به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ دههها تلسکوپهایی که به شکار جهانهای اطراف ستارگانی غیر از خورشید اختصاص داده شده اند، تاکنون بیش از ۵۳۰۰ سیاره فراخورشیدی را که در ۳۹۱۰ منظومه سیارهای قرار دارند، رصد کرده اند. اخترشناسان با این دادهها توانسته اند این سیارات را بر اساس ویژگی هایشان به گروههای مختلف طبقه بندی کنند که شامل سیارات سنگی، غولهای گازی، ابر زمینها، مینی نپتونها و جهانهای آبی میشود.
از این تجزیه و تحلیل، تیم تحقیقاتی چهار طبقه اصلی که منظومههای سیارهای بر اساس اندازه و آرایش سیاراتشان در آن قرار میگیرند را دسته بندی کردند. این دسته بندی شامل گروههای مشابه، مرتب، ضد نظم و مختلط میشود.
سیستمهای مشابه، رایجترین آرایش، آنهایی هستند که سیارات آن تقریباً به یک اندازه هستند، برای مثال، سیستم TRAPPIST-۱ که شامل هفت سیاره سنگی تقریباً به اندازه زمین است. منظومههای منظم آنهایی هستند که سیارات درونی کوچک و صخرهای دارند و جای خود را به غولهای گازی و یخی در حومه میدهند. منظومه شمسی خودمان در این گروه قرار میگیرد و تیم تحقیقاتی معتقد است جزء نادرترین پیکربندی است.
سیستمهای ضد نظم معکوس هستند و دارای سیارات بزرگتر بوده و به ستاره نزدیکتر به نظر میرسند و هر چه جلوتر میروید کوچکتر میشوند و بالاخره منظومههای مختلط وجود دارند که به نظر میرسد هیچ قافیه یا دلیلی برای چیدمان سیارات خود ندارند.
به گفته محققان، این موضوع تا حدی به شرایط اولیهای که منظومه از آن متولد شده است بستگی دارد و دربرگیرنده جرم قرص غبار و گاز اولیه است که سیارات را تشکیل میدهد و همچنین شامل فراوانی فلزات سنگین در ستاره میزبان میشود تا حدی به پویایی سیارات در طول عمر سیستم بستگی دارد.
پژوهشگر ارشد این مطالعه گفت: از دیسکهای نسبتاً کوچک و کم جرم و ستارگان با عناصر سنگین، منظومههای سیارهای مشابه پدید میآیند. دیسکهای بزرگ و عظیم با عناصر سنگین زیادی در ستاره، سیستمهای منظمتر و ضد نظم تری را ایجاد میکنند.
سیستمهای مختلط از دیسکهای با اندازه متوسط ظاهر میشوند. فعل و انفعالات دینامیکی بین سیارات مانند برخورد آنها با یکدیگر نیز بر ساختار سیستم نهایی تأثیر میگذارد.
شرح کامل این تحقیق در مجله Astronomy & Astrophysics منتشر شده است.
