به گزارش خبرگزاری فارس از زاهدان، سیستان و بلوچستان مانند سایر نقاط کشور همراه جریان انقلاب بوده است، علما و چهره‌های شاخصی از این استان در تاریخ انقلاب ثبت شده است که نمونه آن مرحوم آیت‌الله کفعمی خراسانی است.
دکتر عبدالرضا مزاری نوه آیت‌الله کفعمی که خود دبیر سی‌امین کنگره ارتحال آیت الله کفعمی است و تحقیقات زیادی در حوزه مباحث دوران انقلاب انجام داده است در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در زاهدان می گوید: انقلاب اسلامی توسط علما و روحانیون در کشور و سیستان و بلوچستان جریان پیدا کرد، مرحوم آیت الله کفعمی خراسانی را در این خطه داشته ایم که نقش محوری داشتند و حمایت زیادی از چهره های تبعیدی به این منطقه داشتند.
بسیاری از علما از جمله مقام معظم‌رهبری، آیت الله مکارم شیرازی، آیت الله طالقانی،آیت الله قمی و بسیاری دیگر به سبب بدی آب و هوا به این استان تبعید می شدند و اگر چه که به سبب تنبیه و شکنجه تبعیدشان به این منطقه بود ولی باعث شده بود جریان انقلاب به مردم مذهبی این مناطق به ویژه در زاهدان، زابل و ایرانشهر برسد.
به نسبت قم و شیراز و تهران، شاید شهدای انقلاب در این خطه زیاد نباشد اما از همان روزهای اول انقلاب جریان انقلاب به شکل آتش زیر خاکستر در این استان هم باشد.
کانون انقلاب در سیستان و بلوچستان کدام شهر بود؟
در سیستان و بلوچستان و زاهدان مسجد جامع کانون تظاهرات انقلابیون بود، سخنرانی‌ها و شخصیت‌های انقلابی مرکز فعالیت هایشان آنجا و کتابخانه مسجد جامع زاهدان انجام می شد.
در شهرهای دیگر استان مسجد حکیم زابل به سبب فعالیت شهید حجت الاسلام سید محمد تقی طباطبایی و در ایرانشهر مسجد آل رسول فعال بوده اما به سبب شرایط و محدودیت های مقام معظم رهبری در ایرانشهر در حد تجمعات و تطاهرات نیست اما انقلاب زیرپوستی در جریان بود.
در زاهدان مسجد جامع کانون اصلی بوده و در سال 1357 به ویژه در فصل پاییز و 5 ماهه آخر سال و سه شهید هم در همین تظاهرات منتهی به مسجد جامع را داریم.
نقش مرحوم آیت الله کفعمی خراسانی در انقلاب در جنوب شرق کشور به ویژه در سیستان و بلوچستان چیست؟
دکتر مزاری در این زمینه می گوید: نقش آیت الله کفعمی خراسانی را در این زمینه در سرفصل‌های مختلف میتوان تشریح کرد: اولین موضوع اعلام آمادگی و همراهی ایشان و لبیک به ندای حضرت امام است.
از اوایل روزهای انقلاب حضرت امام بعد از فوت مرحوم آیت لله بروجردی تصمیم میگیرند انقلاب خود را آغاز کنند، این موارد را به نقل از کتاب کرامات امام رضا (ع) نقل می کنم که حضرت امام تعدادی از علما را در اوایل دهه 40 میفرستند به بلاد مختلف ایران که به علمای بلاد اعلام کنند که میخواند انقلاب را شروع کنند.
به استان سیستان و بلوچستان مرحوم آیت الله سید جواد علم الهدا را میفرستند، آیت الله علم الهدا در زمان حیات خود در این زمینه نقل می کنند که من آمدم زاهدان و نامه حضرت امام را به آیت الله کفعمی رساندم و ایشان کفن بر تن و شمشیر به دست گرفت و در مسجد جامع شروع به سخنرانی در جمع مردم شیعه و سنی کرد و گفت نامه‌ای از آیت الله خمینی به دست من رسیده که ایشان میخواهند انقلاب کنند و در آنجا اعلام بیعت و همراهی خود را با حضرت امام اعلام کردند.
