به گزارش بهداشت نیوز به نقل از وبدا، دکتر صالح قاسمی، دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور با اشاره به کاهش بیسابقه نرخ باروری گفت: نرخ رشد جمعیت از ۴ درصد به نیم درصد کاهش یافته و پیشبینی میشود در سال ۱۴۱۵ به صفر درصد برسد و پس از آن منفی شود.
وی افزود: نرخ باروری کل کشور از ۶.۵ فرزند به ۱.۵ فرزند کاهش یافته و استانهای گیلان و مازندران رکورددار کمترین نرخ باروری در ایران هستند؛ گیلان با ۰.۹ و مازندران با حدود ۱ فرزند به ازای هر خانم.
وی همچنین تاکید کرد: میزان سالمندی کشور از ۱۴ درصد عبور کرده و این دو استان شمالی با بیش از ۱۷ درصد سالمند، سالمندترین مناطق کشور به شمار میروند.
دکتر قاسمی با استناد بر آمار ارائه شده و کاهش میزان تولد در کشور، اضافه کرد: در گذشته ۱۷۰ هزار کاهش سالانه تعداد تولد داشتیم که در سال ۹۸ به ۱۲۰ هزار کاهش و اکنون به طرز محسوسی کمتر شده است.
با وجود این هشدارها، دکتر قاسمی بیان داشت: روندهای امیدبخشی در حوزه جمعیت شکل گرفته است، تولد فرزندان سوم، چهارم و پنجم بین ۷ تا ۱۴ درصد افزایش یافته، فاصله میان ازدواج و تولد فرزند اول کاهش یافته، میزان سقطهای غیرقانونی حدود ۴۰ درصد کاهش یافته و تمایل جوانان به فرزند سوم ۹ درصد رشد داشته است.
وی یادآور شد: فاصله ازدواج تا فرزند اول در کشور پنج ونیم سال بود (شهرهای بزرگ تا هفت سال و شهرهای کوچک و روستاها به چهارسال ونیم که میانگین پنج ونیم سال شده بود) که در چهارسال گذشته حدود پنج ماه کاهش داشته است.
این پژوهشگر افزود: این دادهها نشان میدهد خانوادههای ایرانی، حتی در استانهای شمالی با کمترین شاخصهای جمعیتی، ظرفیت اصلاح الگوی فرزندآوری را دارند.
وی با تاکید بر نقش خانوادههای اصیل ایرانی، به ویژه خانوادههای مازندران و گیلان، گفت: اگر با این خانوادهها تعامل علمی و فرهنگی داشته باشیم و خدمات مناسب ارائه دهیم، الگوی فرزندآوری قابل اصلاح است و میتوان زنگ خطر جمعیت را به فرصت تبدیل کرد.
کاهش بیسابقه نرخ باروری در گیلان و مازندران
دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور از وضعیت قرمز جمعیت در گیلان و مازندران خبر داد و گفت: نرخ باروری در این دو استان شمالی به کمترین میزان در تاریخ ایران رسیده است.
دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت یادآور شد: برای نخستین بار در ۶۵ سال اخیر تعداد تولدها در سال ۱۴۰۳ در کل کشور به ۹۸۰ هزار تولد کاهش یافت.
دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت کشور گفت: اصلیترین چالش جمعیت در حوزه سالمندی در حوزه اقتصاد است که نیروی کار کم میشود رکود اقتصادی بیشتر و نیاز ما به نیروی کار خارجی افزایش مییابد که پیامدهایی مثل ورشکستگی بیمهها و غیره را در پی خواهد داشت.
وی کاهش ازدواج را ناشی از دو اتفاق مهم برشمرد و خاطرنشان کرد: برخی به اشتباه میگویند جوانان دوست ندارند ازدواج کنند ولی طبق پژوهش انجام شده در سال گذشته، حدود ۹۳ درصد جوانان در سن متعارف ازدواج اعلام کردند تمایل دارند ازدواج کنند اما مشکلات اقتصادی و غیره دارند.
دکتر صالح قاسمی افزود: وقتی جمعیت جوان در سن متعارف ازدواج کم میشود قهرا تعداد ازدواج هم کم خواهد شد.
وی کمالگرایی افراطی جوانان را دیگر عامل مهم کاهش ازدواج برشمرد و کمالگرایی را عامل سخت، گران و دیر شدن ازدواج دانست.
وی گفت: ۱۹ درصد فراوانی طلاق در تک فرزندان بیشتر است زیرا این فرزندان در تعامل، تربیت، تقابلها و رقابتها توانمند نیستند و بیشتر دچار چالش میشوند.
دکتر قاسمی در پایان خاطرنشان کرد: اصلاح روند جمعیتی کشور یک مسئولیت جمعی و ملی است و هر فرد و نهاد باید سهم خود را در حمایت از خانوادهها، تشویق فرزندآوری و اصلاح نگرش عمومی به فرزندآوری ایفا کند تا الگوی فرزندآوری جامعه هوشمند و خانوادهمحور ایران اصلاح گردد.
هشدار درباره بستهشدن پنجره جمعیتی ایران در دهه آینده
دکتر یمینفیروز رئیس حوزه ریاست دانشگاه در همایش ایران جوان گفت: کشور ایران در گذشته از یک پنجره جمعیتی بسیار مناسب برخوردار بود؛ اما اگر روند فعلی و سیاستهای کنونی ادامه یابد، طی ده تا پانزده سال آینده وارد شرایطی خواهیم شد که پیامدهای جدی برای ساختار جمعیت و نیروی کار کشور خواهد داشت. بنابراین لازم است موضوع جوان ی جمعیت در سطح ملی جدی گرفته شود.
