با گسترش شبکه‌های اجتماعی، فعالیت برخی افراد در فضای مجازی بسیار بیشتر شده به گونه‌ای که برخی حتی زندگی روزمره خود را به اشتراک می‌گذارند. فضای مجازی برای برخی، محلی برای زندگی رویایی و حتی چند هویتی آن‌ها شده است؛ این افراد بخش خوب زندگی، بخشی از زندگی که دوست دارند داشته باشند را در دنیای مجازی به نمایش می‌گذارند در حالی که آنچه به نمایش گذاشته‌اند یا واقعیت ندارد یا تنها بخشی از این واقعیت است و زندگی واقعی و مجازی‌شان زمین تا آسمان تفاوت دارد.
به گزارش ایسنا، برخی برای بیشتر دیده شدن یا جذب فالوور در فضای مجازی تن به هر کاری می‌دهند در حالی که به نمایش گذاشتن کارهای روزمره، خریدهای روزانه، دعواها و آنچه در یک خانواده رخ می‌دهد علاوه بر اینکه موجب از بین رفتن حریم خانواده می‌شود، قطعا تبعات دیگری خواهد داشت.
حال این سوال مطرح است، چه می‌شود که برخی زندگی خصوصی‌شان را به فضای مجازی می‌برند؟
حسن خدمتگزار، جامعه‌شناس در گفت‌وگو با ایسنا درباره دلایل به نمایش گذاشتن کارهای روزمره اظهار کرد: نوعی از الگوهای تربیتی در چنین رفتارهایی دیده می‌شود؛ بزرگ شدن افراد در چه شرایطی اجتماعی، قرار گرفتن در معرض چه گزاره‌های ارزشی یا هنجاری یا چگونگی رفتار با این افراد در این زمینه نقش دارد. گاهی اوقات سرکوب‌ها، تحقیرها، نادیده گرفتن‌ها و بی‌توجهی‌ها در زمان کودکی موجب می‌شود این افراد زمانی که فرصتی پیدا می‌کنند خود را به نمایش بگذارند.
وی افزود: نظام ارزشی و سبک زندگی این گروه‌های اجتماعی خاص نیز بر مشی و منش این افراد اثر می‌گذارد. در واقع نظام ارزشی سبک زندگی این گروه‌ها به گونه‌ای است که به نمایشی عمل کردن و در معرض دید قرار گرفتن تمایل دارند. همچنین تیپ شخصیتی و ویژگی‌های روان‌شناختی و هویتی که در جریان الگوی تربیتی و نظام ارزشی آن‌ها شکل گرفته در بروز چنین رفتارهایی اثرگذار هستند.
این جامعه شناس بیان کرد: امروزه نظام ارزشی و سبک زندگی بخش اعظمی از گروه‌های اجتماعی بر ارزش داشته‌ها، دارایی‌ها و قدرت تاکید زیادی دارد. همچنین توجه به داشتن ستایش‌گران، هواداران، فالوورها و توجه‌کنندگان در بخشی از سبک زندگی امروز نمود دارد و در برخی گروه‌های اجتماعی بسیار حاد است؛ این گروه اساسا وجود خود را در داشتن این موارد می‌دانند.
خدمتگزار گفت: افرادی که کمتر به قدرت نزدیک شده‌اند یا دسترسی‌شان به ثروت محدودتر است و امکان به نمایش گذاشتن این موارد را ندارند، به دنبال به نمایش گذاشتن عناصر ساده‌تری مانند روابط زن و شوهری، غذاهای‌شان، فرزندشان و خوشمزه‌گی‌های‌شان هستند البته این موضوع در مورد کسانی که فایل یا مطالب مفید یا تنها لحظاتی از زندگی‌شان را به اشتراک می‌گذارند صادق نیست. این مساله در مورد افرادی است که به دنبال داشتن ستایش‌گر هستند و اساسا وقتی ستایش‌گران، بینندگان، توجه‌کنندگان و هواداران حذف می‌شوند احساس خلاء می‌کنند.
رفتارهای تازه به دوران رسیده‌ها چگونه است؟
وی افزود: این افراد همان‌هایی هستند که چنین تیپ شخصیتی دارند و در جریان تربیتی نیز نادیده گرفته شده‌اند؛ این افراد زمانی که فرصت و مال پیدا می‌کنند شبیه نوکیسه‌ها می‌شوند و بلافاصه می‌خواهند همه چیزشان حتی لباس‌های‌شان را نمایش دهند، حتی غلیظ‌تر آرایش می‌کنند و غلیظ‌تر ابراز عشق می‌کنند. در صفحات خود در فضای مجازی نیز کارهای‌شان با غلو همراه است؛ رفتارهای کسانی که تا حالا دیده نشده‌اند، نوکیسه‌ها یا تازه به دوران رسیده‌ها این گونه است.
خدمتگزار بیان کرد: چنین افرادی اساسا اگر قدرت، ثروت یا ستایش‌گر نداشته باشند احساس پوچی می‌کنند و هویت شخصیت‌شان نیز تباه می‌شود.
