کمبود معلم به حدی وسیع و بحرانی است که به رغم اتخاذ تدابیر اضطراری و ویژه، تا سه دهه بعد رفع شدنی به نظر نمیرسد!
به گزارش «تابناک»، با شروع سال تحصیلی، بار دیگر بحث کمبودهای وزارت آموزش و پرورش داغ شده و توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. کمبودهایی که در راس آنها، کمبود معلم قرار دارد که موجب شده بسیاری از کلاسهای درس بلاتکلیف باشند و مسئولان بکوشند با اتخاذ تدابیر اضطراری و ویژه، رفع کمبودها را در دستور کار قرار دهند.
درباره کمبودهایی سخن میگوییم که به تاکید برخی کارشناسان به ۳۰۰ هزار تن رسیده و برآوردها حکایت از آن دارد که تا سال ۱۴۰۶ به کمبود ۴۰۰ هزار معلم خواهد رسید. بحرانی که در نتیجه قصورها و بی توجهیهای متعدد و مختلف حاصل آمده و آنقدر وسعت یافته که تدابیر اتخاذ شده برای جبران آن هم راه به جایی نبرده و نخواهد برد.
از جمله این تدابیر، صدور مجوز جذب ۷۵ هزار معلم است که به تاکید وزیر آموزش و پرورش، ۲۵ هزار نفر از آنها مربوط به دانشگاه شهید رجایی و فرهنگیان بوده که جذب شده اند و ۲ ردیف استخدامی هم مربوط به معلمان ابتدایی، هنرستانها و دبیران است که در دست اجرا قرار دارد و به پذیرش ۱۷ هزار تن در آزمون استخدامی منجر شده، اما کافی نیست و میبایست با «تکمیل ظرفیت»، توسعه بیابد. اتفاقی که وزیر پیش بینی کرده تا آخر ماه جاری جامه عمل خواهد پوشید.
رضا مراد صحرایی که در حاشیه نشست هیات دولت در جمع خبرنگاران حضور یافته و با پرسشهای متعدد در خصوص کمبود معلم مواجه شده بود، در ادامه تاکید کرده که کمبود معلم، ۳۰۰ هزار نفری که گفته میشود نیست و توضیح میدهد: واقعیتش این است ما در آموزش و پرورش کمبود سنواتی داریم و اگر بخواهیم آماری مبتنی بر استانداردها دهیم، [کمبودهایمان]نزدیک به ۲۰۰ هزار معلم است.
کمبودهایی که برای رفع شان، اقدامات متفاوت و بعضا عجیبی در دستور کار قرار گرفته است؛ از به کارگیری معلمان فعلی و حتی کادر مدیریتی (مدیر، ناظم و...) برای تدریس دروس مختلف تا به کارگیری معلمان بازنشسته (به تاکید وزیر آموزش و پرورش، «پیشکسوتان») و حتی استفاده از دانشجویان سال سوم و چهارم دانشگاه فرهنگیان؛ دانشجویانی که قرار بوده معلم شوند و بعد در مدارس به کار گرفته شوند، اما کمبودها کاری کرده که حین تحصیل، معلم هم شوند!
تدابیری ستودنی که توانسته معضل کمبود معلم را تا حد قابل قبولی مرتفع نماید، اما برای رفع بنیادین این مشکل، کارایی خاصی ندارد، به ویژه وقتی که بدانیم از ۲۰۰ هزار کمبود مورد تاکید وزیر، ۷۵ هزار تایش با ردیفهای ویژه استخدامی قرار است پر شود و رفع ۱۲۵ هزار کمبود دیگر، تنها با تکیه بر برنامههای جاری وزارت خانه در دستور کار قرار دارد؛ یعنی جذب فارغ التحصیلان دانشگاه فرهنگیان.
دانشگاهی که صحرایی تاکید دارد در زمره دانشگاههای راهبردی نظام است و یکی از دلایل کمبود معلم در حال حاضر، اتخاذ تصمیم کاهش ظرفیت این دانشگاه در گذشته بوده است. تصمیمی که ظرفیت این دانشگاه را به زیر ۴۰۰۰ تن رسانده و حالا دولتمردان برای جبران آن، افزایش ۲۰ درصدی ظرفیت این دانشگاه را در دستور کار قرار داده اند؛ تصمیمی که البته به شدت ناکافی به نظر میرسد.
آنقدر ناکافی که اگر قرار باشد کمبود معلم (با فرض ثابت ماندن آن در همه سالهای پیش رو و صرف نظر از رسیدن سالانه چند هزار معلم به سن بازنشستگی!) با فارغ التحصیلان دانشگاه فرهنگیان جبران شود، به بیش از ۲۶ سال برای جبران کمبود ۱۲۵ هزار معلم نیاز خواهیم داشت! دورنمایی مایوس کننده که چارهای باقی نمیگذارد جز اینکه تدابیر دیگر مانند استخدام گسترده معلم از طریق آزمونهای ورودی و تربیت پذیرفته شدگان در دورههای ویژه معلمی در دستور کار قرار گیرد.
طرح و تدبیری که به شدت هزینه بر است و اجرایش توسط این وزارت خانه ناممکن به نظر میرسد چراکه بودجه فعلی آموزش و پرورش به زحمت کفاف پرداخت حقوق و دستمزد معلمان و کادر فعلی مدارس را میدهد و حتی برای برچیدن مدارس کپری یا نوسازی مدارس تخریبی هم کافی نیست. بودجهای که نیازمند افزایش بسیار چشمگیر است و از این رو زمانی شاهد اقدامات عاجل برای رفع کمبود معلم خواهیم بود که دولت در تنظیم لایحه بودجه، توجه ویژهای به این حوزه نشان دهد و مجلس هم همدلانه با این افزایش همراهی کند.
