همشهری آنلاین - سیدسروش طباطباییپور: مادر، ام، آنا، دایک، هاها، ماما و هزارهزار واژه شبیه به اینها از معدود کلماتیاند که در دنیا به همه مردم جهان حسی مشترک القا میکنند؛ حس آرامش، امنیت، فداکاری و البته حس عشق بینهایت! و واژه مادر بیشک نخستین واژهای است که کودکان پس از تولد دوست دارند آن را بر زبانشان جاری کنند و آغوش مادر، نخستین هدیه آسمانی به کسی است که تازه پا به دنیای زمینی گذاشته است. در بسیاری از سنتها مادر بهعنوان «ستون خانه» شناخته میشود؛ کسی که پیوند خانواده را حفظ میکند و با عشق بیپایان، فضای خانه را به کانونی امن تبدیل میسازد. حتی در زبانها و ادیان مختلف، واژه مادر با تقدس همراه است؛ از «مادر زمین» در اسطورهها تا «بهشت زیر پای مادران» در آموزههای اسلامی.
بیشتر بخوانید:
به کوتاهی آه، به بلندای ماه*
بسیاری از شهرهای جهان برای بزرگداشت مقام مادر، این سرچشمه عشق و فداکاری، تلاش کردهاند نمادها و نشانههایی ثابت و ماندگار را در کوچهها و خیابانهایشان به یادگار بگذارند تا شهروندانشان، هرگاه به این خیابانها و میدانها و تندیسهای مادرانه رسیدند، کلاه از سر بردارند و به مادر احترام بگذارند. تهران دوستداشتنی هم از این قاعده مستثنی نیست و در طول سالها مدیرانش کوشیدهاند تا برای یادآوری مقام شامخ مادر برخی نمادها و نشانهها بر پیشانی شهر نقش ببندند.
امروز همزمان با فرخندهروز میلاد باسعادت حضرت زهرا(س)، روز مادر است؛ روز پاسداشت از ارزشهای انسانی او. در این صفحه و به همین بهانه گشتی در تهران میزنیم و بوستانها، خیابانها و تندیسهای مادرانهاش را از نظر میگذرانیم.
- ایستگاه متروی «مریم مقدس»
یکی از نمادهای مادرانگی در ادیان الهی بهخصوص در میان مسیحیان، حضرت مریم است؛ حالا مدتی است در تقاطع خیابان استاد نجاتاللهی با بلوار کشاوز و همجوار با کلیسای سرکیس مقدس، ایستگاه مترویی با نام مریم مقدس در خط۶ متروی تهران افتتاح شده. معماری این ایستگاه الهامگرفته از نمادهای مسیحیت است.
- مادران شهید
مادران شهید، مادرانگی را در حق همه فرزندان سرزمینشان بهجا آوردند و علاوه بر عشق، نماد صبوری و مقاومت هم بهحساب میآیند. ساخت و نصب یک المان شهری در محله حکیمیه تهران در سال۱۴۰۲ برای بزرگداشت این دسته از مادران فداکار است.
- میدان مادر
در دهه۴۰ شمسی میدانی در محله میرداماد تهران بنا شد که پس از انقلاب اسلامی و برای پاسداشت مقام مادر، چنین نام مقدسی را برای خود برگزید. در میدان مادر، تندیس نرگس عاشقان هم خودنمایی میکند. این مجسمه نماد رابطه عاطفی مادر و فرزند است و بهمرور به یکی از نمادهای شهری تهران تبدیل شده است.
- مجسمههای باستانی
در موزههای تهران هم میتوانید نمادها یا نشانههایی از مادران ایران باستان جستوجو کنید. نمونهای از آثار ارزشمند به نمایش درآمده در موزه کاخ مرمر تهران، ۳مجسمه ایلامی است. این مجسمههای سفالین کوچک، نماد باروری، مادری و نقش زن در فرهنگهای کهن ایراناند.
- تابلوهای شهری
تهران دوستداشتنی گاهی تابلوهای شهری بزرگراهها و خیابانهایش را به نقشهای مادرانه میآراید. یکی از شاخصترین این تابلوهای شهری تابلوی میدان ولیعصر(عج) با حدود ۱۴۰۰مترمربع مساحت است که معمولا در ایام تولد حضرت زهرا(س) و روز مادر، به تصاویری از مادران مهربان ایرانی آراسته میشود.
- مادر و فرزند در بوستان ملت
بوستان ملت یکی از پارکهای بزرگ و قدیمی تهران است که علاوه بر طبیعت سربهفلککشیده، دریاچه مصنوعی، آبنماهای زیبا و مجسمهها و سردیسهایی از بزرگان را در خود جای داده است. مجسمه «مادر و فرزند» در این بوستان یکی از جاذبههای چشمنواز است؛ مجسمهای از حسین قرهگوزلو که در سال۱۳۵۳ در این بوستان نصب شد.
- بوستان مادر و فرزند منطقه۱۴
باغ وثوقالدوله که چند سالی است بوستان سلیمانیه نامیده شده، از مکانهای تاریخی و هویتی منطقه۱۴ تهران است که قدمت آن به ۱۵۰سال پیش برمیگردد. حالا چند سالی است نام این بوستان به مادر و فرزند تغییر کرده و امکاناتی مثل اتاق تعویض پوشک، گهواره نوزاد و وسایل تندرستی و بازی برای کودکان ۲ تا ۵سال را هم دارد.
- مسجد مادر در میدان ارک
در عهد قاجار، مادر ناصرالدینشاه در ارگ حکومتی، مسجدی ساخت که به نام مسجد مادر معروف شد. اما این مسجد در زمان پهلوی تخریب شد که بازاریان آن را برنتابیدند و در سال۱۳۲۸ شمسی، مسجدی به جای آن ساختند که همان مسجد ارک فعلی است. البته هنوز هم برخی این مسجد را مسجد مادر میخوانند.
- همراهسرای مادران
در زمان بیماری معمولا این مادراناند که چون پروانه بهدور شمع وجود بیمارشان میچرخند و یکی از مشکلات مادران و دیگر همراهان بیماران شهرستانی، اسکان موقت است. حالا چند سال است که برای اسکان موقت همراهان بیمار، به همت شهرداری و نزدیک چند بیمارستان، همراهسراهایی افتتاح شده است. یکی از آنها که نزدیک به بیمارستان امامخمینی است، همراهسرای مادران نامیده شده است.
