانانی که در حال ادای احترام بودند سخنرانی کرد. ملوانانی که شعار میدادند: «فرمان حزب را اطاعت کنید، برای پیروزی بجنگید و به انضباط و رفتار نمونه پایبند بمانید!»
بهگفته موسسه سیاست راهبردی استرالیا، «فوجیان» یک «بازدارنده سریع» است که توان حمل جنگندهها و شناورهای آبیخاکی برای عملیات تهاجمی را دارد.
دکتر چونگ گفت: «در دوران صلح، فوجیان نقشی بازدارنده مشابه اعزام ناوهای هواپیمابر آمریکا ایفا میکند و در بلندمدت نیز امکان اعزام آن به مناطق دوردستی چون خاورمیانه، آفریقا یا اروپا وجود دارد.»
پکن مدتهاست تایوان خودگردان را بخشی از خاک خود میداند و وعده داده روزی «آن را دوباره متحد» کند، بیآنکه گزینه استفاده از زور را کنار گذاشته باشد.
دکتر ساتورو ناگائو از اندیشکده هادسون در واشنگتن تاکید میکند که «فوجیان» میتواند استحکامات دفاعی شرق تایوان را از سمت اقیانوس آرام تهدید کند. او به بیبیسی چینی گفت: «استقرار فوجیان در آن ناحیه میتواند از حملات آبیخاکی علیه این خطوط دفاعی پشتیبانی کند.» با وجود این، نیروهای آمریکا در پایگاههای اوکیناوا، ژاپن، کرهجنوبی، گوام و حتی فیلیپین میتوانند بهسرعت واکنش نشان دهند. افزون بر این، ۱۱ ناو هواپیمابر ۱۰۰ هزار تنی آمریکا همگی با انرژی هستهای فعالیت میکنند.
در مقابل، دکتر چونگ خاطرنشان میکند که موتورهای دیزلی فوجیان و نبود بنادر بزرگ برونمرزی برای چین به این معناست که این ناو هواپیمابر نیز به سوختگیری مکرر از سوی شناورهای پشتیبانی نیاز خواهد داشت. مسئلهای که توان عملیاتی آن را بهشدت محدود میکند.
آیتا موریکی از موسسه ملی مطالعات دفاعی ژاپن در ارزیابیای که در اکتبر ۲۰۲۵ درباره «فوجیان» منتشر کرد، نوشت: «چالشهای بسیاری در حوزه فناوری و نیروی انسانی همچنان پابرجاست.»
دکتر چونگ به بیبیسی چینی گفت: «به بیان دیگر، توان رزمی و تجربه عملیاتی فوجیان و دیگر ناو هواپیمابرهای چین هنوز با توان نیروهای آمریکا که سابقه حضور در نبردهای واقعی را دارند فاصله زیادی دارد.»
دریابان برت میتوس در گفتوگو با واشنگتنپست در سپتامبر ۲۰۲۵ گفت: «چین سه ناو هواپیمابر دارد و ما یازده ناو هواپیمابر. ما درعین حال دههها تجربه پشت سر داریم.»
اما توسعه موشکهای پیشرفته ممکن است از اهمیت کلی ناوهای هواپیمابر در عرصه نظامی کاسته باشد. افزون بر این، حتی با سامانههای پرتاب الکترومغناطیسی هم خلبانان باید برخاست و فرودهایی خطرناک را روی عرشهای انجام دهند که با موجها بالا و پایین میرود. دکتر ناگائو به بیبیسی چاینا گفت: «اگر فناوری پهپادهای بدون سرنشین مبتنی بر هوش مصنوعی به بلوغ برسد، ناوهای حامل پهپاد گزینهای مقرونبهصرفهتر خواهند بود و به نیروی اصلی تبدیل میشوند.»
با این همه، تصاویر ماهوارهای نشان میدهد که چین ساخت چهارمین ناو هواپیمابر خود را آغاز کرده است. برنامههایی نیز برای ادامه گسترش ناوگان در جریان است و بهگفته کارشناسان، این روند در نهایت میتواند به ساخت ناوهای هواپیمابر هستهای بینجامد. کارشناسان همچنین پیشبینی میکنند که رقابت تسلیحاتی دریایی میان آمریکا و چین شدت بگیرد.
جیانگ هسینبیاو از موسسه پژوهشهای دفاعی و امنیتی در تایپه که زیر نظر وزارت دفاع تایوان فعالیت میکند، به نیویورکتایمز گفت: «اینکه حتی آمریکا همچنان ناو هواپیمابر جدید میسازد، نشان میدهد این شناورها چه ارزش ماندگاری دارند.»
او افزود: «تهدیدها نسبیاند و هر دو طرف، چه چین و چه آمریکا، با آنها روبهرو هستند.»
منبع:bbc
