به گزارش همشهری آنلاین، رضا سعیدی سرپرست مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت امروز در یک برنامه تلویزیونی با اشاره به کاهش فرزندآوری و افزایش سن ازدواج، نسبت سالمندان به جمعیت کل کشور را رو به رشد و هشدارآمیز دانست و بر لزوم آمادهسازی زیرساختهای سلامت، تأمین اجتماعی و حمایتهای خانوادهمحور تأکید کرد.
۱۲ درصد جمعیت کشور بالای ۶۰ سال است
سعیدی با اشاره به تعریف سازمان بهداشت جهانی از سالمندی گفت: افراد بالای ۶۰ سال سالمند محسوب میشوند و برخی منابع افراد بالای ۶۵ سال را نیز در این گروه قرار میدهند. در ایران هماکنون حدود ۸ درصد جامعه بالای ۶۵ سال و نزدیک ۱۱ و نیم تا ۱۲ درصد بالای ۶۰ سال هستند و با شیب بسیار پرشتابی به سمت سالمندی حرکت میکنیم.
وی درباره نمودار باروری کشور توضیح داد: در گذشته ایران نرخ فرزندآوری بالاتر از متوسط جهانی و منطقه آسیا داشت و هر خانواده به طور میانگین ۶ تا ۷ فرزند داشت. اما طی ۳ دهه اخیر، کشور ما سریعترین کاهش جمعیت جهان را تجربه کرده است. اگر همین روند ادامه یابد، ایران با پدیدهای به اصطلاح سیاهچاله جمعیتی مواجه خواهد شد.
عوامل اصلی سالمندی سریع جمعیت ایران
این مسئول تأکید کرد: جامعهای که سالمند میشود، باید بهتدریج زیرساختهای لازم برای بیمارستانها، مراکز دوستدار سالمند و خدمات شهری را آماده کند تا سالمندان سالمندی افسرده و سرخورده نداشته باشند. این آمادهسازی شامل تقویت نظام بیمه، تأمین اجتماعی، خانههای سالمندان و ساختارهای حمایت اجتماعی است.
وی افزود: عوامل اصلی سالمندی سریع جمعیت ایران افزایش امید به زندگی و کاهش زاد و ولد است. در دهه ۵۰، امید به زندگی حدود ۵۷ سال بود، اما اکنون به حدود ۷۵ تا ۷۶ سال رسیده است. این افزایش امید به زندگی همراه با کاهش فرزندآوری، باعث افزایش نسبت سالمندان به جمعیت کل شده است.
کاهش آمار ازدواج و افزایش سن در اولین فرزندآوری
سرپرست مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت به روند ازدواج و فرزندآوری نیز اشاره کرد: تعداد مجردان در سن ازدواج حدود ۱۶ تا ۱۷ میلیون نفر است. روند ازدواج در دهه اخیر نزولی بوده و هماکنون حدود ۴۷۰ هزار ازدواج در سال ثبت میشود، در حالی که پیشتر نزدیک به ۸۰۰ هزار بود.
وی ادامه داد: همچنین سن ازدواج و سن اولین فرزند افزایش یافته و سن مادران برای تولد اولین فرزند به حدود ۲۸ سالگی و سن پدران به حدود ۳۲ سالگی رسیده است. این موضوع موجب تأخیر فرزندآوری دوم و سوم و کاهش تعداد فرزند در خانوادهها شده است.
یک میلیون و ۲۰۰ هزار سقط جنین غیرقانونی در ایران
سعیدی در خصوص قانون جوانی جمعیت و اقدامات وزارت بهداشت گفت: ۳ وظیفه اصلی وزارت بهداشت شامل ارتقای خدمات درمان ناباروری، پوشش بیمه مادران و کودکان و پیشگیری و کاهش سقط است. در زمینه ناباروری، پوشش بیمهای بهخوبی اجرا شده و مراکز ناباروری سطح یک، ۲ و ۳ در تمام استانها راهاندازی شده است.
وی درباره سقطهای خود به خودی و عمدی توضیح داد: سقطهای خود به خودی عمدتا ناشی از ناهنجاریهای کروموزومی هستند و آموزشهای مراقبتی و تغذیهای برای کاهش آنها در حال انجام است. درباره سقطهای عمدی یا غیرقانونی نیز مطالعات متعدد نشان میدهد آمار سالانه بین ۱۰۰ هزار تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار مورد تخمین زده شده است که بر اساس روشهای تخمینی و نمونهگیری است.
۴۷۰ هزار ازدواج در برابر ۲۰۰ هزار طلاق
این مسئول همچنین به وضعیت طلاق در ایران اشاره کرد: در سال ۱۴۰۴ آمار ازدواج حدود ۴۷۰ هزار مورد بوده و در مقابل نزدیک به ۲۰۰ هزار طلاق ثبت شده است. این موضوع ضرورت تقویت مهارتهای زندگی، مشاوره و آموزش خانواده را نشان میدهد تا ازدواجهای پایدار افزایش یابد و طلاق کاهش پیدا کند.
هیچ برنامهای روند نزولی جمعیت را در کوتاهمدت جبران نمیکند
سعیدی درباره اجرای قانون جوانی جمعیت گفت: هیچ برنامه یا قانون زودبازدهای نمیتواند روند نزولی جمعیت را در کوتاهمدت جبران کند. اقدامات باید علمی، بلندمدت و پایدار باشد تا خانوادهها به ادامه حمایتها اعتماد داشته باشند. جامعه ایران باید خانوادهدوست شود تا میل طبیعی ازدواج و فرزندآوری بدون نیاز به فشار یا توصیههای مکرر فعال شود.
وی درباره آمادهسازی نظام سلامت و بیمه برای سالمندان نیز گفت: اکنون جامعه هنوز سنتی است و خانوادهها نقش خانه سالمندان را برای والدین خود ایفا میکنند. اما خانوادههای نسل جدید فرزندان کمتری دارند و توان حمایت کافی از والدین خود در سنین سالمندی را نخواهند داشت. بنابراین تقویت نظام بیمه، مراکز دوستدار سالمند و ساختارهای حمایت اجتماعی ضروری است.
سرپرست مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت در پایان تأکید کرد: با توجه به کاهش فرزندآوری، افزایش سن ازدواج و افزایش امید به زندگی، روند سالمندی در کشور فوقالعاده سریع است و اگر از همین امروز اقدامات بلندمدت و علمی برای حمایت از سالمندان و تشویق خانوادهها به فرزندآوری صورت نگیرد، کشور با چالشهای جدی اقتصادی، اجتماعی و امنیتی مواجه خواهد شد.