این موضوع از اوایل دهه 40 است و تا اخرین روزهایی که آیت الله کفعمی در قید حیات هستند و وقتی حضرت امام از تبعیت به ایران بر می گردند ایشان خودشان را با جمعی از روحانیون زاهدان به تهران رسانده و به استقبال امام رفتند.
سخنرانی ها و پخش اعلامیه‌ها
سرفصل بعدی فعالیتهای آیت‌الله کفعمی خراسانی رساندن پیام حضرت امام به مردم بود، در قالب سخنرانی ها، پخش اعلامیه‌ها و غیره که از جمله اقدامات موثر ایشان است.
تلاش آیت‌الله کفعمی خراسانی برای تحکیم وحدت شیعه و سنی
این ارتباط با حضرت امام از اوایل دهه 40 است حتی در کتاب اسناد ساواک وقتی بررسی میکنیم موارد متعددی را ذکر کرده مثلا از اولین دیدارهایی که در این کتاب ذکر شده پنجم اردیبهشت 1343 است که آیت الله کفعمی به قم می روند و آنجا دیداری با حضرت امام دارند.
در سفری نیز مولوی عبدالعزیز را با خود همراه می کند و ایشان را به زیارت کربلا و نجف می برد و در نجف امام را دیدار می کنند که این مطلب توسط نزدیکان مولوی عبدالعزیز هم نقل شده است.
در بخش پخش اعلامیه ها در کتاب اسناد ساواک مکرر قید شده که پیام ها و اعلامیه هایی توسط پست یا فلان شخص به دست آیت الله کفعمی رسیده که در کتاب یاران امام به روایت اسناد ساواک شماره 49 که در این زمینه اقدامات مرحوم ایت الله کفعمی خراسانی را نقل کرد و بالغ بر 500 صفحه است و تمام کتاب مملو از اسنادی است که دلالت بر فعالیت های مرحوم آیت الله کفعمی خراسانی دارد.
چند بار داماد ایشان حجت الاسلام حاج شیخ علی مزاری به سبب پخش اعلامیه ها و سخنرانی ها بارها توسط سواک بازداشت شده است.
رسیدگی به تبعیدی ها و ارتباط مستمر با آنها
موضوع بعدی رسیدگی به تبعیدی ها و ارتباط با آنها توسط آیت‌الله کفعمی خراسان است، در سیستان و بلوچستان شخصیت های بسیار شیعه و سنی از جمله راشد یزدی، محروم طالقانی در گوشه گوشه استان تبعید بودند و ساواک و رژیم شاه میخواستند آنها را در سختی نگه دارند اما یکی از مسولیت های ایت الله کفعمی رسیدگی به این تبعیدی ها بود پیامهای انان را به دیگران میرساندند، یکی از این موارد دیدار وی با حضرت رهبری است که در تاریخ 22 فروردین 1357 به ایرانشهر می روند و با تبعیدی ها از جمله حضرت امام دیدار می کنند.
چه در مسیر رفت و یا چه در مسیر برگشت به مناطق تبعید شده آیت الله کفعمی با تبعیدی ها دیدار داشتند.
دعوت از سخنرانان انقلابی و میزبانی از آنان
دعوت از سخنرانان و میزبانی از بهترین سخنرانان و شخصیت های انقلابی از دیگر فعالیت های ایشان است، مسجد جامع زاهدان محور سخنرانی ها است از جمله خود مقام معظم رهبری در بهمن سال 1342 در ماه مبارک رمضان در زاهدان سخنرانی داشتند، ساواک هم شیخی را در این مسجد مامور کرده بود که سخنرانی کند و او در یکی از سخنرانی ها به مقام معظم رهبری حمله می کنند که اقای کفعمی تحمل نمی کنند به پشیتبانی رهبری به شیخ محمد کرمانی حمله می کند که در گزارش ساواک هم ثبت شده است.