این جامعه‌شناس گفت: شخصیت‌های نمایشی و تحقیر شده و کسانی که درون‌مایه کم‌مایه دارند غالبا تلاش می‌کنند تظاهرات بیشتری از خود نشان دهند. حتی افراد مذهبی که چنین شخصیتی دارند به مراتب با غلو بیشتر و ریاکانه‌تر عمل می کنند تا بیشتر به چشم بیایند.
از محروم کردن کودکان از بازی با اسباب‌بازی‌های‌شان تا استفاده ابزاری
وی بیان کرد: کودکان نیز بخشی از نمایش‌های این افراد هستند و همان گونه که منزل و دیگر وسایل خود را به نمایش می‌گذارند، عروسک‌ها و رفتارهای فرزندان‌شان را نیز به نمایش می‌گذرند؛ این افراد حتی اجازه نمی‌دهند کودکان‌شان با عروسک‌های‌شان بازی کنند و غالبا اسباب‌بازی‌ها را به عنوان دکور استفاده می‌کنند تا مهمان‌ها ببینند کودک‌شان چقدر اسباب‌بازی دارد و سپس دارایی‌های فرزندشان را برای دیگران برشمارند؛ در واقع کودک ابزاری برای نمایش و هویت‌یابی آن‌ها است و با نمایش دادن کودک، نمایی از خود را به نمایش می‌گذارند.
وی افزود: کودکان در فرآیند تعامل با والدین متوجه می‌شوند که خودشان مهم نیستند و به نیازهای آن‌ها توجه نمی‌شود و والدین از آن‌ها به عنوان ابزاری برای رفع نیازها و حوائج خودشان استفاده می‌کنند.
خدمتگزار گفت: این رفتارها موجب می‌شود اثر سوء این کارها در کودک پایدار شود و چنین کودکی خود به خود احساس می‌کند در رابطه عاطفی با پدر و مادر و رشد و تعالی نیست بلکه ابزار والدین برای دیده شدن، حس برتری و رقابت در داشته‌ها است این در حالی است که کودک باید در یک تعامل طبیعی با هم سن و سالان خود باشد.
این جامعه‌شناس با اشاره به برگزاری مسابقات زیبایی و موارد دیگر با نمایش کودکان در فضای مجازی، ادامه داد: زمانی که کودک در فضای مجازی در فضای داوری دیگران قرار می‌گیرد، ممکن است گاهی اوقات به او بی‌نزاکتی شود یا مورد تحقیر دیگران قرار بگیرد. زمانی نیز که کسی به رفتار کودک اعتراض می‌کند، این کودک نیز فرو می‌ریزد و دیگر ارتباط طبیعی و رشدیابنده نخواهد داشت.
خدمتگزار بیان کرد: برخی برای اینکه پدر و مادر یک کودک را بکوند به کودک حمله می‌کنند و در این شرایط کودک دچار آسیب می شود. گاهی اوقات مسابقاتی بین کودکان برگزار می‌شود در حالی که رقابت در سنین کودکی بسیار آسیب‌زننده است.
راه‌های درست دیده شدن
وی با تاکید بر لزوم توجه افراد به داشته‌های‌شان افزود: والدین و افرادی که غالبا از نداشته‌ها رنج می‌برند باید در وجود خود چیزهایی مانند مهربانی، وفاداری، خیرخواهی و نیک‌اندیشی پیدا کنند؛ به طور مثال تلاش برای ایجاد صلح بین انسان‌ها کار مثبتی است و با توجه به این موارد نیازی نیست از داشته‌ها و ثروت خود قدرت و شهرت هویت یابند و خود را مطرح کنند.
این جامعه‌شناس بیان کرد: انسان نباید با نداشته‌ها از بین برود. از طرف دیگر نیز یک انسان می‌تواند حقارت‌های تجربه‌شده یا احساس خود کمتربینی خود را با پیدا کردن عناصر ارزشمند درونی و تقویت آن‌ها جبران کند.
وی گفت: روابط عاطفی باید در درون نگه داشته شوند و نیازی نیست این موارد به دنیا اعلام شوند.
به جای معامله لایک، سبک زندگی را تغییر دهید
خدمتگزار افزود: آن‌هایی که در فضای مجازی دنبال لایک می‌گردند، دیگران را نمی‌بینند و در واقع دیگران را با لایک‌های‌شان تایید نمی‌کنند بلکه منتظر دریافت تایید متقابل هستند، در حالی که به جای معامله لایک باید سبک زندگی تغییر یابد و از لایک‌خواهی و مورد توجه قرار گرفتن به سمت توجه کردن پیش رفت.
وی بیان کرد: نمایش دادن خود نیز باید به سمت قوام بخشیدن به شخصیت پیش برود تا خود به خود دیده شدن هم رخ دهد زیرا انسان‌های ثابت‌قدم، مستحکم، موقر و صاحب هویت باثبات غالبا بیشتر دیده می‌شوند و مورد توجه قرار می‌گیرند و جذاب می‌شوند.
انتهای پیام