وی یادآور شد: «پنجره جمعیتی» همان بخشی از ساختار سنی است که به عنوان سنین فعالیت و کار تا حدود ۶۴ سال تعریف میشود و ظرفیت مهمی برای رشد اقتصادی و توسعه ایجاد میکند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل افزود: متأسفانه آمارها بهروشنی نشان میدهد که این فرصت در حال کاهش است. تمامی متون علمی و نظر کارشناسان نیز تأکید میکند که برای آیندهٔ جمعیت کشور باید برنامهریزی دقیق، علمی و فوری انجام شود.
ازدواج دانشجویی؛ پیشران ازدواج جوانان و فرزندآوری برای عبور از بحران جمعیت
مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی بابل، بر اهمیت ازدواج جوانان و تکثیر نسل بهعنوان یکی از راهکارهای تقویت جامعه اسلامی و حل مشکلات جمعیتی تأکید کرد.
حجتالاسلام قاضیزاده در همایش ایران جوان در دانشگاه علوم پزشکی بابل با اشاره به نگاه دینی و اعتقادی به ازدواج و فرزندآوری، اظهار داشت: «ازدواج نه تنها یک امر فردی بلکه اقدامی سعادتبخش برای جامعه اسلامی است و از نظر قرآن و روایات، تکثیر نسل یک امر پسندیده و حسن محسوب میشود.»
وی با اشاره به مشکلات افزایش سن ازدواج و نگاه اقتصادی خانوادهها، گفت: «توجه صرف به مسائل مالی و تأمین مسکن و شغل پیش از ازدواج، موجب تأخیر ازدواج جوانان و کاهش فرزندآوری میشود. برای حل این مشکل نیازمند تربیت دینی، حمایت مسئولان کشور و ایجاد شرایط مناسب برای ازدواج دانشجویی هستیم.»
مسئول نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه افزود: «ازدواج جوانان و فرزندآوری، اقدامی فرهنگی و اجتماعی است که نه تنها به سلامت و استحکام خانواده کمک میکند، بلکه زمینهساز حفظ و تقویت نظام اسلامی و جمعیت کشور خواهد بود.»
باروری در بابل به عدد ۱ رسید؛ زنگ خطر کاهش جمعیت در بابل
شاخص باروری کلی شهرستان بابل به عدد نگرانکننده ۱ رسیده است؛ رقمی که به گفته مسئولان حوزه سلامت، زنگ خطری جدی برای آینده جمعیتی این شهرستان محسوب میشود.
دکتر فاطمه بیانی، معاون فنی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بابل، با اعلام این خبر گفت: شاخص باروری کلی شهرستان بابل از ۱.۲۸ در سال ۱۳۹۹ به ۱ در سال ۱۴۰۳ کاهش یافته است که ادامه این روند میتواند پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی گستردهای به همراه داشته باشد.
وی افزود: تعداد موالید نیز از ۵ هزار و ۱۷۳ تولد در سال ۱۳۹۹ به ۴ هزار و ۲۷۰ تولد در سال ۱۴۰۳ کاهش یافته و همزمان آمار ازدواجها از ۳ هزار و ۱۸۰ مورد به ۲ هزار و ۵۶۵ مورد رسیده است. این کاهش همزمان در تولد و ازدواج، ضرورت توجه ویژه و فوری به موضوع جمعیت را دوچندان میکند.
به گفته دکتر بیانی، نرخ باروری مطلوب برای پایداری جمعیت باید بین ۲.۱ تا ۲.۵ باشد تا به ازای افرادی که از چرخه جمعیت خارج میشوند، جمعیت جایگزین وجود داشته باشد. وی تأکید کرد: نظام سلامت نقش مهمی در تحقق این هدف ایفا میکند.
معاون فنی معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی بابل، درمان و پیشگیری از ناباروری، پیشگیری و کاهش سقط، کاهش مرگومیر کودکان، نوجوانان و جوانان، ارائه خدمات مشاوره فرزندآوری به زنان ۱۰ تا ۴۹ ساله، ترویج زایمان طبیعی و حمایت از ازدواج آسان را از مهمترین محورهای اقدامات حوزه سلامت در راستای سیاستهای جمعیتی برشمرد.
وی همچنین از افزایش چشمگیر پوشش مشاوره فرزندآوری خبر داد و گفت: میزان ارائه مشاوره فرزندآوری به زنان ۱۰ تا ۴۹ ساله از ۷ درصد در سال ۱۴۰۰ به ۴۲ درصد در سال ۱۴۰۳ افزایش یافته که نشاندهنده اثربخشی برنامههای آموزشی و مداخلات بهداشتی در این حوزه است.
دکتر بیانی در پایان با اشاره به فعالیت قرارگاه جوانی جمعیت شهرستان بابل خاطرنشان کرد: با هماهنگی و مشارکت دستگاههای مختلف، تلاش داریم ضمن ارتقای سلامت مادران، شرایط مناسبی برای فرزندآوری فراهم کرده و روند کاهشی جمعیت را جبران کنیم.
