استان کردستان، استانی با اصالت و فرهنگ که جدای از جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی که دارد به سبب صنایع دستی‌اش بسیار مشهور است و مسافرانش در راه بازگشت خود از باغ هنر کُردها همیشه اثری دستی را به یادگار می‌برند.
در گذشته‌هایی بس دور زمانیکه راه‌های سخت و صعب‌العبور کردستان، اجازه رفت‌و آمد و برقراری ارتباط راحت با دنیای اطراف را از کردستانی‌ها صلب کرده بود؛ مردم خوش ذوق و هنرمند این خطه برای تامین مایحتاج زندگی خود، آستین همت را بالا زده و با دستان هنرمند خود از طبیعی‌ترین و بدوی‌ترین وسایل محصولاتی را تولید کردند و طرحی زیبا درانداختند که امروزه در دنیا مشهور است.
تولیدات دستبافتی که شاید در گذر از پیچ و خم تاریخ حضورشان در زندگی کمرنگ‌تر شده باشد؛ اما شناسنامه‌ای شده که کردستان را جهانی کرده است.
گلیم بافی
یکی از تولیدات دستباف کردستانی‌ها که امروزه ارزشی جهانی دارد؛ گلیم بافی است. گلیم‌ها در انواع رنگ‌ها و طرح‌ها ساخته شده‌اند و به ندرت می‌توان در میان طرح‌های آن طرحی یکسان و شبیه به هم پیدا کرد.
گلیم کردستان انعکاسی است از طبیعت زیبای کردستان که با ذهن خلاق و هنرمندانه زنان کُرد بدون هیچ طرح و نقش قبلی و به صورت خودجوش و بداهه در هم آمیخته شده است تا روایت‌گر زندگی کُردها در آن دوران باشد.
شالبافی
یکی از هنرهای اصیل کُرد که به گمانم به زمان‌هایی بس دور آن زمانی که انسان برای پوشیدن بدن خود به لباس احتیاج پیدا کرده است، شالبافی از دل زندگی کُردها سربرآورده است.
هر ساله در اوایل فصل بهار بز مَرغُز که دارای پشمی اصیل به نام (مه‌ره‌ز) است، به وسیله دامداران و با قیچی‌های مخصوص پشم‌زنی از بدن بُزهای مَرغُز جدا و پس از شستشوی کامل، خشک و تمیز شده و زنان پشم‌ها را از هم جدا که به آن "شی کردن" می‌گوید انجام و با دوک نخ ریسی که به آن "ته‌شی" می‌گویند تبدیل به رشته‌های باریک نخ شده و در دستگاه‌های سنتی و کاملا دستی به شکل پارچه بافته می‌شدند که این مرحله توسط مردها و به استادکاران آن جولا می‌گفتند.
از پارچه شالبافی اغلب اوقات برای دوخت لباس مردانه که به آن " چوغه و رانک" گفته می‌شود همچنین برای جوراب، پابند و کلاه مردانه از این پارچه استفاده می‌شده است.
ارغوان بافی
یکی از زیباترین صنایع دستی استان کردستان، که همواره حس و حالی نوستالژی را با خود یدک می‌کشد و دنیای زیبای قدیمی پدربزرگ و مادربزرگ‌ها را برایمان تداعی می‌کند؛ ارغوان بافی است.
سبدهایی بافته شده با ترکه‌های نازک بید و تبدیل شدن به سبدهایی که در نهایت سادگی از ظرافت خاصی برخورداند که در پیچ و خم زمان همچنان محبوبیت خود را در بین کردستانی‌ها حفظ کرده است.
قالی بافی
قالی کردستان از شهرت جهانی برخوردار است؛ گرچه تاریخ دقیقی از پیدایش فرش کُردی در دست نیست اما با توجه به اصالت و عشایری بودن آن از سده‌هایی بس دور حکایت دارد.
قالی کردستان، راوی زندگی مردمان کُرد است، بافت زمخت و خشن آن به دلیل استفاده از پشم کُردی و طرح‌های شکسته و سخت در طراحی قالی کُردی، یادآور راه‌های صعب‌العبور کردستان است.
قالی کردستان به عنوان یکی از معروف‌ترین قالی‌های ایرانی به سه سبک بافت سنه، بافت بیجار(گروس) و بافت عشایری موجود است.
از دیگر صنایع دستی استان کردستان می‌توان به زیورآلات، سفال‌گری، نازک‌کاری چوب، ارسی سازی و ... اشاره کرد که هرکدام در نوع خود زیبا و بی‌نظیر است.
ثبت ملی ۲۵ رشته صنایع دستی در کردستان
معاون صنایع دستی استان کردستان گفت: تاکنون ۲۵ رشته صنایع دستی در استان کردستان به ثبت ملی رسیده است.
فرهاد حامدی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: از جمله رشته‌های صنایع دستی که به ثبت ملی رسیده‌اند می‌توان به خراطی، ساز سازی، گلیم بافی، شالبافی، نازک کاری، ارغوان بافی، اروسی سازی، کلاش بافی، سفال‌گری سنتی، زیورآلات سنتی، چاقو سازی، نرم‌نای و ... اشاره کرد.
وی عنوان کرد: در مجموع از ۱۴۲ رشته صنایع دستی، ۱۱ اثر دارای مهر اصالت بین‌المللی یونسکو هستند.
حامدی در خصوص صنعتگران ماهر و خبره در رشته‌های صنایع دستی استان کردستان، ادامه داد: حسام حیدری و فرید اسماعیلی در حوزه هنرهای چوبی، رحمت آیینی و توفیق بهمنی در حوزه سازهای سنتی، جمال زرگری در حوزه زیورآلات سنتی، خانم منور توانا در حوزه گلیم بافی و خانم اسماعیلی از فعالان و سرشناسان حوزه صنایع دستی در کردستان هستند.
