سال ۲۰۲۵ سال بزرگی برای ایدههای دیوانهوار در دنیای معماری بود. از ساخت آسمانخراش در یک روستای کوهستانی تا دکلهای برقی که شبیه حیوانات غولپیکر هستند، امسال شاهد طرحهایی بودیم که مرزهای تخیل را جابهجا کردند. البته باید توجه داشت که عجیببودن لزوماً به معنای بدبودن نیست و بسیاری از این پروژهها از نظر فنی و زیباییشناشی شاهکار محسوب میشوند. در ادامه، نگاهی به عجیبترین و جذابترین شگفتیهای معماری ۲۰۲۵ میاندازیم.
درحالیکه عادت داریم آسمانخراشها را در دبی یا نیویورک ببینیم، پروژهای جاهطلبانه به نام «Lina Peak» برای روستای دورافتاده زرمات در سوئیس در نظر گرفته شده است. این برج شیشهای ۲۶۰ متری قرار است در دامنه کوه ماترهورن ساخته شود و شامل ۵۰۰ آپارتمان مسکونی، هتل و امکانات رفاهی باشد. طراح پروژه معتقد است که این برج با متمرکزکردن سکونت، فشار را از روی بافت روستایی برمیدارد و آرامش را به منطقه بازمیگرداند؛ هرچند ایده ساخت یک برج بلند در دل کوهستان همچنان بحثبرانگیز است.
هیچکس از دیدن دکلهای برق در منظره طبیعت لذت نمیبرد، اما پروژه «غولهای برق اتریش» راهحلی خلاقانه برای این مشکل ارائه کرده است. در این طرح که با مشارکت شبکه برق اتریش اجرا میشود، دکلهای فلزی به شکل حیوانات نمادین هر استان ساخته میشوند. برای مثال، دکلهای استان بورگنلند به شکل لکلک و دکلهای استانی دیگر به شکل گوزن طراحی شدهاند. این مجسمههای کاربردی نهتنها زشتی دکلهای سنتی را ندارند، بلکه به جاذبهای توریستی تبدیل شدهاند و مدلهای مینیاتوری آنها حتی در موزه طراحی سنگاپور به نمایش درآمده است.
این ساختمان عجیب که توسط معمار معروف، «زها حدید»، طراحی شده، با ظاهر موجدار و شکاف بزرگ میانش، بیشتر شبیه یک سازه فضایی است تا یک مرکز اداری. مرکز «ییدان» در شهر شنژن چین قرار دارد و فرم کلی آن با الهام از درهها و کوهستانهای اطراف طراحی شده است. فضای خالی بزرگ در مرکز ساختمان نهتنها ظاهری دراماتیک ایجاد کرده، بلکه اجازه میدهد نور طبیعی به عمق طبقات نفوذ کند. این پروژه که رویکردی سبز دارد، با پنلهای خورشیدی و سیستم جمعآوری آب باران، نمونهای از ترکیب معماری آیندهنگرانه و حفاظت از محیطزیست است.
عربستان در راستای پروژههای بزرگ خود، از جزیره تفریحی «لاحق» (Laheq) در دریای سرخ رونمایی کرد که توسط شرکت مشهور «فاستر پارتنرز» طراحی شده است. ویژگی اصلی این جزیره، یک سازه مصنوعی حلقوی به قطر ۸۰۰ متر است که روی آب شناور بوده و هتلها و آپارتمانهای لوکس را در خود جای داده است. این پروژه که به «باغ ابدی» شهرت یافته، در میان مجمعالجزایری با ۹۰ جزیره قرار دارد و تمرکز اصلی آن بر حفظ اکوسیستم دریایی و صخرههای مرجانی منطقه است. تمام انرژی این جزیره تا سال ۲۰۳۰ از منابع ۱۰۰ درصد تجدیدپذیر تأمین خواهد شد.
سازه «Ark Nova» یک سالن کنسرت بادی از جنس PVC است که امسال برای اولینبار از ژاپن خارج شد و در سوئیس به نمایش درآمد. این سازه بنفشرنگ که شبیه یک دونات غولپیکر است، تنها در یک ساعت باد میشود و میتواند تا ۵۰۰ نفر را در خود جای دهد. نکته تأثیرگذار اینجاست که نیمکتهای چوبی داخل آن از درختان سدر کهنسالی ساخته شدهاند که در جریان زلزله فوکوشیما آسیب دیده بودند، و این سازه را به نمادی از امید و بازسازی تبدیل کرده است.
ترکیب آسمانخراش و فوتبال شاید عجیب به نظر برسد، اما دبی میزبان پروژهای مشترک بین شرکت «داماک» و باشگاه فوتبال چلسی انگلستان است. این پروژه شامل شش برج ۱۳۰ متری است که به عنوان اولین اقامتگاههای برند چلسی شناخته میشوند و دارای امکاناتی مانند زمین تمرینی اختصاصی هستند. فضای داخلی این برجها با الهام از ظرافت شهرسازی لندن و پویایی دبی طراحی شده و هدف آن جذب طرفداران ثروتمند فوتبال است که میخواهند سبک زندگی تیم محبوبشان را تجربه کنند.
استودیوی «هیترویک» پس از موفقیت در نیویورک، این بار در شهر تاریخی شیآن چین، یک پارک عمودی به شکل درخت طراحی کرده است. این سازه ۵۷ متری که «درخت شیآن» نام دارد، دارای ۵۶ تراس پلهمانند است که با انواع گیاهان بومی پوشیده شدهاند. بازدیدکنندگان میتوانند با بالارفتن از این پارک طبقاتی، تنوع زیستی مسیر جاده ابریشم را تجربه کنند. طراحی این پروژه با استفاده از ۱۰۰ هزار کاشی سرامیکی دستساز، ادای احترامی به ارتش سفالی معروف این شهر باستانی است.
هتل «شبارا» در عربستان یکی دیگر از پروژههایی است که امسال تکمیل شد و ظاهری کاملاً فضایی دارد. این اقامتگاه شامل ویلاهایی به شکل گویهای استیل صیقلی است که روی سطح آب دریا معلق به نظر میرسند. سطح صیقلی این ویلاها مانند آینه است و با بازتاب آسمان و دریا، در افق محو میشوند. این طراحی خاص نهتنها زیبایی بصری خیرهکنندهای دارد، بلکه با کمترین تماس با بستر دریا اجرا شده تا به صخرههای مرجانی آسیب نرساند.
شرکت معماری MAD با بازسازی یک انبار تاریخی در بندر روتردام هلند، موزهای با موضوع مهاجرت به نام «فنیکس» خلق کرده است که یک ویژگی عجیب دارد. روی سقف این ساختمان، سازهای فلزی و پیچخورد شبیه گردباد قرار گرفته که درواقع یک پلهکان مارپیچ دوگانه برای تماشای شهر است. این گردباد فلزی که از صفحات استیل پولیشخورده ساخته شده، نمادی از پویایی و حرکت است و بازدیدکنندگان را به سکویی در ارتفاع ۲۴ متری میبرد تا نمایی پانوراما از رودخانه ماس و شهر روتردام را تماشا کنند.
