همشهری آنلاین – آرش نهاوندی: تحقیقات نشان میدهد که استفاده از رسانههای اجتماعی باعث کاهش حافظه میشود. افرادی که بیشتر در شبکههای اجتماعی و فضای مجازی به گشت و گذار میپردازند و اصطلاحا اسکرول میکنند دچار حواسپرتی ذهنی میشوند و اشتغال ذهنی بیوقفه، در شبکههای اجتماعی تواناییهای شناختی آنها را تضعیف میکند.
دکتر بینگ، عصب شناس، در صفحه اینستاگرام خود برخی از تاثیرات مثبت و مخرب رسانههای اجتماعی بر مغز را فاش میکند و میگوید: رسانههای اجتماعی به طور خودکار برای مغز بد نیستند، اما نحوه استفاده ما از آنها بیش از آنچه اکثر مردم تصور میکنند اهمیت دارد.
مصایب اسکرول بی پایان
تحقیقات نشان میدهد که ارتباط اجتماعی واقعی از زوال عقل محافظت میکند، اما اسکرول کردن بیپایان با تمرین دادن مغز به حواس پرتی باعث شکلگیری حافظه ضعیفتر میشود. با گذشت زمان، این اتفاق میتواند ذخیره شناختی را که یکی از قویترین پیشبینیکنندههای سلامت طولانیمدت مغز است، از بین ببرد. مغز با آنچه تمرین میکند سازگار میشود. وقتی عادات تغییر میکنند، مغز نیز میتواند تغییر کند. این عصب شناس در ادامه میگوید بیایید بدانیم چگونه از رسانههای اجتماعی به عنوان یک ابزار کارآمد و مناسب برای مغز و نه ابزاری که مغز ما را مسوم کند، استفاده کنیم.
رسانههای اجتماعی به عنوان یک پلتفرم بیطرف بر اساس میزان زمانی که کاربران در آن صرف میکنند و فعالیتهای مورد نظرشان، مزایا یا آسیبهایی را برای مغز ایجاد میکنند. مطالعات نشان میدهد که فعالیتهای آموزشی که به افراد کمک میکند تا یاد بگیرند و با اعضای خانواده ارتباط برقرار کنند، تواناییهای زبانی آنها را افزایش میدهد، اما استفاده بیش از حد از رسانههای اجتماعی منجر به کاهش توجه و عملکرد حافظه کاری میشود.
پلتفرمهای فعلی از طریق محتوای کوتاه و پرانرژی خود، کاربر را درگیر میکنند که منجر به تعامل طولانیتر کاربر میشود. دانشمندان کشف کردهاند که استفاده بیش از حد، منجر به افزایش خستگی شناختی، سردرگمی ذهنی و اختلال در تمرکز در طول الزامات کاری چالشبرانگیز میشود.
ارتباط واقعی از مغز محافظت میکند
ارتباط انسانی به عنوان یک عامل اصلی سبک زندگی مطرح است و تحقیقات نشان میدهد احتمال ابتلا به زوال عقل را کاهش میدهد. گروه وایتهال ۲ از دانشگاه کالج لندن در تحقیقات کوهورت خود ثابت کرد که بزرگسالان میانسالی که وقت خود را با دوستان میگذرانند، عملکردهای شناختی بهتری را توسعه میدهند و در عین حال احتمال ابتلا به زوال عقل در آنها کاهش مییابد.
تحقیقات انجام شده با گروههای جمعیتی مختلف نشان میدهد که انزوای اجتماعی و تنهایی منجر به اختلال شناختی خفیف میشود که در سالهای آینده به زوال عقل تبدیل میشود. ارتباط دو طرفه کهشامل گفتگو، گوش دادن فعال و حل مسئله مشارکتی هم افراد را قادر میسازد تا مقاومت مغز را در برابر پیری و پیشرفت بیماری افزایش دهند.
