آیین یلدا از دیرباز یکی از رسوم کشورهای فارسی زبان بویژه ایران و افغانستان است که پیامش همدلی ،وحدت و مهر بوده اما امسال خانواده‌ها نقش جدید از مهر را بر این رسم کهن حک کرده‌اند که جان عزیزانشان از هر چیز مهمتر است و می‌توان در هر شرایطی عشق ورزید و زندگی کرد و هوای همنوعان را نیز داشت.
در افغانستان شب یلدا معمولا خانواده ها به صورت جمعی در خانه بزرگترها حاضر می شوند و با گوش کردن به داستانهای کهن و خواندن اشعار حافظ ،سعدی و شاهنامه بزرگترین شب سال را سپری می کنند.
مردم افغانستان امروز با حضور در بازار اقدام به خرید هندوانه، انار و دیگر میوه ها برای برگزاری محدود جشن شب یلدا می کنند.
«عاطفه مددی» به خبرنگار ایرنا در کابل گفت که خانواده چهار نفره آنان امسال جشن یلدا را به صورت محدود و با حضور اعضای خانواده برگزار می کنند.
وی تصریح کرد امسال برای حفظ جان خود و عزیزانمان با عمل به توصیه های کارشناسان بهداشتی از شیوع ویروس جلوگیری می کنیم .
«علی رضا رسا» یکی از افسران پلیس که برای خرید انار و هندوانه دربازار حاضرشده بود گفت که امسال جشن شب یلدا را تنها با حضور اعضای خانواده برگزار می کنیم .
شبکه اطلاع رسانی افغانستان می نویسد که افغان‌ها از سالهای پیش طولانی ترین شب سال را با خرید هنداوانه،آجیل ،شیرینی های رنگارنگ و گرفتن فال حافظ و خواندن شاهنامه جشن می گیرند.
گفته می شود که واژه یلدا در اصل یک واژه سریانی بوده به معنی زایش مهر یا زایش آفتاب می باشد که این واژه در زمان حکومت ساسانیان وارد سرزمین ایران شده است که به این شب پیوند دارد.
شب یلدا یا درازترین شب سال نماد تاریکی و اهریمنی می باشد که فردای آن روز دوباره روزها طولانی می شود.
«صاحب نظر مرادی» یکی از کارشناس مسائل فرهنگی ـ تاریخی افغانستان می گوید شب یلدا مانند جشن نوروز، سده و مهرگان یکی از باشکوه ترین جشنها و مناسبتهای تاریخی و فرهنگی افغانستان بوده است.
به گفته وی در بین «زرتشتیان» ایران باستان، سفره شب یلدا شامل میوههای تازه و خشک بود که به افتخار پیروزی «اهورا مزدا بر اهریمن» و یا غلبه روشنایی بر تاریکی ترتیب می یافت.
این کارشناس فرهنگی می گوید شب یلدا درازترین شب سال است و یلدا معنی دراز نیز می دهد و تاریخچه این شب را به تولد حضرت عیسی نیز مرتبط می دانند و مسیحیان این شب را به عنوان تولد عسیی مسیح جشن می گیرند.
وی می افزاید: افغان ها این شب را با خوردن میوه های تازه مانند هندوانه و انار و آجیل جشن می گیرند و مقوله ای وجود دارد که کسی اگر در شب یلدا هندوانه بخورد از گرمی تابستان در امان می ماند و تشنه نمی شود.
این کارشناس افغان باور دارد که این شب نمادین است که دراز ترین عمر سیاهی به پایان می رسد و بعد از این روزهای دراز و نور و روشنی بر ظلمت و تاریکی پیروز می شود.
مرادی تصریح کرد که آیین شب یلدا در مناطق شمالی افغانستان نسبت به دیگر استان ها جنوبی باشکوهتر برگزار می شود و مردم این سرزمین در این شب گردهم می آیند تا افراد بزرگسال تجربه های خود را برای دیگر بگویند و کودکان قصه و افسانه های شیرین نیاکان خود را بشنوند و برخی علاوه بر شاهنامه ، اشعار «حمله حیدری» را هم می خوانند که کتابی برای سال های 1180 هجری - قمری حاوی اشعار «راجی کرمانی» در وصف حضرت علی (ع) است.