سازماندهی تجمعات و تظاهرات
تجمعاتی که در زمان انقلاب انجام میشود چه توسط روحانیون و مردم و کسبه محور در مسجد جامع است و آیت الله کفعمی توسط افرادی که داشتند این تجمعات را بسیار خوب سازماندهی میکردند، تظاهرات یا در مسجد جامع آغاز میشود و یا خاتمه میابد و در همه این تظاهرات آیت الله کفعمی حضور داشتند.
در سال 1357 این تظاهرات در پاییز و زمستان 1357 برگزار شد و مرحوم کفعمی نقش مستقیم و حضور برجسته در تمام برنامه ها دارد، چه در بخش اعلامیه ها و چه تظاهرات فرزندان و دامادهایشان و شاگردانشان هستند و فرزندان ایشان بارها توسط ساواک دستگیر شدند از جمله شیخ هاشم کفعمی، سالم کفعمی که نقش اصلی در سازماندهی تظاهرات داشتند، جوانان دیگری از جمله شاگردان ایشان شهید سبزکار حضور فعال داشتند و در نوع خودش تظاهرت با ارزشی درسیستان و بلوچستان و زاهدان انجام شده است.
از زمان تبعید تا ورود امام نقش آیت الله کفعمی برجسته بوده است و در محافل مختلف ایشان عکس العمل نشان میدهند زمانی که حضرت امام تبعید می شود در حمایت از جریان انقلاب فعالانه برخورد می کنند، در برخی از رویدادها با درایتی که داشتند ورود مستقیم نمی کردند اما حلقه ای از بستگان درجه یک خود را در اختیار داشتند و آنها را هدایت و راهنمایی کردند.
در سال 1357 خاطرم هست زمانی که ایت االه کفعمی و حاج شیخ مزاری از سفر حج بر می گشتند مردم از میدان شهدای فعلی تا خانه ما حرکت کردند. در مسیر مردم شروع کردند به شعار دادن شعارها اکثرا "الله اکبر و آیات قران بود" و شعار صریح در مورد شاه نبود، اما باز هم نیروهای ساواک هجوم اوردند که آیت الله کفعمی موضع گرفت و رییس ساواک را صدا کرد و گفت که چه خبر است چرا امدید گفت اینها برای ایجاد نظم امدیم که ایت الله کفعمی گفتند اینها دارند ایه قران می خوانند و شعار نیست، که در نهایت نیروهای ساوک رفتند.
اولین تظاهرات ها در زاهدان از اینجا شکل میگرید و مردم بیشتر جرات کرده بودند، آن روز در منزل ما شهید سبزکار امدند و تصاویر حضرت امام را که در خانه ما بود به دیوار خانه نصب کردند.
چند هزار برگ عکس حضرت امام را در خانه ما اورده بودند و ما نمیدانستیم که چقدر جرم دارد اما ایامی بود که شورو حال انقلاب در زاهدن بیشتر شده بود.
تلاش برای جلوگیری از خونریزی و ایجاد وحدت بین شیعه و سنی
نکته بعدی تلاش برای جلوگیری از خونریزی و مدیریت جریان انقلاب است، در خیلی جاها در کشور بحث انقلاب است اما در شرق و جنوب شرق کشور که دسترسی به مرکز خیلی محدود بود و مردم در مشکلات بودند ایشان تلاش می کردند که خونریزی نشود و اختلاف طایفه ای و قومی انجام نشود، در مقابل شاه و ساواک تلاش می کرد اقلیت ها را به جان شیعیان هم بیندازد تا جنگ شیعه و سنی راه بیوفتد، به همین دلیل عده ای از قوم بلوچ را به نام چماق به دست اجیر کرده بودند اینها به تظاهرات‌ها حمله می کردند و این طور تلقی میشد که بلوچ ها و اهل سنت موافق شاه هستند و عده‌ای از شیعیان مخالف شاه هستند و این منتج میشد به اینکه اگر شیعه ها بخواهند حرکتی انجام بدهند با درگیری های قومی مواجه شوند.