افزایش حواس پرتی با اسکرول بی پایان
مغز عادت میکند به دنبال محتوای جدید بگردد، زیرا وقت خود را صرف گشتن در منابع بیپایان میکند که پستهای کوتاه متعددی را نشان میدهند و به سرعت بهروزرسانی میشوند. تحقیقات روی بزرگسالان جوان نشان میدهد که گذراندن بیش از سه ساعت در روز در رسانههای اجتماعی منجر به کاهش تواناییهای توجه، از دست دادن حافظه و کاهش توانایی تمرکز روی وظایف پیچیده میشود که بر تکالیف مدرسه و کار حرفهای تأثیر منفی میگذارد.
تحقیقات انجام شده از طریق بررسی سیستماتیک در مورد رسانههای اجتماعی و فرآیندهای شناختی نشان میدهد که استفاده بیش از حد از رسانههای اجتماعی منجر به ایجاد مهارتهای ضعیف حافظه کاری و کاهش تواناییهای عملکرد اجرایی در کاربران میشود. یافتههای تحقیقات نشان میدهد که استفاده از رسانههای اجتماعی باعث کاهش حافظه میشود و افرادی که تلفنهای خود را در نزدیکی خود نگه میدارند، دچار حواسپرتی ذهنی میشوند که از طریق کار ذهنی بیوقفه، تواناییهای شناختی آنها را تضعیف میکند.
چگونه فرسایش ذخیره شناختی پیش میآید؟
مغز ظرفیت عملیاتی پشتیبان خود را از طریق ذخیره شناختی حفظ میکند، که به افراد امکان میدهد عملکرد خود را علیرغم تغییرات و بیماریهای مغزی مرتبط با پیری حفظ کنند. توسعه هوش از طریق یادگیری آموزشی، کار ذهنی شدید و فعالیتها و وظایف اجتماعی رخ میدهد که به عملکرد مغز برای یادگیری و حل مسئله و سازگاری نیاز دارند.
بیشتر منابع ذهنی روزانه ما صرف پیمایش بیهدف، جستجوی محتوای جدید و تعاملات سطحی میشود، که باعث میشود مغز به جای تمرکز عمیق، مهارتهای بهتری در منحرف کردن توجه ایجاد کند. گذشت زمان منجر به کاهش فرصتها برای گفتگو و فعالیتهای معنادار میشود، که شامل مطالعه و سرگرمیها و کارهای چالشبرانگیز است که به ایجاد شبکههای شناختی کمک میکند و در درازمدت از سلامت مغز محافظت میکند.\
بیشتر بخوانید:
- واقعا تماشای ویدئوهای کوتاه اینستاگرام به مغز آسیب میزند؟
- آیا بازیهای کامپیوتری بر روی مغز تاثیر سو میگذارد؟
تبدیل شدن مغز به الگوی تمرینی خود
مغز بسیار سازگار است و دائما شبکههای خود را بر اساس عادات و تجربیات مکرر تغییر شکل میدهد. افراد بیشتر وقت دیجیتال خود (زمانی که یک فرد از یک ابزار دیجیتال استفاده میکند یا به اسکرول در شبکههای اجتماعی میپردازد) را صرف جستجوی لحظات کوتاه لذت، از طریق مرور سریع و جابجایی مداوم بین محتوای مختلف میکنند. مغز در این الگوی خاص، که شامل حرکت سریع بین محتوا است، تخصص پیدا میکند، در حالی که هیچ علاقهای به انتظار یا کار کردن نشان نمیدهد.
چکار باید کرد؟
رسانههای اجتماعی دشمن شما نیستند، بلکه نحوه استفاده شما از آنها مشکلساز است. بهترین کار این است که در حالی که از رسانههای اجتماعی به طور محدود استفاده میکنید، زمانی را برای ایجاد ارتباطات واقعی، بیرون رفتن در هوای خوب آفتابی، ملاقات با دوستان بدون اینکه احساس کنید نیاز دارید تصاویر آنها را (به طور مداوم) در رسانههای اجتماعی منتشر کنید،، پیادهروی طولانی و انجام فعالیتهایی که واقعا از آنها لذت میبرید، اختصاص دهید.