وی اظهار کرد: تاکنون ۱۴۲ اثر از آثار صنعتگران رشته‌های مختلف صنایع دستی کردستان، موفق به دریافت نشان بین‌المللی و نشان ملی اصالت شده‌اند.
حامدی تصریح کرد: تاکنون ۲۵ رشته از صنایع دستی استان، تحت عنوان ثبت میراث ناملموس به ثبت ملی رسیده و دارای کد ثبت ملی هستند.
به گفته معاون صنایع دستی استان کردستان، از ۲۵ رشته صنایع دستی استان کردستان که به ثبت ملی رسیده‌اند؛ ۲ اثر دارای نشان جغرافیایی ملی و بین‌المللی هستند.
وی عنوان کرد: رشته نازک کاری سنندج دارای نشان جغرافیایی ملی و هم نشان جغرافیایی بین‌المللی است و همچنین گلیم سنه دارای نشان جغرافیایی ملی است.
حامدی تاکید کرد: همچنین استان کردستان دارای یک شهر جهانی درحوزه صنایع دستی تحت عنوان مریوان شهر جهانی کلاش است.
وی با اشاره به روستاهای دارای ثبت ملی در حوزه صنایع دستی، گفت: روستای دیوزناو از توابع شهرستان سروآباد در حوزه ثبت ملی ارغوان بافی، روستای کاکوی سفلی از توابع شهرستان دهگلان به عنوان روستای ملی گلیم بافی و همچنین شهر آرمرده از توابع شهر بانه به عنوان شهر ملی مرخز بافی "شالبافی" و یا "نساجی سنتی" به ثبت ملی رسیده‌اند.
رونمایی از آثار خلاقانه هنرمند حسام حیدری در زمینه هنرهای چوبی در روز صنایع دستی
معاون صنایع دستی استان کردستان در خصوص برنامه‌های در نظرگرفته شده به مناسبت روز جهانی صنایع دستی، گفت: در هفته صنایع دستی استان کردستان که ۲۰ خرداد تحت عنوان روز جهانی صنایع دستی نامیده می‌شود ما طی هفت روز هفته ملی صنایع دستی را برگزار می‌کنیم.
فرهاد حامدی اظهار کرد: در روز ۲۰ خرداد نشست فعالان حوزه صنایع دستی با مدیرکل میراث فرهنگی را خواهیم داشت.
وی عنوان کرد: در روز ۲۲ خرداد یکی از آثار خلاقانه صنایع دستی استان در زمینه هنرهای چوبی تولید شده توسط هنرمند خلاق حسام حیدری توسط وزیر محترم در سازمان مرکزی رونمایی خواهد شد.
حامدی افزود: باحضور مقامات استانی و مقامات ملی مراسمی را جهت تجلیل از پیشکسوتان، جوانان خلاق، تعاونی‌های خلاق، برخی از اصحاب رسانه و کارآفرینان برتر در حوزه صنایع دستی ترتیب داده شده است.
وی اظهار کرد: اعطای لوح‌های شهرها و روستاهای ملی به شهردار آرمرده بانه، بخش‌دار دیوزناو و بخش‌دار کاکوی سفلی به همراه مقامات از دیگر برنامه‌های در نظر گرفته شده برای هفته صنایع دستی است.
خسارت کرونا به ۱۶۰ کارگاه صنایع دستی در کردستان
معاون صنایع دستی استان کردستان در ادامه سخنان خود از خسارت کرونا به ۱۶۰ کارگاه صنایع دستی در کردستان خبر داد و گفت: طبق برآورد با پیش‌بینی‌های صورت گرفته خسارت وارد شده به حوزه صنایع دستی استان کردستان بالغ بر ۴۵ میلیارد تومان بوده است.
فرهاد حامدی با اشاره به اینکه صنایع دستی کردستان از جمله صنایع آسیب‌زا در دوران کرونا بود؛ افزود: کرونا ۱۶۰ کارگاه فعال در حوزه صنایع دستی را به تعطیلی کشاند و بیش از ۸۰۰ نفر از جامعه شاغلین در حوزه صنایع دستی را از کار بی‌کار کرد.
وی اقدامات صورت گرفته در خصوص حمایت از صنعتگران در حوزه صنایع دستی را بسیار ضعیف دانست و عنوان کرد: متاسفانه اقداماتی که در راستای حمایت از صنعتگران در دوران کرونا صورت گرفت در حوزه صنایع دستی بسیار ناچیز بود و کمک‌های ملی تنها در قالب تسهیلات کرونا با نرخ ۱۲ درصدی بود که به دلیل عدم توجیه اقتصادی بسیاری از فعالان حوزه صنایع دستی از آن بهره‌مند نشدند.
حامدی در خصوص تخصیص تسهیلات کرونا به حوزه صنایع دستی افزود: تسهیلات کرونا با نرخ ۱۲ درصدی به صنعتگران داده شد که متاسفانه به دلیل عدم توجیه اقتصادی تنها یک نفر از صنعتگران کردستانی از این تسهیلات بهره‌مند شد.
وی خاطرنشان کرد: تنها با کمک ستاد بنیاد برکت، توانستیم برای ۵۰۰ نفر از صنعتگران کردستانی بسته‌های ارزاق تهیه کنیم.
حامدی در پایان سخنان خود یادآور شد: بنابر این بود که به کارگاه‌های خسارت دیده از کرونا کمک‌های ملی اختصاص داده شود که متاسفانه تا به امروز هیچگونه کمکی صورت نگرفته است.
انتهای پیام
