رعایت اصول تغذیه‌ای در شب یلدا

ایرانیان از گذشته‌های دور بلندترین شب سال را با برگزاری دورهمی‌های خانوادگی و تدارک غذاها و میواه ها و خوراکی های متنوع، جشن می‌گیرند، این در حالی است که گاهی افراد با پرخوری، درهم خوری و عدم رعایت اصول تغذیه‌ای دچار ایجاد مشکلات گوارشی و مسمومیت‌های غذایی و ایجاد خاطره‌ای تلخ در این شب به یاد ماندنی می‌شوند.

 

به گزارش ایرنا، برگزاری دورهمی‌های خانوادگی، گردهم آمدن در خانه بزرگ‌ترها، شاهنامه‌خوانی، تفأل به حافظ و قصه‌گویی از جمله آیین‌های ارزشمند این شب به شمار می‌رود.

 

همچنین مصرف تنقلات، میوه‌های تازه و خشک، آجیل و شیرینی از رسوم رایج شب یلداست که با وجود فواید فرهنگی و اجتماعی فراوان، در صورت بی‌توجهی به اصول تغذیه‌ای می‌تواند منجر به بروز مشکلات گوارشی و جسمی شود.

 

در این گزارش توصیه های پزشکان و متخصصان در خصوص اصول تغذیه‌ای مناسب در پیشگیری از بروز مشکلات گوارشی ارائه شده است.

 

 

مسوول واحد طب سنتی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با تاکید بر رعایت اصول تغذیه‌ای و رعایت آداب خوردن و آشامیدن در مناسبت‌ها و به ویژه مراسم شب یلدا گفت: یکی از مهم‌ترین توصیه‌های طب ایرانی در شب یلدا، پرهیز از پرخوری و درهم‌خوری است چرا که این موضوع نقش مهمی در حفظ سلامت جسم و پیشگیری از مشکلات گوارشی دارد.

 

دکتر زهرا نیک‌اختر افزود: از منظر طب ایرانی توصیه می‌شود مواد غذایی با هضم آسان‌تر مانند میوه‌ها ابتدا مصرف شوند و پس از گذشت حداقل یک ساعت، خوراکی‌های دیرهضم‌تر میل شود.

 

عضو هیات علمی دانشکده طب ایرانی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه یکی از عادت‌های نادرست رایج در شب یلدا روی‌هم‌خوری و پرخوری است، گفت: توصیه می‌شود بین مصرف خوراکی‌های مختلف حداقل ۳۰ تا ۴۵ دقیقه فاصله وجود داشته باشد.

 

دکتر مهدی یوسفی با تاکید بر این که توصیه می‌شود به‌محض احساس پری یا سنگینی معده، از ادامه خوردن پرهیز شود، افزود: همچنین بهتر است شام شب یلدا از غذاهای سبک و زودهضم انتخاب شود و بین مصرف میوه و شام حداقل یک ساعت فاصله وجود داشته باشد تا از ورود حجم بالای کالری و بروز مشکلات گوارشی جلوگیری شود.

 

وی با تاکید بر اینکه باید از مصرف همزمان میوه با آب، چای یا دمنوش اجتناب شود، ادامه داد: همچنین توصیه می‌شود افرادی که علائم سردی در دستگاه گوارش دارند، از مصرف خوراکی‌هایی مانند هندوانه، انار و پرتقال‌های ترش و حتی غذاهایی مانند ماهی در وعده شام خودداری کرده و از دمنوش‌ها و چاشنی‌های گرم، لبو، انگور و مویز استفاده کنند.

 

این پزشک متخصص طب سنتی بیان کرد: آجیل از تنقلات مناسب این شب است، اما بهتر است با توجه به شیوع بیماری‌های قلبی‌عروقی و فشار خون به‌صورت کم‌نمک و غیرشور مصرف شود.

 

یوسفی افزود: تخمه‌ها و مغزها ترکیباتی پر الری و نسبتا دیرهضم هستند و در صورت مصرف، لازم است حداقل یک تا یک‌ونیم ساعت با وعده غذایی فاصله داشته باشند تا دستگاه گوارش فرصت هضم مناسب را پیدا کند.

 

 

مسوول واحد طب سنتی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص نوشیدنی‌های مناسب شب یلدا گفت: چای هل‌دار، دمنوش سیب یا به و دارچین و شربت آب‌لیموی زعفرانی از نوشیدنی‌های مفید و تقویت‌کننده قلب و معده هستند، هرچند افراد مبتلا به دیابت باید از مصرف دمنوش‌های شیرین پرهیز یا مصرف آن‌ها را محدود کنند.

 

دکتر زهرا نیک‌اختر در خصوص مصرف تنقلات سالم بیان کرد: آجیل‌هایی مانند برنجک، گندمک، انجیر خشک، مویز، کشمش، توت خشک و نخودچی از خوراکی‌های سالم و مفید محسوب می‌شوند. مغزها و تخمه‌ها نیز بهتر است به‌ صورت بو داده و کم‌نمک مصرف شوند.

