به گزارش برنا؛ ثبت آثار تاریخی و میراث در سازمان میراث فرهنگی اقدام مناسبی از سوی مسئولان و تصمیم‌گیران امر است در این راستا طی ابلاغی 90 اثر فرهنگی تاریخی خراسان رضوی دستور ثبت ملی گرفته اند و برای طی مراحل قانونی از سوی وزیر میراث فرهنگی و گردشگری به استاندار خراسان ابلاغ شده است اما علاوه بر ثبت آثار ملی، صیانت از آنان حلقه مفقوده حفظ آثار تاریخی است.
وضعیت ابنیه های ثبت شده مشهد
رضا سلیمان نوری، رئیس هیات مدیره انجمن توسعه گردشگری چهار باغ خراسان و نویسنده کتاب «خیابان ارگ مشهد» درباره آخرین وضعیت ابنیه‌های ثبت شده در مشهد به خبرنگار برنا گفت: برای بررسی شرایط بناهای تاریخی شهر مشهد باید آنها را به چند گروه تقسیم کرد. برخی از این بناها در مالکیت مجموعه‌های دولتی یا نیمه دولتی همچون میراث فرهنگی، شهرداری، اوقاف، سازمان بازآفرینی و آستان قدس قرار دارد.
او افزود: در بین این مجموعه‌ها بناهایی در اختیار شهرداری هستند. برای مثال خانه تاریخی داروغه در اختیار خود میراث فرهنگی است. خانه تاریخی ملک و کلیسای ده دی و البته بناهای در اختیار آستان قدس همچون مسجد72تن و مجموعه خود حرم مطهر رضوی از وضعیت مطلوبی برخوردار هستند.
سلیمان نوری ادامه داد: بناهای در اختیار سازمان بازآفرینی و نهاد مجری طرح اطراف حرم مطهر رضوی یا چون خانه توکلی در وضعیت مناسبی قرار دارد یا بنایی همچون خانه غفوری در حال بازسازی است. هرچند دسته دوم بناها مجموعه‌های دارای مالک شخصی به صورت فردی یا سازمانی است.
اغلب بناهای تاریخی مشهد وضعیت خوبی ندارند/ بناهایی هستند که ثبت ملی شدند اما در خطر نابودی هستند
به گفته او اغلب این بناهای تاریخی مشهد وضعیت مطلوبی ندارند. نمونه بارز این نوع بناها خانه اکبرزاده است که دارای یکی از بهترین سردرهای منازل مسکونی تاریخی ایران است اما به‌دلیل عدم حفاظت مالک از بنا در حال حاضر آخرین روزهای عمر خود را سپری می‌کند.
سلیمان نوری تصریح کرد: به غیر از نمای بیرونی سر در تمام خانه در حال نابودی کامل است. اغلب موارد شاهد کم توجهی بناهایی هستیم که دارای مالک خصوصی سازمانی است.
او افزود: نمونه بارز این مورد هم بناهای ثبت ملی شده از مجموعه مدارس مرحوم عابدزاده در مشهد خاصه دو بنای عسکریه و سجادیه است که به رغم ثبت ملی به خاطر نگاه خاص اعضای انجمن پیروان قرآن به عنوان متولیان این بناها و عدم همراهی با سایر نهادها خاصه میراث فرهنگی و شهرداری و البته علاقه‌مندان به میراث در خراسان و مشهد در حال نابودی هستند.
بناهای تاریخی و میراثی نیازمند صاحبانی دلسوز
او با بیان اینکه ثبت ملی بناها راهکاری مفید برای حفظ موقت آنها از نابودی توسط مالکانی است که هیچ علاقه‌ای به حفاظت از میراث و فرهنگ ایران اسلامی ندارند و حتی در راه نابودی این میراث‌ها فعالیت می‌کنند، گفت: البته باید در بلندمدت با برنامه‌ریزی وزارت میراث فرهنگی و نمایندگان مجلس راهکاری برای تغییر مالکان این بناها به افراد دلسوز میراث فرهنگی و هویت ایرانی اسلامی این سرزمین برداشته شود.
ثبت ملی 90 بنای تاریخی در خراسان رضوی
رئیس هیات مدیره انجمن توسعه گردشگری چهارباغ خراسان درباره آخرین وضعیت بناهای تاریخی که باید در اولویت میراث فرهنگی و گردشگری گفت: نامه‌های ثبت ملی 90بنای تاریخی در خراسان رضوی به استاندار ابلاغ شده است، اما هنوز بناهای تاریخی و فرهنگی در اقصی نقاط خراسان وجود دارد که باید در چرخه ثبت ملی قرار گیرند.
شناسایی 200بنای تاریخی و فرهنگی
او ادامه داد: حدود 200بنای دارای ارزش تاریخی فرهنگی تاکنون شناسایی شده تا به هنگام نهایی شدن طرح، حفظ این بناها مدنظر قرار گیرد. اکنون باید این بناها از سوی میراث فرهنگی ثبت ملی شوند.
هنوز خانه افشاری مشهد ثبت ملی نشده است
سلیمان نوری با ذکر مثالی گفت: یکی از این بناها، در حاشیه بازار رضای مشهد تنها خانه این شهر است که بقایایی از معماری دوران افشاری در آن دیده می‌شود. البته بر اساس گفته‌های مدیر پایگاه میراث فرهنگی ثامن مشهد تنها خانه افشاری مشهد هنوز ثبت ملی نشده است.
او افزود: باید از لزوم ثبت ملی ساختمان کانون نشر حقایق اسلامی تشکلی که توسط مرحوم استاد محمد تقی شریعتی پدر دکتر علی شریعتی ایجاد و اداره می‌شد، به عنوان مهمترین تشکل روشنفکری نه تنها مشهد بلکه کشور یاد کرد. زیرا این تشکل را می‌توان پدر حسینیه ارشاد تهران لقب داد.
کدام بناهای مهم مشهد ثبت ملی نشده‌اند؟
به گفته رئیس هیات مدیره انجمن توسعه گردشگری چهارباغ خراسان از دیگر بناهای مهم ثبت ملی نشده در مشهد باید به یگانه کنیسه شهر در محدوده خیابان جنت مشهد، خاتقاه دراویش خاکساری مشهد در محدوده گنبد سبز، بقایای سینماهای هما، فردوسی و انقلاب مشهد به عنوان یگانه نمادهای باقی مانده از راسته سینماهای این شهر نام برد.
سلیمان نوری در پایان افزود: بناهای تاریخی کشف و سپس مدفون شده در شهر چون تونل تاریخی محدوده خیابان امام خمینی، حمام تاریخی محدوده ایستگاه سراب و آب انبار تاریخی کوچه چهار باغ نیز ثبت تاریخی شوند تا آیندگان هم از وجود این بناها مطلع شوند. موارد ذکر شده تنها نمونه‌ای از خروار آثار تاریخی شهر مشهد، خراسان و لازم به ثبت ملی و حفظ هستند.
//انتهای پیام: 4