ایشان رایزنی ها و دیدارهای فراوانی را با مولوی عبدالعزیز انجام می دادند حتی در صفحه 410 کتاب اسناد ساواک نقل شده است که ایت الله کفعمی میخواستند مراسمی را برای کشته شده های تهران برگزار کنند اما به ایشان اطلاع دادند که احتمال داده میشود عده ای از همین بلوچ های تحریک شده بخواهند به مراسم حمله کنند، که ایشان مراسم را لغو می کنند و به دیدار مولوی عبدالعزیز می روند و تلاش می کنند خونریزی های قومی و مذهبی رخ ندهد.
سیستان و بلوچستان از نقاطی است که «وحدت» در آن منطقه مفهومی حیاتی دارد و آیت‌الله کفعمی از جمله شخصیت‌های مطرحی است که منادی وحدت در این منطقه بود.
پشتیبانی مالی از جریان انقلاب
پشتیبانی مالی از جریان انقلاب از دیگر فعالیت های ایشان است به ویژه در سیستان و بلوچستان به سبب محرومیت ها ما تعداد تبعیدی زیادی داشتیم که از طریق جمع اوری وجوهات مبالغی را به دست تبعیدی‌ها می رساند تا بتوانند فعالیت های خود را انجام دهند.
موضوع دیگر سخنرانی‌های هوشمندانه و با صلابت ایشان است، مرحوم کفعمی بجز خطبه‌های نماز جمعه منبر می‌رفتند، از اوایل روزهای انقلاب که پیام حضرت امام را دریافت کردند به فجایع و جنایات شاه اشاره می کردند و محکوم می کردند، شهادت سید مصطفی و دستگیری های علما را محکوم می کنند. در صفحه 401 کتاب اسناد ساواک امده که ایشان عنوان می کنند که حتی قوانین کشور باید با نظر علما باشد، زادی بیان عقیده مطرح باشد.
موضوع بعدی موضع گیری های رسمی ایشان علیه دولت است، ایشان موضع گیری های رسمی دارند، اعتراض می نکند نامه میزنند ایشان به نخست وزیر تلگراف می زند به کشتار و دستگیری علما اعتراض می کنند به طور رسمی و این مسائل را محکوم می کنند.
پناه دادن به انقلابیون و فراری دادن آنان به خارج از مرزها
پناه دادن به انقلابیون و فراری دادن آنان به خارج از مرزها از دیگر فعالیتهای آیت الله کفعمی است که این مورد هم در کتاب اسناد ساواک نقل شده که ایشان افراد زیادی از انقلابیون را که محکوم به اعدام بودند و به زاهدان می امدند و از طریق پاکستان فراری می دادند.
همراهی در انقلاب بزرگ شکوهمند ملت ایران از جمله افتخارات آیت الله کفعمی است که برای آشنایی بیشتر باشخصیت ایشان میتوان به دو کتاب "یاران امام" به روایت اسناد ساواک شماره 49 و کتاب "فضیلت های ماندگار" تالیف قاسم کفعمی خراسانی فرزند ایشان مراجعه کرد.
آیت‌الله کفعمی در 31 تیر 1362 دیده از جهان فرو بست و تشییع با شکوه پیکر آن فقید سعید از مراسم در تجلیل مردم از عالمان دین است. در این مراسم باشکوه، جمع کثیری از مردم سیستان و بلوچستان شرکت نمودند و به مناسبت فقدان این مرد بزرگ، در استان سیستان و بلوچستان عزای عمومی اعلام شد.
کنگره چهلمین سالگرد ارتحال آیت الله کفعمی خراسانی نیز در سال 1402 برگزار خواهد شد.
--------------------------
مصاحبه: مریم سرگزی
انتهای پیام/3139/ ق