 

وی در خصوص میوه‌های مناسب در شب یلدا نیز با بیان این که انار شیرین مقوی کبد است و میوه‌هایی مانند گلابی، به و سیب نیز تقویت‌کننده معده و قلب هستند، عنوان کرد: خرمالو دارای مزاج گرم و هندوانه دارای مزاج سرد و تر است و در افرادی که دچار نفخ یا ریفلاکس هستند، مصرف هندوانه توصیه نمی‌شود یا باید به مقدار بسیار کم باشد.

 

این مسوول افزود: لبو پخته اگرچه کالری کمی دارد اما دیرهضم است و باید با فاصله از خوراکی‌های زودهضم مصرف شود، در حالی که شلغم پخته زودهضم، ملین و مدر است. کدو حلوایی نیز از سبزیجات مفید فصل زمستان بوده و خاصیت ملین و رطوبت‌بخش دارد.

 

مسوول واحد طب سنتی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تاکید کرد: بهتر است مایعات و نوشیدنی‌ها پیش از صرف شام مصرف شوند و از نوشیدن دوغ و نوشابه‌های گازدار پس از غذا پرهیز شود.

 

نیک‌اختر افزود: توصیه می‌شود فاصله بین شام و خواب حداقل ۲ ساعت باشد و شام به صورت سبک، کم‌حجم و در اوایل شب مصرف شود.

 

وی ادامه داد: همچنین بهتر است میوه‌ها با فاصله یک تا ۲ ساعت قبل یا بعد از شام استفاده شوند.

 

 

مدیر گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز گفت: استفاده متعادل از مواد غذایی متنوع می‌تواند بخش قابل توجهی از نیاز بدن به مواد مغذی را تأمین کند، مشروط بر اینکه مصرف خوراکی‌ها متناسب و به‌ اندازه باشد.

 

دکتر زهرا اباصلتی افزود: مصرف خوراکی‌های متنوعی همچون میوه‌ها، آجیل، تنقلات و شیرینی‌جات در شب یلدا مرسوم است، لازم است در انتخاب و میزان مصرف آن‌ها دقت کافی صورت گیرد.

 

وی با اشاره به ارزش تغذیه‌ای آجیل شب یلدا ادامه داد: آجیل به دلیل دارا بودن مغزها و خشکبار متنوع، منبع مناسبی از پروتئین، کلسیم، فسفر و منیزیم است و نقش مؤثری در سلامت قلب، استخوان‌ها و دندان‌ها دارد؛ با این حال به دلیل چربی و کالری بالا، مصرف آن باید به‌صورت متعادل و ترجیحاً بدون نمک باشد تا از بروز اضافه‌وزن جلوگیری شود.

 

مدیر گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: در میان میوه‌های شب یلدا، هندوانه و انار جایگاه ویژه‌ای دارند و به دلیل دارا بودن ترکیبات آنتی‌اکسیدانی ارزشمند، در پیشگیری از بیماری‌هایی نظیر بیماری‌های قلبی‌ـ‌عروقی و برخی سرطان‌ها مؤثر هستند. رنگ طبیعی این میوه‌ها نشان‌دهنده وجود مواد مفید برای بدن است.

 

وی نسبت به مصرف بیش از حد میوه‌های خشک هشدار داد و افزود: میوه‌های خشک به دلیل کاهش آب، انرژی متراکمی دارند و مصرف زیاد آن‌ها در درازمدت می‌تواند منجر به دریافت کالری بالا و افزایش وزن شود.

 

دکتر اباصلتی ادامه داد: خرمالو نیز از میوه‌های پرمصرف شب یلداست که به‌عنوان پیش‌ساز ویتامین A شناخته می‌شود و نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی و کاهش خطر ابتلا به عفونت‌ها دارد. مصرف این میوه‌ در فصل سرما می‌تواند تا حدی از اثرات منفی آلودگی هوا بر بدن بکاهد.

 

وی با اشاره به نقش سبزیجات در سلامت بدن و تاکید بر مصرف روزانه سه تا پنج وعده سبزیجات ادامه داد: در شب یلدا نیز سبزیجاتی مانند کدو حلوایی و چغندر که سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌ها هستند، می‌توانند انتخاب مناسبی باشند.

 

مدیر گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: برای حفظ سلامت دستگاه گوارش، توصیه می‌شود شام شب یلدا سبک انتخاب شده و کمی زودتر از ساعات معمول صرف شود.

 

اباصلتی افزود: همچنین توصیه می‌شود از مصرف نوشابه، شیرینی‌جات و دسرهای پرچرب پرهیز کرده و با رعایت نکات تغذیه‌ای، شب یلدایی سالم و خاطره‌انگیز در کنار خانواده رقم بزنیم.